Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Julie Bellier i Marie Lyautey - francuskie bony na usługach hrabiów von Matuschka z Pyszczyna

Drukuj
Utworzono: niedziela, 23, wrzesień 2018

U bogatych rodzin szlachecko-ziemiańskich w XIX i na początku XX wieku, modnym stało się zatrudnianie do wychowywania dzieci specjalnej służby, pochodzącej często z obcych krajów takich jak Francja, Anglia czy Szwajcaria. Do dzieci nowo narodzonych angażowano tzw. mamki, do nieco starszych nianie. Dla dzieci w wieku przedszkolnym zatrudniano tzw. bony (najczęściej cudzoziemki), natomiast dzieci w wieku szkolnym wychowywane i kształcone były przez guwernantki i guwernerów jako nauczycieli domowych. Jak już wspomniano, gdy dziecko osiągało wiek przedszkolny, opiekę nad nim powierzano zatrudnionej bonie (wg Encyklopedii Powszechnej z 1860 roku, termin pochodzenia francuskiego "bonne", piastunka, pokojówka sprowadzana z zagranicy w celu dozorowania drobnych dzieci i przyuczania ich obcego języka). Zwyczaj ten popularny był szczególnie w możnych rodzinach arystokratycznych zarówno ziemiańskich jak i mieszczańskich. Zatrudnienie bony do dziecka było w tamtych czasach niemałym prestiżem dla rodziny, która nie mogła być przecież "gorsza" od bogatych znajomych z sąsiedniego pałacu. Często zdarzało się, że zatrudniano nawet kilka cudzoziemskich bon równocześnie aby dziecko uczone było konwersacji w kilku językach. Warto również dodać, że jedną z przyczyn zatrudniania owych panien, była panująca w 1 połowie XIX wieku i w kolejnych dziesięcioleciach moda na francuszczyznę (m.in. moda i język).

Czytaj więcej: Julie Bellier i Marie Lyautey - francuskie bony na usługach hrabiów von Matuschka z Pyszczyna

W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.12: Srebrne krajcary cesarza Leopolda I Habsburga

Drukuj
Utworzono: sobota, 22, wrzesień 2018

Był trzydziestym ósmym świętym cesarzem rzymskim i dziesiątym z dynastii Habsburgów. Leopold I Habsburg, syn cesarza Ferdynanda III, urodził się 9 czerwca 1640 roku we Wiedniu. Po śmierci ojca w 1657 roku został samodzielnym królem Czech i Węgier oraz odziedziczył po ojcu wszystkie jego tytuły. 18 lipca 1658 roku we Frankfurcie kolegium elektorów Świętego Cesarstwa Rzymskiego w składzie: on sam jako król Czech, arcybiskup Moguncji Johann Philipp von Schönborn (1647–1673), arcybiskup Kolonii Maksymilian Henryk Wittelsbach, arcybiskup Trewiru Karl II Kaspar von der Leyen-Hohengeroldseck, książę Bawarii Ferdynand Maria Bawarski, książę Saksonii Jan Jerzy II Wettyn, margrabia Brandenburgii Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern, hrabia-palatyn reński Karol Ludwik Wittelsbach wybrało go na króla niemieckiego i cesarza rzymskiego. W polityce zagranicznej Leopold I Habsburg Wspierał Polskę i Litwę oraz Danię w walce ze Szwecją i Siedmiogrodem podczas II Wojny Północnej, wraz z Rosją, Brandenburgią i Holandią. Wojska cesarskie brały udział w walkach na Półwyspie Jutlandzkim i wyzwalały Kraków a także Poznań. W 1683 roku cesarz prosił Jana III Sobieskiego o pomoc w walce z najazdem tureckim. O ostatecznej klęsce Turków zadecydowała bitwa pod Zentą w 1697 roku, kiedy armia księcia Eugeniusza Sabaudzkiego zwyciężyła siły osmańskie i wyparła je z Węgier. Zmagania zakończył pokój Karłowicki. Był to jeden z największych sukcesów politycznych w dziejach dynastii Habsburgów. W 1658 roku w swojej kapitulacji wyborczej zakazał stanom państw niemieckich zwoływania posiedzeń sejmów stanowych bez zgody książąt. W ten sposób przyczynił się do rozwoju absolutyzmu książęcego w Niemczech. Leopold I Habsburg jako ostatni cesarz rzymski pojawił się w 1664 roku na obradach Sejmu Cesarstwa w Ratyzbonie. W 1692 roku nadał księciu Hanoweru Ernestowi Augustowi z dynastii Welfów tytuł elektora Rzeszy. W 1700 roku włączył się do walki o dziedzictwo Habsburgów hiszpańskich (wojna o sukcesję hiszpańską). W 1681 roku Leopold I wziął chłopów ze swej monarchii w obronę przed nieuzasadnionymi oskarżeniami ich panów. W 1691 roku cesarz wydał postanowienie (Explanatio Leopoldina) zezwalające protestantom na sprawowanie kultu w domach, w otoczeniu rodziny, pod warunkiem, że będą uczestniczyć w publicznych świętach katolickich. Administratorzy protestanccy mieli podlegać biskupom katolickim i być mianowani przez władze cesarskie. Zmiana wyznania na reformowane groziła sankcjami karnymi.

Czytaj więcej: W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.12: Srebrne krajcary cesarza Leopolda I Habsburga

"Dworska Droga" ze starym dębem i kamiennym mostem w pobliżu Żarowa

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 07, sierpień 2023

Już w 1 połowie XIV wieku wieś Łażany (wówczas Laszano) należała do rycerzy von Seidlitz. W 1460 roku ostatni z tego rodu Johann Bechin von Seidlitz und Lazan, sprzedał swoje dobra za kwotę 1200 grzywien rycerzowi Georgowi  von  Mühlheim, zwanemu Buschke (pan na zamku Grodno). Tym samym wieś na blisko półtora wieku przeszła we władanie rodu von Mühlheim  (Mulhaim,  Mahlems), którego jedna z trzech linii od XVI wieku pisała się już "z Łażan i Ligoty Wielkiej” (von Laasan und Groß Elguth). W 1594 roku po śmierci Sigmunda  von  Mühlheim wszystkie dobra przejęła jego córka Jadwiga (Hedwig), małżonka Friedricha von Zedlitz, cesarskiego radcy kameralnego. Od tej pory von Zedlitzowie pisali się "z Marcinowic i Łażan" (auf Merzdorf und Laasan). W latach 1606-1617 w imieniu ich niepełnoletniego spadkobiercy Christopha von Zedlitz, dobrami zarządzał właściciel pobliskich Piotrowic i bliski krewny Abraham von Zedlitz. Jeszcze przed swą śmiercią, Christop sprzedał Łażany ok. 1621 roku Sigmundowi von  Nostitz, kolejnemu właścicielowi Piotrowic. Ten w bardzo krótkim czasie przebudował stary dwór rycerski w Łażanach i przeniósł tutaj swoją siedzibę jako centrum administracyjne kompleksu majątkowego, w skład którego wchodziły porócz Łażan i Piotrowic, także Nowice i Żarów. Wybudowany ok. 1590 roku przez Jakoba von Zedlitza, renesansowy pałac w Piotrowicach, stał się odtąd budynkiem administracji dla tutejszego majątku von Nostitzów. Połączone na trwałe dobra łążańskie i piotrowickie, były własnością kolejnych rodów szlacheckich von Buddenbrock (1745-1770) i von Burghauss-Pfeil (1775-1938).

Czytaj więcej: "Dworska Droga" ze starym dębem i kamiennym mostem w pobliżu Żarowa

Numizmaty i inne historyczne pamiątki przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej

Drukuj
Utworzono: piątek, 21, wrzesień 2018

Zgodnie z decyzją nr 1100/2018 z dnia 22 sierpnia 2018 roku wydaną przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków – Delegatura w Wałbrzychu do Żarowskiej Izby Historycznej przekazane zostały następujące zabytki pozyskane przez Urząd Skarbowy w Świdnicy jako przepadek na rzecz Skarbu Państwa (prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy) wg pozycji: 1 niemiecka moneta srebrna z 1935 roku o nominale 5 Marek (Paul von Hindenburg), medal niemiecki za Kampanię Zimową na Wschodzie 1941/42 (Ostmedaille), 4 sztuki Depozytowych Bonów Rewaloryzacyjnych od nr EC8149399 do EC 8149402 wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski na kwotę 100 zł każdy, 3 polskie monety srebrne z 1974-75 r. o nominale po 200 zł każda (2 monety z napisem XXX LAT PRL i 1 moneta z napisem 30 ROCZNICA ZWYCIĘSTWA NAD FASZYZMEM), 1 polska moneta miedzioniklowa z 1976 r. MARCELI NOWOTKO o nominale 20 zł.

Czytaj więcej: Numizmaty i inne historyczne pamiątki przekazane do Żarowskiej Izby Historycznej

Fotografie i wspomnienia o dawnych Siedlimowicach

Drukuj
Utworzono: poniedziałek, 17, wrzesień 2018

Jak pisze Tomasz Ciesielski w publikacji pt. Żarów. Historia miasta i gminy: Siedlimowice nie ucierpiały w trakcie działań wojennych. Po ich zakończeniu do swoich domów powróciło większość ewakuowanych zimą 1945 r. mieszkańców. Wiosną-latem 1946 r. mieszkało we wsi 186 Niemców. Zatrudnieni byli w majątku administrowanym przez Armię Czerwoną i dlatego nie zostali objęci akcjami wysiedleńczymi w 1946 r. Dopiero w 1947 r. władzom polskim udało się wysiedlić kilkanaście rodzin, na więcej nie pozwolili Rosjanie. W kolejnych latach wysiedlano po kilka rodzin. Jednak jeszcze w 1951 r. w Siedlimowicach mieszkało 87 Niemców. Ostatnie rodziny niemieckie opuściły Polskę w latach 1957-1958. Polacy zaczęli osiedlać się w Siedlimowicach latem 1945 r. Pod koniec roku mieszkały we wsi 43 osoby narodowości polskiej, które obsadzały 6 gospodarstw. Proces zasiedlenia wsi utrudniała ochrona jaką nad ludnością niemiecką roztoczyła Armia Czerwona. Po zakończeniu działań wojennych Armia Czerwona zajęła pałac, wszystkie zabudowania folwarczne i całą ziemię dawnego majątku Kornów. Zarządzała nimi 5 lat. Zabudowę folwarczną tworzyło wtedy 6 domów mieszkalnych (o 120 izbach), po 2 stodoły i obory, stajnia, spichlerz i kuźnia. Areał ziemi podworskiej wynosił 200 ha: 180 ha gruntów ornych, 15 ha łąk i 5 ha ogrodu. Rosjanie użytkowali całą ziemie, koncentrując się na uprawie ziemniaków i hodowli bydła - w lipcu 1946 r. 70 krów i 150 jałówek, 13 koni i 2 świnie. Latem 1946 r. władze polskie zakwalifikowały majątek jako nadający się do rozparcelowania w I transzy, czyli zaraz po przejęciu od Rosjan, na 28 siedmio hektarowych gospodarstw rolnych i 3 dwuhektarowe rzemieślnicze. Armia Czerwona przekazał majątek władzom polskim dopiero w 1950 r. W latach 40-tych XX w. młyn siedlimowicki, który nosił wtedy nazwę „Zwycięstwo”, został upaństwowiony i przekazany PZŻ. Był to młyn elektryczno-wodny, do pierwszej połowy lat 60-tych, kiedy zrezygnowano z wykorzystywania wody jako źródła energii. Jego zdolność przemiałowa wynosiła 9-11 t/dobę. Młyn funkcjonuje do dnia dzisiejszego.

Czytaj więcej: Fotografie i wspomnienia o dawnych Siedlimowicach

Więcej artykułów…

  1. Obrazy pejzażowe w tym dzieło Carla Ernesta Morgensterna w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
  2. Reprodukcje obrazów Józefa Brandta i Aleksandra Gierymskiego w zbiorach Żarowskiej Izby Historyczej
  3. Mity i fakty dotyczące zniszczenia żelaznego mostu pod Łażanami w 1945 roku
  4. X Żarowska Prelekcja Historyczna - 7.09.2018 r.

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Saturday the 13th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.