Gmina Żarów

Położenie gminy

Powierzchnia – 87,98 km2

Liczba mieszkańców – 12 630

Gmina Żarów położona jest w południowej części województwa dolnośląskiego, w powiecie świdnickim i graniczy z gminami: Świdnica, Jaworzyna Śląska, Strzegom, Marcinowice, Udanin, Kostomłoty i Mietków. Teren gminy to rejon Przedgórza Sudetów Środkowych. Miasto leży w środkowej części województwa dolnośląskiego w odległości 11 km od Świdnicy, 35 km od Wałbrzycha i 50 km od Wrocławia.

Obszar gminy to powierzchnia 88 km² stanowiąca areały następujących miejscowości: Żarów, Bożanów, Buków, Gołaszyce, Imbramowice, Kalno, Kalno –Wostówka, Kruków, Łażany, Marcinowiczki, Mikoszowa, Mielęcin, Mrowiny, Przyłęgów, Pożarzysko, Pyszczyn, Siedlimowice, Wierzbna, Zastruże, Tarnawa.

Teren gminy ma charakter równinny z niewielkimi wzniesieniami /Wzgórza Imbramowickie/, będącymi pozostałością starych formacji geologicznych, z których najwyższe - Góra Pyszczyńska, osiąga wysokość 275,6 m n.p.m. W obniżeniach między wzgórzami znajdują się skały młodszej generacji, trzecio- i czwartorzędu. Istotnym elementem środowiska przyrodniczego są przepływające przez teren gminy 2 rzeki - Bystrzyca i Strzegomka (z dopływem Tarnawką). Płaskie dna dolinne wymienionych rzek ze względu na okresowe podmakanie zostały pocięte siecią rowów melioracyjnych.

Gmina Żarów - kompleksy leśne naniesione kolorem zielonym

 

Wymienione wyżej warunki geograficzne wpływają korzystnie na klimat Żarowa, który charakteryzują takie parametry jak: Średnia temperatura w roku 8 ° C, Średnia temperatura stycznia 3°C, Sezon zimowy 10-11 tygodni, Okres wegetacyjny 220 dni, Średnioroczny opad 630 mm, Ilość dni słonecznych ponad 80. Klimat przedgórski, umiarkowanie wilgotny, łagodny, z korzystna różą wiatrów co sprzyja warunkom wegetacji roślin a tym samym rozwojowi rolnictwa.

 

 

Historycznie potwierdzone początki Żarowa sięgają początków XIV w. ale samo miasto powstało w połowie XIX wieku. Dla jego rozwoju znaczenie miała budowa linii kolejowej Wrocław - Świebodzice oraz odkrycie w trakcie pozyskiwania żwiru (używanego do sypania nasypów) licznych i udokumentowanych złóż surowców mineralnych. Ich intensywna eksploatacja w II poł. XIX wieku i związana z tym budowa wielu zakładów przemysłowych, przyczyniły się do rozkwitu miasta i ukształtowania jego oblicza jako ośrodka intensywnej produkcji przetwórczej i przemysłowej. Są to następujące zasoby: Największe w Polsce złoża kaolinu - pola "Antoni", "Żarów II", "Andrzej", Surowce ogniotrwałe i ceramiczne, Gliny ogniotrwałe (iły i kwarc) - rejon Siedlimowic i Pożarzyska, Węgiel brunatny - rejon Krukowa i Zastruża, Kamień budowlany i drogowy - okolice Łażan, Siedlimowic, Gołaszyc i Góry Pyszczyńskiej, Kruszywa naturalne (piaski i żwiry) w dolinie rzeki Strzegomki.

 

Na terenie gminy znajdują się także bogate złoża wody pitnej - w postaci wód głębinowych w okolicach Wierzbnej o dobrych parametrach fizyko - chemicznych. Powyższe zasoby naturalne stanowić będą istotną przesłankę kształtowania jej perspektywicznego rozwoju. Kolejnym ważnym czynnikiem determinującym warunki i kierunki przekształceń jest sposób zagospodarowania przestrzeni. Poniżej zaprezentowany bilans wskazuje, iż w strukturze użytkowania dominują obszary rolniczego wykorzystania, stanowiące ok. 77% jej powierzchni. Drugą co do wielkości pozycję stanowią lasy i łącznie jest to jak należy sądzić, korzystna sytuacja dla projektowania zrównoważonego rozwoju. Gmina posiada znaczące rezerwy terenów na wykorzystanie ich dla potrzeb funkcji osadniczej, gospodarczej, turystycznej czy komunalnej. Chociaż tylko niewielka ich część jest własnością komunalną to przez prowadzenie racjonalnej polityki zagospodarowania przestrzennego można wzmocnić szanse rozwojowe społeczności zgodne ze strategicznymi kierunkami przekształceń.

