Richard Lucae i nieznane fotografie pałacu w Siedlimowicach

Twórca przedwojennej świetności pałacu w Siedlimowicach, dr filozofii Heinrich von Korn, urodził się 6 kwietnia 1829 roku we Wrocławiu. Pochodził z rodziny znanych wrocławskich wydawców gazet i książek. Za swego życia aktywnie uczestniczył w życiu publicznym Wrocławia, był m.in. członkiem wielu stowarzyszeń oraz radcą miejskim. Należał też do inicjatorów powstania Muzeum Starożytności Śląskich. Hojnymi darami z własnej kolekcji wspomagał Śląskie Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu, do którego trafiły m. in. prace Adolpha von Menzela i Martena van Heemskerka. W 1892 roku sfinansował zakup budynku przeznaczonego następnie na Śląskie Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności we Wrocławiu. W prywatnych zbiorach Heinricha von Korn znajdowały się dzieła zarówno mistrzów dawnych (np. wspomnianego już Martena van Heemskerka), jak i współczesnych: Antona von Wernera czy Arnolda Böcklina. W 1867 roku von Korn nabył od hrabiego von Pücklera pałac w Siedlimowicach. To właśnie z inicjatywy von Korna, rezydencja, która od połowy XVIII wieku stanowiła czteroskrzydłowe założenie barokowe, została gruntownie przebudowana w latach 1873-1875. W rezultacie powstał neorenesansowy, dwukondygnacyjny pałac, pokryty dwuspadowym dachem z bogato zdobionymi lukarnami. Całość założona była na planie litery L. W tym samym czasie do pałacu dobudowano od strony północnej, czterokondygnacyjną wieżę z cebulowatą kopułą, a od strony wschodniej kaplicę i niewielką oranżerię.

Elewacje pałacu zdobił bogaty tynkowany detal w postaci pilastrów, obramień otworów okiennych, boniowania, dekoracyjnych szczytów, sterczyny, a także gryfów i maszkaronów. Główny portal ozdobiono herbem z dewizą rodziny von Korn, brzmiącą „CANDIDE ET CAUTE”, czyli "Zacnie i Przezornie". U wejścia do gruntownie odnowionej i rozbudowanej rezydencji, posadowiono dwie kamienne rzeźby lwów w pozycji stojącej z głowami zwróconymi ku sobie. Heinrich von Korn jako miłośnik i znawca sztuki, także tej starożytnej z pewnością dobrze znał symbolikę zwierzęcia, którym nakazał przyozdobić schody prowadzące do własnej rezydencji. Na wyniosłej wieży pałacowej, znalazły się z kolei płaskorzeźby twarzy starożytnych bogów/herosów w tym m.in. greckiego boga płodności, dzikiej natury, winnej latorośli i wina – Dionizosa.

Dziś wiemy, że autorem projektu przebudowy i rozbudowy pałacu von Korna w Siedlimowicach był berliński architekt Richard Lucae. W archiwum berlińskiego Muzeum Architektury/Uniwersytet Techniczny, przechowywane są nieznane dotychczas fotografie Pałacu w Siedlimowicach (wykonane przed rokiem 1881), projekt dekoracji łazienki pałacowej autorstwa Richarda Lucae z 1869 roku, a także dwa nieznane projekty tzw. Gedenkhalle (hala pamięci), sporządzone dla parku pałacowego w Siedlimowicach w 1872 roku. Te dwa ostatnie, przedstawiają budowle, które wieńczy postać Wiktorii, czyli greckej boginii zwycięstwa, często umieszczanej na pomnikach upamiętniających słynne triumfy odniesione w bitwach (przedstawiana jako młoda kobieta ze skrzydłami i gałązką oliwną w dłoni). Obie budowle z parku w Siedlimowicach, upamiętniać miały zwycięstwo nad Francją w wojnie z lat 1870-1871.

