Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Wystawa "Pocztówki Militarne" - 11 listopad 2015 r.

Drukuj
Utworzono: środa, 04, listopad 2015

I wojna światowa była konfliktem, w którym naprzeciwko państw centralnych (Niemcy, Austro-Węgry, Bułgaria, Turcja) stanęły państwa tzw. ententy (Francja, Rosja, Wielka Brytania). Wojna wybuchła 28 lipca 1914 roku. Pretekstem do jej rozpoczęcia było zabójstwo w Sarajewie następcy tronu Austro-Węgier arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. W reakcji monarchia wypowiedziała wojnę Serbii, a Rosja zarządziła mobilizację swojej armii. Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji oraz Francji. Gdy 4 lipca wojska niemieckie zajęły neutralną Belgię, do wojny włączyła się Wielka Brytania. Po niespełna miesiącu Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji. W 1917 do wojny włączyły się Stany Zjednoczone. Po wykańczającej wojnie pozycyjnej, 11. listopada 1918 roku w wagonie kolejowym w lesie pod francuską miejscowością Compiegne podpisano zawieszenie broni pomiędzy aliantami a Niemcami, kończące I wojnę światową. W imieniu ententy dokument podpisał szef Sztabu Generalnego Armii Francuskiej oraz Naczelny Dowódca Sił Sprzymierzonych gen. Ferdynand Foch. Rozejm, który podpisano o godz. 5, wszedł w życie sześć godzin później. Podczas światowego konfliktu zginęło co najmniej 8,5 miliona osób, z czego 3,4 mln po stronie państw centralnych, a 5,1 mln po stronie ententy. Skutkiem zakończenie wojny było odzyskanie przez Polskę niepodległości, rewolucja socjalistyczna w Rosji i upadek monarchii austro-węgierskiej.

Czytaj więcej: Wystawa "Pocztówki Militarne" - 11 listopad 2015 r.

XVI-wieczne polichromie odkryte w pomieszczeniach dawnej wieży mieszkalnej w Wierzbnej

Drukuj
Utworzono: wtorek, 27, październik 2015

Zmieniono wówczas częściowo rozplanowanie oraz przeznaczenie niektórych pomieszczeń. Założono instalację elektryczną i wodno-kanalizacyjną. Z zewnątrz odnowiono i wzbogacono detal architektoniczny elewacji w typie barokowym (pilastry, obramienia okien i drzwi, gzymsy, boniowanie). Zmieniono wykroje wszystkich okien z prostokątnych na zamknięte półkolem. Od strony zachodniej dobudowano balkon, a od południowej dwa tarasy, jeden z loggią. Dojazd do pałacu zamknięty został trzyosiową, murowaną i tynkowaną neobarokową bramą z podziałami ramowymi (środkowy przejazd w formie pełnołukowej arkady, po bokach odcinkowo zamknięte blendy, w zwieńczeniu trójkątny osiowy szczyt). Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, folwark wierzbneński zajmowała Armia Radziecka, doprowadzając do zrujnowania pałacu i rozgrabienia majątku ruchomego. W okresie późniejszym w zabudowania „podworskie” przejął PGR . Dopiero w latach 60-tych XX w. przeprowadzony został remont budynku pałacowego (m.in. zmiana w rozplanowaniu wnętrz, wybicie nowych okien), który przeznaczony został na cele mieszkaniowe. Brak należytej troski sprawił, że z upływem czasu pałac stał się jedynie „zamieszkałą ruiną”. Od 2002 roku zespół poklasztorny wraz z pałacem jest własnością prywatną. Wczoraj odwiedziliśmy wierzbneński pałac, aby obejrzeć wspomniane na samym początku polichromie, które właśnie są odnawiane. Fotografie ich zamieszczamy pod spodem, zachęcając do odbycia samodzielnej wycieczki na poklasztorny teren w Wierzbnej, który udostępniony jest do zwiedzania od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 - 15:00.

Czytaj więcej: XVI-wieczne polichromie odkryte w pomieszczeniach dawnej wieży mieszkalnej w Wierzbnej

Baraki-hangary przy ul. Kwiatowej w Żarowie - nieznana filia KL Gross-Rosen czy miejsce pobytu robotników przymusowych ?

