Strona główna
Niemiecka "Silesia" patentowała w Polsce
Pośród setek tysięcy dokumentów zalegających w archiwach państwowych odnaleźć można materiały niezwykle ciekawe, a wręcz zaskakujące. Mowa tutaj o dwóch opisach patentowych, które opublikowane zostały odpowiednio w 1938 i 1943 roku przez Urząd Patentowy w Warszawie, a które dotyczą wynalazków opracowanych w „Silesia, Verein chemischer Fabriken, Saarau”. Oba wspomniane opisy sporządzone zostały w języku polskim. Pierwszy z nich (nr patentu 27248) opatrzony datą 7 listopada 1938 roku, dotyczy tzw. palnika nurkowego, stosowanego do „skutecznego ogrzewania i odparowywania cieczy”. Wynalazek ten opracowany został w „Silesia, Verein chemischer Fabriken, Ida & Marienhütte (Saarau, Niemcy)”.
Uzbrojenie strzeleckie walczących stron na obszarze gminy Żarów w 1945 r.
Pomimo, że od zakończenia działań militarnych II wojny światowej minęło już 65 lat, to nadal odnajdywane są ślady tamtych wydarzeń w postaci metalowych łusek. Łuski te, będące pozostałością różnego rodzaju amunicji strzeleckiej, różnią się między sobą kształtem i wymiarami. Na ich podstawie, czerpiemy informacje o indywidualnym uzbrojeniu strzeleckim żołnierzy niemieckich i radzieckich na linii frontu z 1945 r. w okolicach Żarowa. Aby przejść do omawiania poszczególnych rodzajów amunicji i broni palnej z tamtego okresu, w pierwszej kolejności należy zaznajomić się ze stosowaną podstawową terminologią.
Czytaj więcej: Uzbrojenie strzeleckie walczących stron na obszarze gminy Żarów w 1945 r.
Tajemnica cmentarza wojennego w Żarowie, cz. 1
Cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej przy obecnej ul. Armii Krajowej w Żarowie założony został w czerwcu 1945 roku co wynika z napisów umieszczonych na tylnej płaszczyźnie pomników, znajdujących się na jego terenie. Pochowano na nim żołnierzy radzieckich ekshumowanych z tymczasowych mogił, którzy polegli w okolicach Żarowa na przestrzeni lutego i czerwca 1945 roku. Wedle zachowanej dokumentacji, trzy lata później (w kwietniu 1948 roku) na cmentarzu spoczęli pozostali żołnierze radzieccy, ekshumowani z mogił rozsianych po okolicznych polach i łąkach. Cmentarz zamknięty został uchwałą Gminnej Rady Narodowej w Żarowie z dnia 4 marca 1953 roku. Porównując dziś stan aktualny cmentarza z zachowaną dokumentacją rodzi się podstawowe pytanie – ilu żołnierzy radzieckich tak naprawdę zostało w Żarowie pochowanych ?
Czytaj więcej: Tajemnica cmentarza wojennego w Żarowie, cz. 1
Wapiennik z 2 połowy XIX wieku na szczycie Pyszczyńskiej Góry
Wapiennik zwany również piecem wapienniczym lub wapiennym jest to rodzaj pieca szybowego, który służył do wypalania wapna i skał wapiennych (kamienia wapiennego) w celu uzyskania z nich wapna palonego. W tym celu do pionowego, wymurowanego cegłami szybu wapiennika na przemian od góry wsypywano warstwy wapieni i warstwy palne. Dostawa tych surowców do pieca odbywała się zazwyczaj po prostej drewnianej estakadzie z poziomu eksploatacji kamienia do otworu zasypowego.
Czytaj więcej: Wapiennik z 2 połowy XIX wieku na szczycie Pyszczyńskiej Góry
652,5 mln marek Republiki Weimarskiej w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
W ostatnich dniach do Żarowskiej Izby Historycznej trafił zbiór 50 banknotów z okresu Republiki Weimarskiej. Wszystkie z nowo nabytych egzemplarzy, wemitowane zostały w Berlinie w latach 1922-23. Ich łączna wartość nominalna to 652 515 000 marek niemieckich. Cały zbiór odnaleziony został kilka lat temu podczas remontu w Żarowie. Resztę czasu przeleżał w przydomowej komórce. Banknoty zawinięte w gazetę ukryte zostały na poddaszu w 1923 roku, gdy straciły swoją wartość wskutek szalejącej w Niemczech hiperinflacji. Osoba, która je tam umieściła wiązała zapewne nadzieje z tym, że mogą się jeszcze przydać.
