Trasa Nr 6

Żarów – Mrowiny – Pożarzysko – Imbramowice – Dzikowa – Buków – Imbramowice – Tarnawa – Mrowiny – Żarów

Mapa trasy: https://en.mapy.cz/s/jerabenaso

Atrakcje na trasie:

2. Neogotycki Kościół parafialny pw. NSPJ w Żarowie z 1910 r.; Krzyż misyjny z 1918 r. (GPS: 50.94083, 16.49712)

Kościół wzniesiony w 1909 r. według projektu wrocławskiej firmy Overkott und Föhre. Neogotycka budowla ma formę trójnawowego kościoła halowego z czworoboczną narożną wieżą o wysokości 44 m. Wewnątrz znajdują się dwa ołtarze boczne wykonane w 2 dekadzie XX w. przez Cyryla del Antonio, ołtarz główny z 1921 roku wykonany w pracowni Augusta Wittiga, 27 piszczałkowe organy wykonane przez Paula Berschdorfa, chrzcielnica ufundowana przez H. Burkerta. Obok kościoła znajduje się kamienny krzyż misyjny z brązowym krucyfiksem ustawiony w 1918 r. oraz figura św. Jakuba Starszego przeniesiona z dawnego grobowca rodziny Neugebauer.

3. Dawna karczma sądowa w Mrowinach (GPS: 50.94868, 16.52199)

Karczma sądowa w Mrowinach „Gasthof und Gerichts Kretscham” istniała już w średniowieczu. Ok.1550 r. dochody właścicieli karczmy stanowiły ok.30% dochodów rocznych. Zobowiązania miejscowego karczmarza związane z propinacyjnymi przywilejami dworu wynosiły 12 małdratów zboża. W XVIII w. dzierżawcą karczmy stojącej na wschodnim skraju wsi był niejaki Johan George Fiebig. Przywilej browarniczy opiewał na przynajmniej 68 antałków piwa, a gorzelniany na 5 wiader gorzałki. Obecnie w wyremontowanym budynku dawnej karczmy, znajduje się świetlica wiejska.

4. Pałac w Mrowinach z XVI w., przebud. XVIII w., 1872 r.; Zabudowa dawnego folwarku ze spichlerzem z końca XIX w. (GPS: 50.94871, 16.52424)

Pierwsza rezydencja rycerska powstała tutaj w 2 poł. XVI w. z inicjatywy rodu von Adelsbach. W połowie XVIII w. dwór został rozbudowany w stylu barokowym na planie podkowy. W 1872 r. przebudowany ponownie z inicjatywy Carla von Kulmiza. W obecnej formie zabudowany w zwartą bryłę o rzucie wydłużonego prostokąta w stylu neorenesansowym. Od strony zachodniej bryłę budowli podkreśla czterokondygnacyjna wieża. Reprezentacyjne wejście znajduje się po stronie południowej. Pałac jest budowlą trzykondygnacyjną na wysokich piwnicach. Wewnątrz znajduje się 40 pomieszczeń, w tym sporych rozmiarów sala balowa z tarasem wyprowadzonym w fasadzie północnej. Elewacje zewnętrzne zdobi bogaty tynkowany detal. Obok pałacu zabudowa dawnego folwarku ze spichlerzem z końca XIX wieku. Drogę dojazdową do pałacu i folwarku zamyka murowana, tynkowana z tynkowanym detalem neorenesansowa brama w formie łuku triumfalnego.

5. Kościół filialny pw. św Józefa z XIII w. w Pożarzysku; Krzyż pokutny (pojednania) z wyrytym mieczem (GPS: 50.94675, 16.55986)

