Produkcja zbrojeniowa III Reszy w Żarowie - nieznana prawda, cz.1

Od grudnia 1941 roku III Rzesza prowadziła wojnę na dwóch frontach. Wymagało to rzecz jasna całkowitej reorganizacji procesu produkcji i jej nasilenia w związku z rosnącymi potrzebami wszystkich frontów. Ponadto alianci prowadzili coraz szerzej zakrojoną operację bombową przeciwko ważnym ośrodkom produkcyjnym. Naloty szczególnie przybrały na sile w końcowych latach wojny 1943–1945. Jednak pomimo tych trudności niemiecki przemysł zbrojeniowy zachował wysoką wydajność i stale ją zwiększał. Trzeba jednak podkreślić, że nie byłoby to możliwe bez udziału w procesie produkcji olbrzymich mas robotników przymusowych z podbitych państw Europy. Udział w produkcji niewykwalifikowanych robotników ewidentnie wpłynął na wzrost produkcji uzbrojenia. Do grudnia 1944 roku nie mniej niż 38% siły roboczej stanowili ludzie pochodzący z obcych krajów. Niektórzy z nich pracowali dobrowolnie jednak przytłaczająca większość składała się z jeńców wojennych, osób deportowanych albo więźniów. Pod koniec 1944 roku na terenie Trzeciej Rzeszy pracowało 1 600 000 jeńców i 6 000 000 obcych robotników, z których 2 miliony stanowiły kobiety. W 1943 roku ponad 750 000 ludzi w tym wielu przymusowo sprowadzono z Francji, Belgii i Holandii. Kraje te stanowiły dla przemysłu niemieckiego najważniejsze nowe źródło wykwalifikowanej lub częściowo wykwalifikowanej siły roboczej. Tymczasem z Polski, Rosji i innych krajów wschodniej Europy przyjeżdżali ludzie niewykwalifikowani. Z samej tylko Rosji przysłano blisko 2 750 000 mężczyzn i kobiet. Państwo weszło w spółkę z koncernem I.G. Farbenindustrie A.G., którego członkowie kierownictwa zajmowali wysokie stanowiska w państwowych instytucjach. Przedsiębiorstwo I.G. Farbenindustrie stało się głównym filarem gospodarki surowcowej III Rzeszy i zajmowało czołową pozycję w gospodarce wojennej jako producent materiałów strategicznych (większość zakładów I.G. Farbenindustrie pracowała na potrzeby armii niemieckiej). W I.G. Farbenindustrie wytwarzano zaawansowane produkty chemiczne; (kauczuk syntetyczny, nikiel, magnez, siarkę i smary – wszystkie te produkty w ilości 100% całkowitej produkcji przemysłu), bojowe środki trujące (95% całkowitej produkcji), masy plastyczne (92% produkcji), barwniki, włókna sztuczne i syntetyczne, materiały wybuchowe (88% produkcji, w tym proch75%), związki azotu (80%) oraz 52% całkowitej produkcji benzyny syntetycznej uzyskiwanej z węgla).

Czytaj więcej: Produkcja zbrojeniowa III Reszy w Żarowie - nieznana prawda, cz.1

Opel 1,3 litra 1934/35 r. na fotografii z Imbramowic

Pod nazwą Adam Opel AG, kryje się niemieckie przedsiębiorstwo produkujące samochody osobowe i dostawcze należące od 1929 roku do amerykańskiego koncernu General Motors. Przedsiębiorstwo założone zostało przez Adama Opla 21 stycznia 1862 roku w Rüsselsheim w kraju związkowym Hesja. Początkowo produkowało maszyny do szycia, a następnie rowery. W 1895 roku po śmierci założyciela kierownictwo nad firmą przejęła żona Adama Opla wraz z pięcioma synami. W 1899 roku rozpoczęto produkcję samochodów. Przełomowym rokiem dla działalności gospodarczej Adama Opla był rok 1899. Wtedy to podpisano umowę z Friedrichem Lutzmannem – producentem podwozi z Dessau. Jeszcze w tym samym roku ruszyła produkcja pierwszego samochodu marki Opel. Był to ręcznie montowany pojazd – Opel-Patent-MotorWagen, System Lutzmann, o mocy 3,5 KM, maksymalnej prędkości 20 km/h. Wyprodukowano zaledwie 11 egzemplarzy tego pojazdu. Dlaczego przytaczamy dzisiaj historię powstania właśnie tej firmy motoryzacyjnej ? Otóż na jednej z fotografii udostępnionej Nam przez mieszkankę Imbramowic utrwalony został sztandarowy produkt przedsiębiorstwa Opel z połowy lat 30-tych XX w. - model 1397 potocznie zwany 1,3 liter (1,3 ltr). Po artykule dotyczącym pojazdów marki BMW i Fiat proponujemy, więc kolejny temat dla fanów motoryzacji i starych, zabytkowych aut.

