Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Parki w Mrowinach i Siedlimowicach

Drukuj
Utworzono: piątek, 18, marzec 2011

Wjazd do założenia pałacowo – ogrodowego w Mrowinach z wyłączeniem folwarku prowadzi odgałęzieniem głównej drogi wiejskiej przez murowaną trójprześwitową bramę na podjazd pałacu umieszczony po jego południowej stronie. Po tej stronie pałacu znajduje się niewielki ogród drzewny (rozszerzenie parku) z drzewami gatunków ozdobnych: choina kanadyjska, tulipanowiec amerykański, buk czerwony, sosna wejmutka oraz starym dębem i lipą. Z urządzeń tego ogrodu zachowały się pozostałości fontanny umieszczonej przy samym podjeździe.

Pałac otoczony jest głęboką fosą omurowaną kamiennym murem oporowym. Wejście pałacu prowadzi od strony podjazdu przez kładkę o konstrukcji żelaznej.

Po wschodniej stronie pałacu znajduje się staw o regularnej linii brzegów, również omurowany wysoko kamiennym murem. Między stawem a pałacem rośnie kilka starych drzew. Po zachodniej stronie tego stawu, oddzielony odeń groblą, znajduje się drugi wielki staw (0,4 ha) o wydłużonym kształcie z obrzeżną drogą obsadzoną nieregularnie drzewami.

Stawy przypałacowe w Mrowinach

Właściwy XIX-wieczny park (3,4 ha) znajduje się po północnej stronie pałacu, na miejscu dawnego ogrodu barokowego z XVIII wieku, którego pozostałością jest dawne ogrodzenie kamiennym murem o wysokości około dwumetrowej i miąższości około 60 cm. Mur ten zachował się na ogół w całej swej wysokości z uszkodzonym w wielu miejscach pokryciem kamiennymi płytami. Po wewnętrznej stronie tego ogrodzenia rośnie niewiele drzew z których najstarsze to lipa i dąb, a ich wiek ocenić można na ok. 180 lat. Do starszych drzew zaliczyć należy również dwupniowy cis. Wszystkie drzewa grupują się na obrzeżu wielkiej polany, zajmując teren dawnego ogrodu.

Stare ok. 300 letnie dęby o średnicy pnia ok. 4,5 m rosną również nad potokiem, płynącym z zachodu na wschód pomiędzy pałacem,a dawnym ogrodem. Wzdłuż tego potoku, we wschodniej stronie założenia, uformowana jest droga na wyraźnym nasypie między potokiem, a niżej położonymi łąkami. Droga ta obsadzona jest nieregularnie lipami i dębami. Wiek dwóch najstarszych lip, tworzących zamknięcie drogi po wschodniej jej stronie, można określić na około 220 lat zaś wiek najmłodszych na około 90 lat.

Pałac w Mrowinach z ogrodem w części północnej na rysunku F.B.Wernera z XVIII wieku

Pozostały również szczątki obsadzenia drogi poprzecznej do opisywanej, alei (wiodącej na folwark) w postaci trzech lip znacznych wymiarów. Po północnej stronie alei i strumienia, po wewnętrznej stronie ogrodzenia nowym już murem kamiennym z ceglanymi bramkami, znajduje się teren niewielkiego parku założonego na miejscu dawnego ogrodu użytkowego. Rośnie tu kilka drzew z których wyróżnia się dąb błotny. Dalej, we wschodniej stronie założenia, na miejscu dawnej bażanciarni, znajdują się pozostałości sadu wraz z ruinami szklarni przymurnej. Na wysokim murze, okalającym tę część ogrodów, zachowały się okucia mocujące niegdyś stelarz winnicy. Wysoki kamienny mur, okalający od strony północnej wspomniany sad, miał swe zakończenie w postaci podmurowania komina nieistniejącej szklarni.

