"Wentylator z mięsnego przy ul. Krasińskiego w Żarowie" & ZZSD "Predom-Metrix" Tczew

Rzecz nietypowa, związana z moim hobby i kawałeczkiem historii naszego miasta. Być może nieistotna, ale może ciekawa. Z sentymentem patrzyłem jak do historii przechodzi dom przy ul. Krasińskiego. Stał przecież tyle lat... Ale rzeczywiście był już wyeksploatowany i przestawał pasować do wizerunku naszego miasta. Ucieszyłem się na informację, że uratowano historyczną tabliczkę z nazwą ulicy i kilka drobiazgów. Szkoda, że nie znalazł się na strychu skarb, jak to ostanio bywa. Postanowiłem uratować coś i ja. Pamiętam sklep "Mięso Wędliny" który wiele lat funkcjonował w tym budynku. Na wystawie stała ozdoba w postaci ceramicznej kiełbasy. Pamiętam też smak wystanych w kolejce serdelek. Ale do rzeczy. W środkowym, zakratowanym oknie sklepu, umocowany był wentylator. Zwrócił on moją uwagę już dawno, bo od najmłodszych lat intersuję się zmechanizowanym sprzętem elektrycznym. 12 kwietnia tuż po godzinie 8:00, jak wielu obserwowałem rozbiórkę domu. Lecz gdy runęło piętro, wypadły okna, postanowiłem działać. Mając w kieszeni kilkadziesiąt złotych, podszedłem do barierki i zapytałem kierownika robót, czy za symboliczną kwotę mogę poprosić o wyjęcie ze zniszczonego okna ocalałego wentylatora. Nie było problemu, co mnie niezwykle ucieszyło. Do domu wracałem z myślą o odnowieniu tego w sumie też historycznego wentylatora. Sądzę, że data produkcji 87/03 świadczy o roku w którym zakupiono i zamontowano urządzenie w sklepie. Czyli wisiał tam od roku 1987. Już miał zostać zmiażdżony pod gruzem, ale uratowałem go. Nie był zupełnie sprawny, choć dawał oznaki "życia" podczas próby uruchomienia. Udało mi się go naprawić i odnowić. Oto jak wyglądał tuż po odzyskaniu i jak wygląda obecnie.

Budunek przy ul. Krasińskiego 1 przed rozbiórką, fot. B.Mucha

Budynek przy ul. Krasińskiego 1 w trakcie rozbiórki, fot. A.Arabasz

Wentylator w oknie po demontażu kraty, fot. B.Mucha

==============================

Wentylator przed renowacją, fot. A.Arabasz

Wentylator po renowacji, fot. A.Arabasz

Opracowanie
Arkadiusz Arabasz

==============================

W skład byłego Zjednoczenia Przemysłu Zmechanizowanego Sprzętu Domowego, funkcjonującego pod nazwą „Predom” w okresie PRL (1974–1989), wchodziły m.in. następujące przedsiębiorstwa: Dezamet (Nowa Dęba), Eda (Poniatowa), Farel (Kętrzyn), Łucznik (Radom), Mesko (Skarżysko-Kamienna), Metrix (Tczew), Metron (Toruń), Polar (Wrocław), Premet (Pieszyce), Prespol (Niewiadów), Prexer (Łódź), Romet (Bydgoszcz), Selfa (Szczecin), Termet (Świebodzice), Wromet (Wronki), Wrozamet (Wrocław), Zelmer (Rzeszów). Wszystkie zakłady zjednoczenia miały piony S, związane z produkcja zbrojeniową w zakresie broni lekkiej (naboje, pociski, pistolety, karabiny maszynowe oraz granaty). Większość z nich funkcjonuje obecnie. Istnieje również przedsiębiorstwo handlowe o nazwie Predom, firma Predom-Projekt (obecnie Przedsiębiorstwo Konsultingowo Inżynieryjne PREDOM) a także Ośrodek Badawczo-Rozwojowy (Predom OBR) oraz internetowy sklep „PREDOM”.