Drukuj
Utworzono: piątek, 16, październik 2015

Jakiś czas temu na naszej stronie pisaliśmy ... z wielką nadzieją oczekujemy również na wynik kwerendy, którą muzealnicy z Wałbrzycha (tutaj mieszczą się pracownie muzealne oraz archiwum) prowadzą na naszą prośbę w sprawie kilku obiektów mieszczących się na terenie jednej z dolnośląskich filii KL Gross-Rosen. Okazuje się bowiem, że identyczne konstrukcje z czasów wojny, znajdują się także na terenie Żarowa. Czy jest to tylko zwykły zbieg okoliczności, a może dzieło jednej firmy budowlanej z przeznaczeniem stricte obozowym ? Być może poznamy odpowiedź i na to pytanie. Wracając dzisiaj do tematu informujemy naszych czytelników, że kwerenda przeprowadzona w Archiwum Muzeum KL Gross-Rosen dotyczyła nietypowych obiektów barakowych znajdujących się na terenie byłej filii obozowej w Kamiennej Górze, wówczas Arbeitslager Landeshut. Jaki związek mają te baraki z obiektami stojącymi przy ul. Kwiatowej w Żarowie, wyjaśniamy w niniejszym opracowaniu. Konzentrationslager Gross-Rosen (uproszczona pisownia: Gross-Rosen), to niemiecki obóz koncentracyjny, istniejący w latach 1940–1945, nieopodal wsi Rogoźnica (nazwa powojenna) w dzisiejszej Polsce, będący na czele ponad setki obozów pracy założonych na Śląsku, na terenie Czech i Niemiec. Gross-Rosen został założony latem 1940 roku. Pierwszy transport więźniów dotarł 2 sierpnia 1940. Do 1 maja 1941 obóz funkcjonował jako filia KL Sachsenhausen, następnie uzyskał status samodzielnego obozu koncentracyjnego. Komendantami obozu Gross-Rosen byli: Arthur Rödl (1940–1942), Wilhelm Gideon (1942–1943), Johannes Hassebroek (1943–1945). W latach 1941–1942 KL Gross-Rosen był niewielkim obozem pracy, którego więźniowie byli wykorzystywani przy wydobywaniu granitu z pobliskiego kamieniołomu. Z pracy więźniów korzystało również kilka firm niemieckich, wśród nich Siemens und Halske oraz Blaupunkt. Na terenie obozu istniały odgrodzone części, m.in. obóz kobiecy. Jeńców radzieckich mordowano po przywiezieniu, ok. 2500 z nich zostało zamordowanych na przełomie 1941 i 1942 roku. W 1944 roku KL Gross-Rosen stanął na czele potężnego imperium podobozów, na które składało się ponad sto placówek bardzo zróżnicowanych pod względem pełnionej funkcji. W tym okresie również Gross-Rosen było miejscem przerzutu dziesiątek tysięcy więźniów z obozów ewakuowanych na wschodzie, przy zbliżającym się froncie. Marsz śmierci wyruszył z Gross-Rosen w lutym 1945 roku, obóz został wyzwolony przez Armię Czerwoną 14 lutego 1945.

Czytaj więcej: Baraki-hangary przy ul. Kwiatowej w Żarowie - nieznana filia KL Gross-Rosen czy miejsce pobytu...

Słów kilka o kościele pw. św. Józefa w Pożarzysku i biskupie, który przyczynił się do jego odbudowy