Założenie parkowo – pałacowe w Siedlimowicach

Ozdobno – użytkowy ogród usytuowany nie bezpośrednio przy samym pałacu, ale w pewnej od niego odległości, uwieczniony został na rysunku autorstwa F.B.Wernera z 1 połowy XVIII wieku. Nie wiadomo czy założenie, którego „ozdobność” lub reprezentacyjność ograniczała się do regularnego układu dróg wysadzanych drzewami oraz wysokim i niskim żywopłotem jakimi wysadzano kwatery,  powstało wcześniej w ciągu XVII wieku.

Niewątpliwie najnowocześniejszym elementem w tym ogrodzie, świadczącym o przystosowaniu się do ówczesnych wymogów, jakie stawiano przed ogrodami dworskimi była duża przeszklona szklarnia, przeznaczona do hodowli roślin egzotycznych.

Przekomponowanie ogrodu oraz utworzenie parku w Siedlimowicach wiąże się z wielką przebudową pałacu, jaka miała miejsce w latach 1873-75. Park o powierzchni ok. 6,70 ha (w tym staw 0,35 ha) założono po wschodniej i północnej stronie pałacu. Dużą rolę w kompozycji tego parku odegrała naturalna rzeźba terenu. Wykorzystano tu głęboki spadek terenu znajdujący się po wschodniej stronie pałacu, na dnie którego znajduje się staw widoczny już na rysunku F.B.Wernera. Usytuowanie pałacu ponad terenową skarpą zostało wykorzystane przez projektanta celem lepszej, bardziej monumentalnej ekspozycji budynku. Dobudowano więc z tej strony masyw kaplicy i wysokiej wieży z widokowym balkonem zdobionym rzeźbami gryfów, skąd roztaczał się widok na całość założenia parkowego.

Pałac w Siedlimowicach z ogrodem w części północnej na rysunku F.B.Wernera z XVIII wieku

Charakterystyczny dla omawianego parku jest drzewostan leśny w południowej części i park krajobrazowy otaczający staw. Osie kompozycyjne i wnętrza ogrodowe zatarte zostały na skutek znacznego rozwoju drzew i krzewów pochodzących z samosiewu. Obecnie park jest całkowicie zaniedbany z zarośniętymi drogami. Częściowo zachował się mur ogrodzeniowy oddzielający dawny ogród, a z elementów wodnych staw i sieć rowów koło drogi.

Wiek drzew w parku ocenić można na ok. 100-120 lat z tym, że występują pojedyncze drzewa starsze i młodsze z samosiewu. Drzewostan parkowy zachował się w stanie dostatecznym, ale rozwój znacznej części drzew uległ zahamowaniu na skutek rozwoju krzewów i form młodocianych drzew pochodzących z samosiewu. Szczególnie cenne z uwagi na walory widokowe i estetyczne są pojedyncze egzemplarze drzew w bezpośrednim otoczeniu pałacu i nad stawem. W drzewostanie dominują następujące gatunki drzew: świerk pospolity, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, klon pospolity, jesion wyniosły, olsza czarna, grab pospolity, platan klonolistny (4 sztuki), kasztanowiec biały (3 sztuki), sosna wejmutka (1 sztuka), miłorząb dwuklapowy (1 sztuka).

Zaniedbany i zarośnięty park krajobrazowy w części wschodniej z widokiem na ruiny pałacu

Z porównania stanu obecnego ze stanem historycznym wynika, że na obszarze parku nastąpiły znaczne zmiany. W szczególności zatarciu uległ dawny układ założenia parkowego na skutek bujnego rozwoju krzewów i drzew z samosiewu. Park pomimo, że zubożony pozostał w granicach pierwotnych. Nie nastąpiły zmiany w charakterze zabudowy terenu parku, co jest czynnikiem sprzyjającym przy wskazanej renowacji parku w dawnych granicach. W okresie po II wojnie światowej poza budynkiem pałacu uległy zniszczeniu i zostały rozebrane budynki szklarni umieszczone na pograniczu parku. Równocześnie uległy zniszczeniu drobne elementy architektury parkowej a zwłaszcza zabudowa wzgórza widokowego.

Na podstawie dokumentacji konserwatorskiej
z 1976 i 1988 r. oraz współczesnej aktualizacji stanu

Opracowanie
Bogdan Mucha

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Friday the 4th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.