B-17G Y-46697 - Ocalić od zapomnienia - poszukiwania szczątków amerykańskiej latającej fortecy pod Wierzbną

W dniu 22 marca 1945 roku operująca z lotniska Amendola we Włoszech 2. Grupa Bombowa (15. Armia Powietrzna USA) wzięła udział w misji Nr 383, której celem było zbombardowanie niemieckiej rafinerii benzyny syntetycznej Ruhland koło Drezna. W tym zadaniu uczestniczył m.in. samolot Boeing B-17 G-60-DL nr taktyczny Y-46697 z 429. Dywizjonu. Załogę tej maszyny stanowili lotnicy:

● por. John W. Pierik – pierwszy pilot (nr O-731101), Ohio
● por. Robert W. Steele – drugi pilot (nr O-785002), Missoouri
● por. Harold A. Taylor – nawigator (nr O-669140), Montana
● por. John P. Yatsco – bombardier (nr O-929489), Wirginia Zachodnia
● sierż. Richard H. Benjamin – strzelec/inżynier pokładowy (nr 37566406)
● sierż. Raymond J. Levesque – radio-operator (nr 31309769)
● sierż. Vernon T. Burger – strzelec (nr 39216824)
● sierż. Tony Zevenbergen Jr. – strzelec (nr 39387823), Waszyngton
● sierż. Charles L. Redford – strzelec (nr 39920100)
● sierż. Wilber W. Jaffke – strzelec (nr 33670805)

Formacja natrafiła na silny ogień artylerii przeciwnika, który uszkodził prawe skrzydło samolotu porucznika Johna W. Pierika. Usterka była na tyle poważne, że dowódca maszyny podjął decyzję o zmianie kursu. Zamiast powrotu do oddalonej o 1000 km bazy we Włoszech, załoga bombowca Y-46697 skierowała się na wschód, gdzie znaczne tereny Dolnego Śląska, były już wówczas zajęte przez oddziały Armii Czerwonej (m.in. przyfrontowe lotniska w Brzegu i Nysie). Dotarcie na ten obszar wymagało jednak lotu nad terytorium, które w dalszym ciągu pozostawało pod kontrolą III Rzeszy. Dalszy przebieg lotu uszkodzonej maszyny pozostaje niewyjaśniony. Wiadomo jedynie, że maszyna lądowała awaryjnie pod ówczesną miejscowością Würben (obecnie Wierzbna, gm. Żarów). Wcześniej sześciu członków załogi opuściło pokład samolotu skacząc na spadochronach (Richard H. Benjamin, Raymond J. Levesque, Vernon T. Burger, Tony Zevenbergen Jr., Charles L. Redford, Wilber W. Jaffke). Miało do tego dojść w rejonie Wałbrzycha. Do dziś w akcji zaginieni pozostają: por. John W. Pierik, por. Robert W. Steele, por. Harold A. Taylor, por. John P. Yatsco.

Według relacji Ines Gast-Werner, której rodzina do 1945 roku mieszkała w Wierzbnej: (…) większość mieszkańców Würben uciekła przed Rosjanami w dniach 11-13 lutego 1945 roku w kierunku Sudetów. O ile mi wiadomo pozostała tylko niewielka liczba mieszkańców, 5 rodzin rolniczych: Günzel, Stull, Salzbrunn, Pohl i Jüppner, stróż Scheuermann, część rodziny młynarza, który nadal mielił ziarno w młynie a także pastor Bleisch i pastor „uchodźca”. W pamiętniku córka nauczyciela szkoły wiejskiej zanotowała: (…) dzień przed naszym wyjazdem tuż za dominium rozbił się czterosilnikowy samolot amerykański. Czterech członków załogi zostało schwytanych przy wraku palącego się samolotu. Od bardzo dobrego znajomego urodzonego w 1927 roku, który mieszka w Czechach, wiem że tych czterech żołnierzy zostało zabranych do Świdnicy.

W dniu 20 września 2025 roku, 80 lat od zakończenia II wojny światowej oraz awaryjnego lądowania B-17 G-60-DL Y-46697, pod Wierzbną odbędą się poszukiwania i zabezpieczenie szczątków wspomnianej maszyny należącej do United States Army Air Forces (zgodnie z decyzją WKZ nr 1250/2025 z dn. 4 sierpnia 2025 r.)

W wydarzeniu udział wezmą:

Stowarzyszenie Historyczno-Eksploracyjne Księstwa Świdnicko-Jaworoskiego
Stowarzyszenie Wrocławska Grupa Poszukiwawcza
Grupa Historyczno-Eksploracyjna HUNTER Polkowice
Grupa Poszukiwawcza Żarowskiej Izby Historycznej

Patronat Honorowy: Burmistrz Miasta i Gminy Żarów – Przemysław Sikora
Patronat Medialny: Ogólnopolski Miesięcznik ODKRYWCA