Czytaj więcej: 652,5 mln marek Republiki Weimarskiej w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Zasłużona społecznie córka Eugena von Kulmiz
Hildegarda Augusta Eliza Helena Charlotta von Kulmiz, córka Eugena Carla Johannesa von Kulmiz i Anny Marii Petrei von Moltke urodziła się 5 maja 1884 roku w Ida- und Marienhütte (osada przemysłowa powstała w latach 40-tych XIX wieku na pograniczu gruntów żarowskich i łażańskich, od 1939 r. w granicach Żarowa). Lata swej młodości spędziła w rodzinnej posiadłości von Kulmizów w Mrowinach (niem. Konradswaldau).
Dokument z zamurowanej butelki
W 1987 roku podczas prac związanych z naprawą muru okalającego dawną posiadłość rodziny von Matuschka w Pyszczynie, odnaleziono zamurowaną butelkę, w której znajdował się dokument spisany 2 października 1923 r. przez Juliusa Kinkkopfa, asystenta gospodarczego w tamtejszym majątku. Treść odnalezionego dokumentu brzmi następująco:
Na tropie wojennych losów
W połowie marca bierzącego roku do Żarowskiej Izby Historycznej napłynęła prośba od Pana Artura Chochołowskiego, historyka z Tych w woj. śląskim o pomoc w sprawie zbadania i rozwikłania zagadki wojennych losów jego dziadka Zygmunta Bieleckiego, do 1981 roku mieszkańca wsi Tarnawa leżącej w granicach gminy Żarów. Podjęte działania, a zwłaszcza kwerenda archiwalna przeprowadzona w siedzibie Miejsko-Gminnego Koła Związku Kombatantów RP i Byłych Wieźniów Politycznych, przy uprzejmej pomocy przewodniczącego Koła, Pana Wacława Rzeczyckiego, przyniosła niezwykle interesujące ustalenia.
Pyszczyński "holender" na tle Dolnego Śląska
Wiatrak, czyli inaczej młyn wietrzny to najstarszy silnik wiatrowy, przetwarzający energię wiatru na energię kinetyczną w ruchu obrotowym. Jest poprzednikiem turbiny wiatrowej, którą czasami również nazywa się wiatrakiem. Wiatraki (z pionową osią)wynalezione zostały we wczesnym średniowieczu (dokładnie IX wiek) na obszarze wschodniej Persji skąd dotarły do Europy (pierwsze obiekty tego typu powstawały we Francji) pod koniec XII wieku i upowszechniły w następnym stuleciu. Pierwsza wzmianka o pojawieniu się młynów wietrznych na ziemiach polskich pochodzi z II połowy XIII wieku. Jest ona zawarta w zezwoleniu na budowę młynów poruszanych powietrzem, pochodzącym z 1271 r., a wydanym klasztorowi w Białym Buku przez księcia Wiesława z Rugii. Kolejny zapis poświadczający istnienie wiatraka datowany jest na 1289 rok i odnosi się do majętności klasztoru Cystersek ze Szczecina. Następne wzmianki informują o wiatrakach w Kobylinie - 1303 r. i Wschowie - 1325 r. Na przełomie XIV/XV wieku budowle tego typu były już szeroko rozpowszechnione na ziemiach północnej i środkowej Polski. Na południu kraju pojawiły się o wiele później bo w XVII w., chociaż w okolicach Głogowa i Raciborza było to już w II połowie XIV wieku.
Żarowski "Kochbunker"
Żarowski schron górujący nad byłymi Zakładami Chemicznymi „Organika” (dawna niem. „Silesia”) to obiekt tzw. typu „Kochbunker”. Kochbunkry były to betonowe, lekkie prefabrykowane schrony bojowo-obserwacyjne. Z racji swojego kształtu nazywane czasem żartobliwie „garnkami Kocha” (niem. „Kochtöpfe”) od nazwiska gauleitera, szefa NSDAP Prus Wschodnich, Ericha Kocha który w 1944 roku rozpoczął przygotowania do obrony Prus Wschodnich, szeroko stosując przy rozbudowie polowej tego typu prefabrykowane obiekty. Ich obsługę stanowił zaledwie jeden żołnierz. Była to kolejna obok typu „Ringstand 58c” uniwersalna konstrukcja schronu bojowo-obserwacyjnego.
Parki w Mrowinach i Siedlimowicach
Wjazd do założenia pałacowo – ogrodowego w Mrowinach z wyłączeniem folwarku prowadzi odgałęzieniem głównej drogi wiejskiej przez murowaną trójprześwitową bramę na podjazd pałacu umieszczony po jego południowej stronie. Po tej stronie pałacu znajduje się niewielki ogród drzewny (rozszerzenie parku) z drzewami gatunków ozdobnych: choina kanadyjska, tulipanowiec amerykański, buk czerwony, sosna wejmutka oraz starym dębem i lipą. Z urządzeń tego ogrodu zachowały się pozostałości fontanny umieszczonej przy samym podjeździe.