Uczestnicy bitwy pod Lenino z okolic Żarowa

W dniach 12-13 października 1943 roku nieopodal wsi Lenino na Białorusi starły się ze sobą 1 Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki (w składzie 33 Armii Radzieckiej) i niemiecka 337 Dywizja Piechoty wraz z XXXIX Korpusem Pancernym. W walce poległo 510 żołnierzy polskich, 1776 zostało rannych, a 776 dostało się do niewoli niemieckiej lub zostało uznanych za zaginionych bez wieści. Stanowiło to ok. 25% całego stanu osobowego dywizji. Bilans ogłoszony w dwa dni po bitwie mówił: "1 pułk piechoty stracił 1600 ludzi zabitych, rannych i zaginionych bez wieści. Z pierwszego batalionu pozostali nieliczni. 2 pułk stracił 900, 3 pułk 500". W 1968 roku na polu bitwy wzniesiono pomnik-mauzoleum. Wśród uczestników bitwy pod Lenino byli późniejsi osadnicy i mieszkańcy gminy Żarów: Franciszek Kryjak (Wierzbna), Gustaw Malinowski (Wierzbna), Wojciech Paluch (Mrowiny), Mieczysław Skoczyński (Pożarzysko), Kazimierz Skowroński (Imbramowice), Stefan Szydło (Bożanów), Stanisław Walus (Żarów).

W dniu 12 października 1973 roku w XXX rocznicę LWP, uczestnicy walk pod Lenino: Kryjak, Malinowski, Szydło, Skowroński i Skoczyński, odznaczeni zostali Krzyżami Kawalerskimi Orderu Odrodzenia Polski. 20 kwietnia 1974 roku podobne odznaczenie otrzymał Stanisław Walus. Wycinek gazety wklejonej na jednej ze stron Księgi Pamiątkowej żarowskiego Koła ZKRPiBWP mówi: "Kwiecień to miesiąc pamięci narodowej, podczas którego obchodzony jest "Dzień Kombatanta". Z tej okazji odbyła się w Świdnicy miła uroczystość zorganizowana przez Oddział ZboWiD i Powiatowy Sztab Wojskowy. Kolumna kombatantów z pocztami sztandarowymi kół ZboWiD przemaszerowała, przy dźwiękach orkiestry dętej ZWAP, ulicami miasta. Następnie w sali MZDK "Bolko" odbyła się uroczysta akademia, w której wzięli udział m.in.: I sekretarz KP PZPR tow. Zygmunt Kosmala i szef Sztabu Powiatowego ppłk Zygmunt Migała. Podczas akademii zastępca naczelnika miasta i powiatu Franciszek Łukasiewicz wręczył Krzyże Kawalerskie Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymali je uczestnicy bitwy pod Lenino: Franciszek Dołęga, Stanisław Walus, Stanisław Widło i Władysław Kwartalnik.

Uczestnicy bitwy pod Lenino:

Franciszek Kryjak (1923-1990) – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski V klasy, Medal Zasłużonym na Polu Chwały (srebrny), Medal za Warszawę, Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Medal za udział w walkach o Berlin, Krzyż Bitwy pod Lenino, Odznaka Grunwaldzka

Gustaw Malinowski (1918-1999) – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski V klasy, Medal Zasłużonym na Polu Chwały (brązowy; trzykrotnie), Medal za Warszawę, Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Medal za udział w walkach o Berlin, Krzyż Bitwy pod Lenino, Odznaka Grunwaldzka

Wojciech Paluch (1913-1973) – Krzyż Walecznych, Medal za udział w walkach o Berlin

Mieczysław Skoczyński (1923-1986) – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski IV klasy, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski V klasy, Medal Zasłużonym na Polu Chwały (srebrny), Medal za Warszawę, Medal za Odrę, Nysę, Bałtyk

Stefan Szydło (1920-1988) – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski V klasy, Medal Zwycięstwa i Wolności 1945, Medal za udział w walkach o Berlin, Medal za udział w walkach o Berlin, Odznaka Grunwaldzka

Stanisław Walus (1917-1991) – Medal za udział w wojnie obronnej 1939, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski V klasy, Medal Zasłużonym na Polu Chwały (brązowy; trzykrotnie), Medal za udział w walkach o Berlin, Krzyż Bitwy pod Lenino

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Źródła:
1. Księga Pamiątkowa ZKRPiBWP Żarów
2. Archiwum autora

Opracowanie
Bogdan Mucha