 

 Historia Miasta i Gminy Żarów

Wiadomości o pradziejach tych ziem pochodzą z przypadkowych odkryć dokonanych głównie podczas prowadzenia prac wydobywczych w istniejących okolicznych kopalniach. Pierwszymi wzmiankami źródłowymi potwierdzającymi istnienie wsi są dwa dokumenty z 1308 roku, powstałe w trakcie sporu między proboszczem Wierzbnej i kanonikiem wrocławskim.
Symbolika herbu: drzewo umieszczone na lewej stronie tarczy herbowej nawiązuje do starej (dwustuletniej) zabytkowej alei dębowej. Płomień umieszczony na prawej części tarczy jest odwołaniem do czasów historycznych, w których na terenie gminy istniały osady zajmujące się wypalaniem węgla drzewnego. Stąd może pochodzić nazwa Żarów.
Pierwszymi znanymi właścicielami Żarowa w okresie nowożytnym byli Zygmunt von Mühlheim z Łażan i jego syn, także Zygmunt, którzy wymienieni są w wykazie zobowiązań szlachty w 1550 r. Przełomowe znaczenie dla rozwoju Żarowa miała zakończona w 1843 r. budowa linii kolejowej Wrocław - Świebodzice oraz odkrycie w trakcie pozyskiwania żwiru (używanego do sypania nasypów), złóż kaolinu i węgla brunatnego. W drugiej połowie XIX w. nastąpił dynamiczny wzrost liczby mieszkańców Żarowa z 864 w 1871 roku, do 3380 w 1905 roku.

W okresie II wojny światowej Żarów pozostał na uboczu toczącej się wojny aż do 1945 r. Rosjanie zajęli Żarów 7 maja 1945 roku. Polska administracja przejęła miejscowość w czerwcu 1945 roku. 7 października 1954 roku, rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów, Żarów otrzymał prawa miejskie.

Pierwsze po wojnie, przeprowadzone w 1990 roku, wybory samorządowe, stworzyły nowe warunki funkcjonowania i dynamicznego rozwoju gminy. Samorząd terytorialny zaplanował i realizuje na terenie gminy i miasta inwestycje infrastrukturalne, które stwarzają nowe warunki rozwoju miasta i wsi, a tym samym nową jakość życia mieszkańców.

Turystyka – atrakcje gminy

Gmina Żarów posiada wiele ciekawych miejsc do kontaktów turysty z przeszłością i nieskażoną przyrodą. Walory turystyczne szczególnie można poznać w czasie wycieczek pieszych i rowerowych. Miasto położone jest w odległości kilkudziesięciu kilometrów od uzdrowisk śląskich i ośrodków narciarskich. W gminie znajdują się hodowle koni, akweny wodne, obiekty sportowe.

W Żarowie zauroczyć potrafi zabytkowy park miejski, przepiękny kompleks parkowo- pałacowy z alejami dębowymi, licznymi zabytkami przyrody. Warto również odpocząć nad pięknym Zalewem po kopalni „Andrzej” o klasie wody najwyższej czystości. Jadąc z Żarowa w stronę Świdnicy turysta napotka usytuowaną na wysokiej skarpie doliny Bystrzycy, miejscowość Wierzbna. Ta stara osada wiejska, słynie głównie z bezcennego romańskiego kościoła, połączonego w późniejszą wybudowaną w XVIII w. świątynią. W Wierzbnej znajdują się ponadto ruiny barokowego klasztoru cystersów i kamienna wieża ciśnień z XVII w. , a także urokliwy kompleks parkowo-pałacowy i zespół sześciu średniowiecznych kamiennych krzyży pojednania, zwanych też pokutnymi. Do odwiedzenia zachęcają także kompleksy parkowo – pałacowe w Pyszczynie i Łażanach. Doskonałym miejscem do spacerów jest również zabytkowa Aleja Dębowa łącząca niegdyś Żarów z Łażanami. Ciekawostką jest, że we wsi  Łażany powstał w roku 1796 pierwszy w Europie, a drugi na świecie żelazny most na rzece Strzegomce.