Richard Lucae 1829-1877

Richard Lucae, urodził się 12 kwietnia 1829 roku w Berlinie i pochodził ze znanej rodziny tamtejszych aptekarzy. Jego ojcem był dr August Friedrich Theodor Lucae (1800-1848) – farmaceuta i właściciel Rothen Adler-Apotheke. Matką Richarda była Caroline Lucae (1803-1870) – córka Johanna Georga Wendela, profesora rysunku w gimnazjum w Erfurcie. Pod wpływem wuja Augusta Sollera (ucznia Karla Friedricha Schinkla) Richar Lucae skupił swoje wszechstronne zainteresowania artystyczne na architekturze. Po odbyciu praktyk geodezyjnych (1847–1849) i przy budowie katedry w Kolonii (1853–1855), podjął studia architektoniczne w berlińskiej Akademii Budownictwa (1850–1852, 1855–1859). Po podroży studialnej do Włoch w 1859, rozpoczął samodzielną działalność architektoniczną w Berlinie, jednocześnie powracając do Akademii Budownictwa jako wykładowca. Pierwszym kompletnym dziełem Richarda Lucae był Kościół Zmartwychwstania Pańskiego w Katowicach, wybudowany we współpracy z architektem Friedrichem Augustem Stülerem. Projekty Richarda Lucae wygrały w konkursach na Teatr Miejski w Magdeburgu (1873–1876) oraz na gmach opery we Frankfurcie nad Menem (1873–1888). W 1873 został dyrektorem Akademii Budownictwa. Zaprojektował siedzibę dla nowej Wyższej Szkoły Technicznej (1878) – powstającej z połączenia Akademii Budownictwa i Szkoły Rzemiosła.

Lucae był płodnym wykładowcą i pisarzem. Stał się krytykiem istniejących stylów architektonicznych i ubolewał nad sytuacją mieszkaniową tamtej epoki za brak naturalnego oświetlenia, wentylacji i funkcjonalności. W szczególności fascynowały go nowe budynki ze szkła i żelaza. W przeciwieństwie do konserwatywnych architektów tej epoki, Lucae stosował nowinki technologiczne jako nowy sposób definiowania przestrzeni architektonicznej. W 1877 roku pełnił funkcję tajnego radcy w Departamencie Budowy Technicznej Pruskiego Rządu i był członkiem Pruskiej Akademii Sztuk (niem. Kunstakademie) i Stowarzyszenia Sztuki (niem .Kunstverein). Jednym z uczniów Lucae w Akadamii Budownictwa był Alfred Messel, który stał się jednym z najbardziej znanych niemieckich architektów na przełomie XX i XX wieku. Stworzył on nowy styl architektoniczny, który łączył przejście od historyzmu do modernizmu, odzwierciedlony w projektach takich budynków jak Muzeum Pergamońskie i dom towarowy Wertheim.

Budowle zrealizowane wg projektu Richarda Lucae:

1856-58: Kościół Zmartwychwstania Pańskiego, Katowice
1857-1859: własny dom mieszkalny i wille przy Viktoriastraße w Berlinie
ok. 1859: kaplica grobowa v. Lepel, Wieck
1860: Villa Kitsche, Berlin
1861-62: Villa Heckmann, Berlin
1861-63: Villa Stoltmann, Berlin
1866: Villa Prieß, Rostock
1868: Budynek mieszkalny Fleitmann, Berlin
1868: Villa rr.Lucae,Marburg
1868-70: Villa Henschel, Kassel
ok. 1869: Villa Lucius, Erfurt
1869/1873-1875: Pałac w Siedlimowicach (Schloss Schönfeld)
1870-71: Villa Joseph Joachim, Berlin
1872: Villa Friderici, Lipsk
1872-73: Dom dr. Augusta Lucae, Lützowplatz, Berlin
1872-76: Teatr Miejski w Magdeburgu
1873-74: Villa von Heyden, Berlin
1873-74: Villa Werner Siemens, Berlin-Charlottenburg
1873-80: Stara Opera, Frankfurt nad Menem
1874-75: Rekonstrukcja Akademii Budownictwa, Berlin
1874-76: Rozbudowa sali tanecznej w Villa Siemens, Berlin
1875-78: Pałac Borsig przy Voßstraße 1, Berlin
1875-78: Rozbudowa pruskiego Ministerstwa Robót Publicznych, Voßstraße 35, Berlin
1876-77: Uniwersytet Techniczny, Berlin
Laboratorium chemiczne, Gewerbeakademie, Berlin
Schloss von Homeyer, Ranzin
Schloss Kuhnau

Pałac w Siedlimowicach na fotografiach sprzed 1881 roku

Dekoracja łazienki w pałacu w Siedlimowicach wg projektu Richarda Lucae z 1869 roku

Tzw. hale pamięci (Gedenkhalle) z parku przypałacowego w Siedlimowicach

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również bezpłatnie od ręki w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Dworcowej 3. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Źródła i ilustracje:
Archiwum Muzeum Architektury/Uniwersytet Techniczny w Berlinie
M.Kujawa, H.Grad, Katalog parków woj. wałbrzyskiego: Park w Siedlimowicach, 1976
E. Börsch-Supan, Lucae, Richard. In: Neue Deutsche Biographie (NDB), Band15, Duncker & Humblot, Berlin 1987

Opracowanie
Bogdan Mucha