Drukuj
Utworzono: niedziela, 25, październik 2015

Pierwsza informacja o istnieniu kościoła i parafii w Pożarzysku pochodzi z końca XII wieku, a dokładnie z roku 1198. Owa wzmianka zawarta została w dokumencie spisanym przez biskupa wrocławskiego Jarosława, w którym potwierdził wymianę wsi stanowiących uposażenie kościoła w miejscowości Posarische (wówczas Pożarzysko). Nieznany z imienia i nazwiska proboszcz pożarzyski otrzymał wówczas Jauorau, Tissech, Petri villa (Stary Jawornik, Czechy i Piotrowice) w zamian za Osech, Lopenice, Ystebche, Wlostrouicu i Scharino (Osiek, Łopienice, Istebkę, Blizanowice, Żarów lub folwark Sanderhof). Bez wątpienia jednak fundatorami i pierwszymi patronami kościoła w Pożarzysku byli możni rycerzez z rodu Ilikowiców. Zasięg powstałej parafii pożarzyskiej pozostaje nieznany aż do końca XIII wieku. W 1294 roku w skryptorium klasztornym w Lubiążu sporządzony został fałszywy dokument opatrzony datą roczną 1213. Wymieniał on miejscowości Imbramowice, Kruków, Mrowiny, Pyszczyn, Siedlimowice i Tarnawa, jako należące do parafii w Pożarzysku. Tym właśnie dokumentem opat lubiąski zadbał o zabezpieczenie prawa do dziesięciny kościelnej, którą do tej pory wybierał proboszcz pożarzyski. Pod koniec XIII wieku prawo patronatu nad tamtejszą świątynią posiadał pochodzący z możnego rodu proboszcz pożarzyski Ulrich von Liebenthal. W dniu 26 kwietnia 1294 roku wystawił za zgodą swojego brata dokument, w którym przekazywał klasztorowi cystersów w Lubiążu prawo patronatu nad kościołem w Pożarzysku, ale dopiero po swojej śmierci. W XIV wieku (1335 i 1399 r.) parafia pożarzyska podlegała pod archiprezbiteriat średzki, później została przeniesiona do archiprezbiteriatu świdnickiego. W roku 1399 proboszczem był niejaki Mikołaj (Nycolaus). Ok. 1553 roku za sprawą właścicieli dóbr pożarzyskich von Mühlheimów, kościół podobnie jak świątynie w Domanicach i Łażanach, przejęt zostaje przez protestantów. Pierwszym pastorem luterańskim w Pożarzysku był Balthasar Thilesius. Kolejnymi: Georg Stübner 1575-1582; Samuel Clemens 1595-1600; dwóch braci Lange Heinrich i Ambrosius, pierwszy do 1603 lub 1613 roku, drugi w latach 20-tych XVII wieku przeniósł się na prebendę imbramowicką; Johannes Scultetus (Scholtz) ok.1629-1633; Georg Grüner 1633 (?). W 1634 roku Pożarzysko dołączono do istniejącej już od kilku lat dużej gminy wyznaniowej, obejmującej swym zasięgiem kilkanaście wsi oraz trzy świątynie w Łażanach, Piotrowicach i Pastuchowie. Jej pastorami byli kolejno Johann Viebing w latach 1634-1639 i Matthäus Hoffman od 1639 do 1653 roku. Ostatnim pastorem luterańskim w Pożarzysku i Imbramowicach był Johann Georg Hübner (Ueber). Ustanowiony w dniu 23 stycznia 1652 roku, opuścił swoją parafię przez przybyciem członków komisji redukcyjnej 4 stycznia 1654 roku. Wprowadzili oni na urząd katolickiego proboszcza benedyktyna Carolusa Liepelta, który osiadł na plebani w Domanicach. W ten właśnie sposób przestała istnieć samodzielna parafia w Pożarzysku, której nigdy nie reaktywowano. Kościół pożarzyski stał się filialnym na prawach mater adiuncta w parafii Domanice. W latach 1654-1667 patronat nad kościołem pożarzyskim sprawowała Ursula Helena von Marschalkin, właścicielka sąsiednich Siedlimowic, która była protestantką. Ona decydowała w sprawach obsady kościoła, natomiast do właściciela Mrowin barona Ludwiga von Monteverques należała druga „połowa” praw patronackich. Ze sprawozdania urzędnika diecezjalnego, który w 1667 roku wizytował Pożarzysko, wynika, że na kościół łożyli mieszkańcy Krukowa, Marcinowiczek, Mrowin, Pyszczyna, Siedlimowic, Weseliny i Wostówki. Prawdopodobnie wszystkie te miejscowości należały do parafii pożarzyskiej przed jej likwidacją w połowie XVII wieku.

Czytaj więcej: Słów kilka o kościele pw. św. Józefa w Pożarzysku i biskupie, który przyczynił się do jego odbudowy

Transporty więźniów ze Świebodzic do Wałbrzycha w 1944 r.

Drukuj
Utworzono: wtorek, 13, październik 2015

W Muzeum Holokaustu w Nowym Jorku (ang. United States Holocaust Memorial Museum) znajdują się dwie listy zawierające nazwiska obywateli żydowskich internowanych w dniu 1 października 1944 r. z obozu pracy w Świebodzicach (niem. ZAL Freiburg Schl.) do obozu w Wałbrzychu (niem. AL. Waldenburg). Na pierwszej liście widnieje wykaz 132 więźniów, na drugiej natomiast 661 osób. Listy te przetrwały i zostały upublicznione dzięki Jacobowi Hennenbergowi (1924-2014), który w okresie ostatniej wojny był m.in. więźniem tychże obozów pracy. Jacob Hennenberg urodził się w 1924 r. na terenie dzisiejszego Oświęcimia (niem. Auschwitz). Na początku II wojny światowej, kiedy wojska hitlerowskie zajęły jego rodzinne miasto, został wraz z całą rodziną i innymi obywatelami żydowskimi przesiedlony do getta w Chrzanowie. W 1941 r., w wyniku selekcji, został skierowany do obozów pracy znajdujących się na terenie Dolnego Śląska. Wtedy to po raz ostatni widział się ze swoim ojcem i czterema siostrami. W ciągu kilku następnych lat (1941-44) był więźniem w podobozach pracy rozlokowanych na terenie następujących miejscowości: Łąki k./ Bolesławca (niem. Wiesau), w Zakrzowie (niem. Sakrau) k./Wrocławia, w Klecinie (niem. Klettendorf) oraz Świebodzicach (niem. Freiburg Schl.). W 1944 r. został przeniesiony do obozu pracy w Wałbrzychu, gdzie nadano mu numer ewidencyjny 64242.

Czytaj więcej: Transporty więźniów ze Świebodzic do Wałbrzycha w 1944 r.

Więcej artykułów…

  1. Wystawy z okazji 5-lecia działalności Żarowskiej Izby Historycznej otwarte
  2. Nowe porcelanowe nabytki w Żarowskiej Izbie Historycznej
  3. Polskie nazwy ulic Żarowa mają już 70 lat
  4. 04.10.2015 r. Wystawa "Niesamowite pamiątki historii" i inne atrakcje w Żarowskiej Izbie Historycznej

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Thursday the 11th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.