W miejscowości Mrowiny koniecznie obejrzeć należy ocalałą wieżę kościoła ewangelickiego z XVIII wieku, a także zespół parkowo-pałacowy z licznymi gatunkami drzew aklimatyzowanych. Budynek pałacowy pochodzi z końca XVIII wieku, stanowił rezydencję C. Weigel. Kolejnym właścicielem był Karol Fryderyk von Kulmiz, który przebudował pałac nadając mu renesansowy wygląd. Warto zatrzymać się także we wsi Pożarzysko. W tej niewielkiej wsi na uwagę zasługuje kościół pw. św Józefa. Mury tej świątyni zbudowane są z kamienia łamanego, a detale architektoniczne z piaskowca. Zachowały się rozczłonkowane portale, a w prezbiterium przyścienne sakramentarium. W centrum wsi zachowała się głęboka na 31,4 m zabytkowa studnia wraz z mechanizmem, zwana „Hofbrunnen” (dworska studnia). Godny uwagi jest także piękny barokowy XVII-wieczny kościół w miejscowości Zastruże oraz pochodząca z połowy XIII wieku świątynia pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Bukowie. Więcej w dziale: zabytki w gminie

 

>>>MAPA DOJAZDU - GMINA ŻARÓW<<<

 

Miasta partnerskie gminy Żarów

Nymburk (Republika Czeska)

28.05.2004 r. podczas obchodzonych Dni Żarowa w sali konferencyjnej Urzędu Miejskiego w Żarowie odbyło się uroczyste podpisanie umowy o nawiązaniu stosunków partnerskich pomiędzy przedstawicielami czeskiego miasta Nymburk, a burmistrzem miasta Żarów.

Strony umowy zadeklarowały swoja wolę rozszerzenia i umacniania przyjacielskich stosunków między społecznościami obu miast, lokalnymi władzami, urzędami, instytucjami działającymi w miastach jak również między rodzinami i poszczególnymi osobami.

Celem partnerskich stosunków jest wzajemny rozwój społeczności lokalnych poprzez stworzenie warunków do rozwoju wzajemnie korzystnych i pożytecznych kontaktów, które będą podtrzymywane, pielęgnowane i ożywiane.
Przedstawiciele obu miast, wymiennie raz w roku, w ramach obchodów święta poszczególnych miast spotykają się celem dokonania oceny stanu współpracy partnerskiej i zaplanowaniu przedsięwzięć na kolejny rok kalendarzowy.

Ujfeherto (Republika Węgierska)

Gmina Żarów zainicjowała partnerskie stosunki z miastem węgierskim Ujfeherto, co zaowocowało podpisaniem w dniu 18 grudnia 2003 roku przez Burmistrzów obu zaprzyjaźnionych miast listu intencyjnego, a wiosną 2004 roku umowy o partnerstwie.

Nawiązanie stosunków partnerskich pomiędzy obydwoma miastami jest oficjalnym sfinalizowaniem kontaktów, mających na celu m. in. propagowanie zrozumienia i szacunku między społecznościami Polski i Węgier, wzajemne poznawanie tradycji, kultury i historii.
Współpraca pomiędzy miastem Ujfeherto i Żarowem skupia się wokół spraw kulturalnych, gospodarczych i z zakresu ochrony środowiska.

Lohmar (Republika Federalna Niemiec)

28 października 2007r. w Lohmar podpisano Umowę Partnerską pomiędzy Żarowem a niemieckim miastem Lohmar, które położone jest między Bonn a Kolonią. Współpraca pomiędzy miastami układa się wzorcowo. Zaowocowała m.in. wieloma wizytami przedstawicieli obu stron oraz co ważne bezpośrednimi wizytami młodzieży. Integracja europejska i zacieranie granic między obywatelami zjednoczonego kontynentu różnych narodowości to cel i motto tego partnerstwa.

Opracowanie
Bogdan Mucha