Historia - Gmina Żarów we wczesnym średniowieczu

Gmina Żarów we wczesnym średniowieczu  

W 2 poł. V w. nastąpił na Śląsku regres osadniczy. Wiązało się to z odpływem dużej części dotychczasowych mieszkańców tych terenów na południe, w kierunku granic Imperium Rzymskiego - tzw. Wędrówka Ludów. Proces ponownego zasiedlenia Dolnego Śląska rozpoczął się w VII w. Powolny, ale stopniowy rozwój społeczno-gospodarczy trwał nieprzerwanie w następnych wiekach. W rejonach najstarszego osadnictwa, na urodzajnych glebach lessowych i czarnoziemach powstały niewielkie państewka plemienne. Część środkową Śląska od Trzebnicy po okolice góry Ślęży zajmowali Ślężanie. Południowo-zachodnia granica zwartego osadnictwa tego plemiona przebiegała wzdłuż doliny Czarnej Wody do jej ujścia do Bystrzycy. „Dalej na zachód spotykamy jedynie pojedyncze osady i grody sięgające po dorzecze Strzegomki”.

 Osada wczesnośredniowieczna (archiwum autora)

Do peryferyjnej strefy osadnictwa Ślężan zaliczają się tereny dzisiejszej gminy Żarów. Znaleziona ceramika, żużel, jamy-półziemianki świadczą o istnieniu w VIII-IX w. osad w pobliżu Mikoszowej, Przyłęgowa, Pożarzyska i Siedlimowic. Z VIII-X w. pochodzi niewielkie (0,3 ha) grodzisko nad Pełcznicą w pobliskim Nowym Jaworowie. W Bagieńcu i Bolesławicach odkryto ślady nieufortyfikowanych osad otwartych powstałych przed połową X w.  

Fragmenty ceramiki wczesnośredniowiecznej (archiwum autora)

Na proces zasiedlania okolic Żarowa we wczesnym średniowieczu niewątpliwie duży wpływ miało ich położeniu na uboczu naturalnych szlaków wędrówkowych. Najbliższy to drugorzędny transsudecki szlak prowadzący z Przełęczy Lubawskiej przez Kotlinę Kamiennogórską i wzdłuż dorzecza Strzegomki do Wrocławia. W rezultacie zwarte osadnictwo na tych terenach nastąpiło dopiero po zasiedleniu najżyźniejszych ziem Niziny Śląskiej (pomiędzy Odrą a Masywem Ślęży). 

 Podział osadniczo-plemienny w Sudetach w VIII-X wieku
(za K. Jaworski, Grody w Sudetach VIII-X w., Wrocław 2005)

Nie są bliżej znane dzieje polityczne Dolnego Śląska we wczesnym średniowieczu. Nie wiadomo czy wchodził w skład istniejącego w VIII w. tzw. państwa Salomona, a w IX i na pocz. X w. należał do Rzeszy Wielkomorawskiej.

Opracowanie
Tomasz Ciesielski
(Monografia Historyczna Gminy Żarów 2006)

Uzupełnienie i poprawa
Bogdan Mucha