Czytaj więcej: Opel 1,3 litra 1934/35 r. na fotografii z Imbramowic

Wystawa "Świat płyty winylowej"

Żarowska Izba Historyczna
zaprasza serdecznie na wystawę
"Świat płyty winylowej"
28.01 - 25.02.2015 r.

Płyta gramofonowa to nic innego jak zwykła okrągła płyta o średnicy do 30 cm z zapisanym spiralnie w postaci rowka analogowym nagraniem dźwiękowym. Płyty tego rodzaju wykonywane były z różnych materiałów, najczęściej ebonitu, szelaku lub poli(chlorku winylu) – stąd nazwa potoczna – płyta winylowa. Choć produkowano je w różnych kolorach, to zdecydowanie najczęściej w czarnym, stąd inna nazwa potoczna – czarna płyta. Obecnie powszechnie określana jest też mianem płyty analogowej. Trzeba wiedzieć, że płyty gramofonowe były podstawowym środkiem rozpowszechniania nagrań muzycznych od końca wieku XIX do lat 80 wieku XX. Obecnie zostały zmarginalizowane przez zapis cyfrowy. My postanowiliśmy odświeżyć pamięć o latach świetności płyt winylowych i zaprezentować ich bogatą kolekcję, wśród której obejrzeć będzie można egzemplarze będące szlagierami polskiej i światowej muzyki lat 70 i 80-tych, a także wiele utworów przeznaczonych dla najmłodszych odbiorców.

Czytaj więcej: Wystawa "Świat płyty winylowej"

Średniowieczne centralne ogrzewanie z Wierzbnej - czyli piec typu hypocaustum odkryty na terenie przypałacowym

Miejscowość Wierzbna (dawniej niem. Würben) w gminie Żarów słynie z bogactwa skumulowanych w jednym miejscu zabytków oraz historii. Perłą romańskiego budownictwa sakralnego jest tutaj kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Panny z ok. 1230 r. ozdobny w średniowieczne freski. W latach 1729-30 ta stara i niezwykle urokliwa budowla została powiększona o masywny korpus klasztoru – obecnie nawa główna kościoła z wystrojem i wyposażeniem barokowym. Tuż obok świątyni znajduje się pocysterski kompleks klasztorny wraz z dawnym pałacem przeora i tzw. długim domem. W ubiegłym roku na tym terenie odnaleziony został kamienny pręgierz. Na obszarze przyległego parku o powierzchni 4.3 ha, który wpisany został do rejestru zabytków, znajduje się w drzewostanie 5 okazów o statusie pomników przyrody: 2 platany klonolistne, 3 lipy drobnolistne oraz dąb bezszypułkowy. W parku tym znajduje się również grupa tzw. pięciu krzyży pojednania. Pierwotnie stały one w innych miejscach. Zostały zebrane i ustawione w pobliżu kościoła, szósty krzyż z wyrytą na powierzchni kuszą stoi przy budynku dawnej szkole. Listę zabytków Wierzbnej poszerza kolumna z figurą św. Jana Nepomucena, kolumna dziękczynna z XVIII wieku oraz datowana na lata 80-te XVII wieku kamienna wieża ciśnień, która dostarczała niegdyś wodę do położonych w górnej partii miejscowości zabudowań klasztornych. Całości bogactwa zabytkowego Wierzbnej dopełnia tzw. Skałka, na szczycie której w średniowieczu wznosił się najstarszy murowany zamek rycerski (fundacja prywatna) w Polsce. Przeszłość miejscowości, a zwłaszcza lokalizacja rycerskiej siedziby "Panów z Wierzbnej" badana była przez archeologów z Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1999 roku odkryli oni na terenie przypałacowym istnienie murowanej budowli, zniszczonej przez pożar lub inny kataklizm w XIII lub na początku XIV wieku. Po stronie zachodniej tego budynku znajdował się rów, może fosa, o szerokości 3 m i głębokości 1 m. Badania te co prawda nie ustaliły jednoznacznie jaką funkcję spełniał ów budynek - czy był to dwór obronny, siedziba „panów z Wierzbna”, czy też może plebania. Wykazały jednak, że istniejąca wówczas budowla posiadała luksusowe jak na owe czasy wyposażenie, którym było centralne ogrzewanie w postaci tzw. pieca hypocaustycznego. Czym było hypocaustum i na czym polegała jego zasada działania ? O tym przeczytacie w dalszej części niniejszego opracowania.

Czytaj więcej: Średniowieczne centralne ogrzewanie z Wierzbnej - czyli piec typu hypocaustum odkryty na terenie...