ZZSD "Predem-Metrix" w Tczewie (fot. za Dawny Tczew)

Zarządzeniem Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 15.10.1948 roku utworzone zostało przedsiębiorstwo państwowe Pomorska Fabryka Gazomierzy w Tczewie po znacjonalizowaniu w dniu 10.02.1948 roku Fabryki Wyrobów Metalowych "Arkona". Pierwotna siedziba mieściła się w budynkach obecnej "Fabryki Sztuk" przy ulicy 30 Stycznia.W roku 1958 podjęto decyzję o rozbudowie zakładu na przejętym wcześniej terenie po byłej fabryce obuwia, funkcjonującej w obiektach po przedwojennych Zakładach Papy i Tektury Drosta. W przełomowym dla Fabryki roku 1960 oddano do użytku dwukondygnacyjny budynek B9, w którym zlokalizowana była hala pras, montaż i legalizacja gazomierzy domowych, Powierzchnia produkcyjna była 3 krotnie większa niż na starym obiekcie. W roku następnym oddano do użytku budynki B10 i B11, przylegające do B9 i stanowiące tak zwane łączniki z z przyszłym biurowcem (obecne Starostwo Powiatowe). W budynkach tych funkcjonowała narzędziownia, dział remontowy, produkcja i legalizacja gazomierzy przemysłowych, oraz pomieszczenia socjalno - biurowe. Również w roku 1961 do eksploatacji oddano budynek oznaczony symbolem inwentarzowym B9a, gdzie uruchomiono krajalnię blach, naprawę narzędzi malarnię "mokrą" i powiększono wydział pras. W maju 1972 roku na podstawie zarządzenia Ministra Przemysłu Maszynowego następuje zmiana nazwy zakładu na Pomorska Fabryka Gazomierzy Predom Metrix. Ze zmianą nazwy wiązało się rozszerzenie działalności o produkcję zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego (wentylatory, wyciągi kominowe, nawilżacze powietrza, sprzęt sportowo-turystyczny, reduktory i kuchenki turystyczne). Trzy lata później, w czerwcu 1975 roku kolejnym zarządzeniem Ministra Przemysłu Maszynowego fabryka zmieniła nazwę na Zakłady Zmechanizowanego Sprzętu Domowego Predom-Metrix . W ramach Zjednoczenia "PREDOM " zakład poza rozwojem produkcji gazomierzy na rynek krajowy i eksport (w ramach RWPG) ukierunkowany został na produkcję kolejnych wyrobów AGD, to jest sprzętu wentylacyjno-wyciągowego, zmywarek do naczyń, prasownic elektrycznych. W związku z powyższym koniecznym stała się dalsza rozbudowa zakładu. W roku 1975 oddano do użytku budynek B9b (montaż AGD , galwanizernia, malarnia proszkowa), budynek B9c (magazyn, bufet, szatnie, zaopatrzenie) oraz budynek B10a (budynek biurowy - obecne Starostwo Powiatowe). Nadmienić jedynie należy, że powstały jeszcze inne obiekty powstałe również w latach 70-tych ubiegłego wieku, aktualnie użytkowane są przez odrębne spółki, powstałe pod koniec lat 90-tych.

===============================

Według producenta wentylator kanałowy Metrix AB KW142A służy do wspomagania wentylacji grawitacyjnej i może być instalowany wyłącznie w mieszkaniach, które posiadają indywidualne przewody wentylacyjne i nie są wyposażone w urządzenia grzewcze z grawitacyjnym odprowadzaniem spalin (wieloczerpalne piecyki gazowe, piece węglowe, kominki, itp.) do przewodu spalinowego (dymowego). Do włączania i wyłączania wentylatora kanałowego KW142A służy wyłącznik cięgnowy z linką o długości 1,5m. Wentylator wyposażony jest w przewód zasilający o długości 2,1m. Do każdego wentylatora dołączone są kołki rozporowe z wkrętami - 3 szt. Wentylator należy instalować w miejsce kratki wentylacyjnej indywidualnego, oddzielnego kanału wentylacyjnego. Wentylatora kanałowego KW142A nie należy instalować w miejscach bezpośrednio narażonych na wpływy atmosferyczne.

Dane techniczne wentylatora kanałowego KW142A:
Zasilanie: 230V~50Hz
Temp. Otoczenia: max 40ºC
Pobór mocy: 22W
Wydatek powietrza: max 200m³/h
Ciśnienie sprężania: max 40Pa
Liczba prędkości: 1
Prędkość obrotowa: 2100 obr/min
Rodzaj pracy: ciągły
Głośność: 49dBA
Otwór montażowy: fi 148 mm
Masa: 1 kg
Gabaryty: fi 222x72

Źródła i fotografie:
https://dawnytczew.pl/
https://metrix-ab.instalacjeb2b.pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha