VI Żarowska Prelekcja Historyczna

Tajemniczy Dolny Śląsk pełen jest zamków, pałaców i podziemi. Pod koniec II wojny światowej, tuż przed nadejściem Rosjan, Niemcy ukrywali w tutejszych zamkach i pałacach, a także, jak wynika ze szczątkowej dokumentacji, w podziemiach, prywatne kolekcje, zbiory muzealne, biblioteczne, wyposażenia kościołów, a także zabytki zagrabione w Polsce. Stąd w 1945 roku odkrycie m.in. obrazów Matejki w Przesiece czy Gierymskiego w Zagórzu Śląskim. Nie wszystkie ukrywane pod koniec wojny depozyty ujrzały światło dzienne. Do dziś obrastają legendami, budują nastrój tego regionu, są inspiracją dla poszukiwaczy. Od 1998 roku tematyką nieprzerwanie interesuje się i upowszechnia Ogólnopolski Miesięcznik "Odkrywca". Od 2000 roku jego wydawcą jest Instytut Badań Historycznych i Krajoznawczych sp. z o.o. We wrześniu 2015 ukazał się 200. numer. Magazyn specjalizuje się w zagadnieniach eksploracji, poszukiwań skarbów i tajemnic historii. Poza działalnością wydawniczą Miesięcznik prowadzi samodzielne badania archiwalne i terenowe. Od 2015 roku redaktorem naczelnym miesięcznika "Odkrywca" jest Piotr Maszkowski – historyk, doświadczony dziennikarz z kilkunastoletnim stażem specjalizujący się w historii, tajemnicach II wojny światowej, nieznanych epizodach okresu PRL, tematyce dotyczącej eksploracji i poszukiwań skarbów. Autor ponad 300 opublikowanych artykułów i opracowań materiałów archiwalnych. Na VI Żarowskiej Prelekcji Historycznej pan Piotr Maszkowski zagości z tematem prelekcji: Tajemnice Dolnego Śląska – legendy czy rzeczywistość ? Zapowiada się niezwykle interesująco.

Czytaj więcej: VI Żarowska Prelekcja Historyczna

I Spacer Historyczny: Kalno - 8.05.2017 r.

Wedle badaczy dziejów regionu nazwa wsi Kalno wywodzi się od imienia jej założyciela-zasadźcy. Wskazywane są dwie osoby. Pierwsza to rycerz księżnej Anny, żony księcia wrocławskiego Henryka II, Tomasz zwany Kahle (nazwa od jego przydomka Ka(h)lendorf). Drugi potencjalny zasadźca to rycerz i urzędnik dworu księcia Konrada I głogowskiego Falco. Nazwa wsi miała powstać przez zniekształcenie słowiańskiego odpowiednika imienia Falco - Chwałek (Chwalisław) do Kalek. Z kolei słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska wywodzi nazwę Kalna od od słów pochodzenia słowiańskiego „kal” („błoto”, „bagno”) lub „kalina” (nazwa drzewa, łac. Viburvum). Obie propozycje znajdują uzasadnienie w położeniu wsi. W jej pobliżu były zarówno bagna, jak i gęsty las liściasty, w którym licznie mogła występować kalina. W XIX wieku przy wydobyciu torfu odkryto w pobliżu Kalna pozostałości domów stojących na palach. Powstanie tej słowiańskiej osady należy orientacyjnie datować na XII wiek. Być może w XIII wieku mieszkańcy tej osady przenieśli się na wyżej położone, suche tereny. Przy tej okazji mogło dojść do lokacji nowo powstałej osady na prawie niemieckim. Pierwsza wzmianka źródłowa o Kalnie to dokument z 1307 roku, który wymienia wieś „Kalendorf” wśród miejscowości należących do parafii Wierzbna. Czynsz tamtejszemu proboszczowi uiszczano tylko z 2-łanowej części wsi. Potwierdzają to kolejne dokumenty z lat 1308-1318. Pierwszym znanym właścicielem Kalna był mieszczanin świdnicki Mikołaj Kolditz żyjący w pierwszej połowie XIV wieku, a ostatni raz wymieniony w dokumencie z 1334 roku. Po jego śmierci wsią czasowo władali wdowa i jego syn. Przed 1369 rokiem Kalno znalazło się w posiadaniu księcia świdnickiego Bolka II. Po jego śmierci, żona-wdowa księżna Agnieszka w dniu 11 kwietnia 1369 roku podarowała wieś klasztorowi cysterskiemu w Krzeszowie. Darowiznę potwierdził 25 września tego samego roku Karol IV – król czeski i przyszły władca księstwa świdnickiego. Klasztor krzeszowski pozostał właścicielem Kalna przez następnych 441 lat, aż do 1810 roku. Do krzeszowskich cystersów należały wszystkie czynsze, podatki, służby i inne świadczenia od miejscowej ludności, rozległe przywileje immunitetowe oraz pełne prawa sądownicze.

Czytaj więcej: I Spacer Historyczny: Kalno - 8.05.2017 r.

Fotograficzne znalezisko w Żarowie

Budynek przy ul. Wojska Polskiego 2, w którym do 1965 roku znajdowała się siedziba Banku Spółdzielczego, obecnie jest własnością prywatną. Jak niemal każdy stary dom, także i ten skrywał malutką niespodziankę, którą ujawnili nowi właściciele parterowej części budynku. Po śmierci ostatnich właścicieli państwa Marii i Kazimierza Zarzeckich w mieszkaniu pozostały dwie współczesne oprawione w ramkę fotografie rodzinne. Nikt nie przypuszczał, że pod każdą z nich znajduje się zupełnie inna fotografia. Jak opowiada pan Mikołaj Moryl: odkrycie miało miejsce podczas remontu i porządkowania mieszkania, które kupiłem w ubiegłym roku. Pod współczesnymi zdjęciami, w ramkę włożone były dwa stare zdjęcia niemieckie, jedno ślubne z 1928 roku i drugie przedstawiające prawdopodobnie małżeństwo, może dawnych właścicieli tego domu, tego nie wiem. Obie fotografie postanowiłem zostawić sobie na pamiątkę. Faktycznie fotografie, o których mówi pan Mikołaj Moryl wykonane zostały bez wątpienia przed rokiem 1945. Egzemplarz "ślubny" (wym. 16,5 x 12 cm) przedstawia 28 osób pozujących w podwórzu bliżej nieokreślonego domostwa. Fotografia została wklejona na ozdobną tekturkę (wym. 29,5 x 24 cm) spełniającą rolę passe-partout. Na jej odwrocie dostrzec można częściowo zatarte logo pasmanterii Otto Klitty, która niegdyś prowadziła działalność w Osieku (niem. Ossig, do 1932 roku w powiecie strzegomskim – Kreis Striegau, następnie do 1945 roku w granicach powiatu średzkiego – Kreis Neumarkt) pod numerem budynku 82. Na logu wpisana została prawdopodobnie data roczna wykonania fotografii, które miało miejsce w 1928 roku ?. Takiemu datowaniu, odpowiada zresztą charakterystyczny dla lat 20-tych kobiecy ubiór z przepaską na głowie. Nie ma pewności czy fotografia ta wykonana została w Żarowie, bowiem poprzedni właściciel pan Kazimierz Zarzecki przeprowadził się do Żarowa właśnie z Osieka. Być może podczas przeprowadzki zabrał ze sobą starą, oprawioną w ramkę fotografię, która już wtedy pełniła rolę tła dla nowego rodzinnego zdjęcia Zarzeckich. Druga z odkrytych przez pana Mikołaja fotografii (wym. 25 x 20 cm), wykonana została na tekturce o grubości 1 mm. W dolnym prawym roku umieszczony został napis, który odczytać można jako "Toany" ?

Czytaj więcej: Fotograficzne znalezisko w Żarowie

W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz.6

Prezentujemy dzisiaj kolejny zestaw fotografii z rodzinnych albumów mieszkańców gminy Żarów, których skany napłynęły do nas za pośrednictwem poczty elektronicznej lub w oryginale zasiliły archiwum Żarowskiej Izby Historycznej. Zestaw obejmuje przedział czasowy od ok. 1999 do ok. 2006 r. Składamy Serdeczne Podziękowania dla pani Magdaleny oraz pana Tadeusza !!  

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Czytaj więcej: W rodzinnych albumach mieszkańców gminy Żarów, cz.6