Istniejąca do dnia dzisiejszego budowla została wzniesiona najwcześniej w połowie XIII w, jest więc to druga świątynia w miejscowości, a o pierwszej nic nie wiadomo poza tym, że ufundowana została przez ród rycerski Ilikowiców. Mury kościoła zbudowane zostały z granitu łamanego, naroża z ciosów granitowych, a detale architektoniczne z piaskowca. W pierwotnej formie był to obiekt jednonawowy z dwoma półkolistymi wieżami po bokach nawy i wydzielonym, prawie kwadratowym prezbiterium. Nawę pokrywał płaski strop, a prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe wsparte na prostych wspornikach. Bryła kościoła uległa na przestrzeni wieków znacznym przekształceniom. Wieża północna została zniszczona i rozebrana, natomiast południową obniżono. Wystrój: z pierwotnego przyścienne gotyckie sakramentarium w prezbiterium i dwa portale. Południowy, ostrołukowy z 3 parami kolumienek i wczesnogotyckimi głowicami kielichowymi, ozdobiony jest elementami roślinnymi. Ostrołukową formę nadano również portalowi północnemu. Wewnątrz świątyni kamienne płyty nagrobne z lat 1584-1606. Obok muru otaczającego kościół od strony asfaltowej drogi ustawiony łaciński kamienny krzyż pokutny z wyrytym mieczem. Wymiary krzyża 127 x 87 x 18 cm.

6. Dawna glinianka z ceglanym fundamentem silnika wiatrowego (50.95642, 16.56662)

Silnik wiatrowy przy drodze Imbramowice – Pożarzysko zbudowany został nad niewielkim wyrobiskiem gliny, tzw. glinianką. Zadaniem tego silnika było napędzanie pomp wodnych, w przypadku zalewania wyrobiska lub też innych maszyn wykorzystywanych przy wydobyciu gliny. Eksploatację pokładów gliny w tym miejscu zakończono przed 1943 r. Do dnia dzisiejszego zachowały się jedynie ceglany fundament i fragment żelaznej konstrukcji wieży silnika. Dawne wyrobisko zostało zalane wodą.

7. Krzyż pokutny (pojednania) w Imbramowicach (GPS: 50.97354, 16.58716)

Granitowy Krzyż pokutny (pojednania) – łaciński. Ustawiony jest przy moście na skrzyżowaniu dróg Buków – Żarów – Domanice. Wymiary: 77 x 84 x 12 cm

8. Kapliczka z XIX w. w Dzikowej (50.973532, 16.587177)

Wybudowana na przełomie XIX i XX w. Jest murowaną budowlą jednokondygnacyjną, tynkowaną z tynkowanym detalem. Otwór wejściowy do kaplicy umieszczony został osiowo w elewacji, zwieńczonej falistym szczytem. Budowlę pokrywa dwuspadowy dach ceramiczny. Kaplica ta znajduje się przy głównej drodze w Dzikowej, gm. Mietków.

9. Przydrożna kapliczka słupowa z XIX w. (GPS: 50.97627, 16.58784)

Wybudowana pod koniec XIX w. Kapliczka słupowa, murowana i tynkowana. Posiada formę prostopadłościennego słupa 2-kondygnacyjnego zwieńczonego daszkiem dwuspadowym. W wyższej kondygnacji znajduje się wnęka z zawieszonym krucyfiksem. Kapliczka stoi przy drodze Buków-Dzikowa.

10. Kościół parafialny pw. św. Stanisława z XIII w. w Bukowie; Figura św. Jana Nepomucena z 1 poł. XVIII w.; Kolumna Maryjna z 1870 r. (GPS: 50.98375, 16.58525)

Kościół

Wzniesiony w połowie XIII w. (przed 1260 r.?) w stylu późnoromańskim. W XIV w. powiększony o część zachodnią, a w połowie XVIII w. o dwie barokowe kaplice dobudowane od południa i od północy. Świątynia orientowana, jednonawowa z symetrycznymi kaplicami, tworzącymi w rzucie formę krzyża. Po stronie zachodniej kwadratowa wieża pokryta ostrosłupowym hełmem. Prostokątne prezbiterium zakończone trójboczną absydą pokryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym. W prezbiterium znajduje się gotyckie sanktuarium. Nawę pokrywa drewniany sufit. Wystrój wnętrza (dominuje barok): ołtarz główny, dwukondygnacyjny, wykonany z polichromowanego i złoconego drewna, na ołtarzu głównym dwa obrazy: Męczeństwo św. Stanisława B.M., Trójca Święta, drugi ołtarz Matki Boskiej z 1 połowy XVIII w., trzeci ołtarz z figurami śśw. Piotra i Pawła z XVIII w. , późnobarokowa ambona, barokowa chrzcielnica z XVIII w. datowane są dwa obrazy: Zwiastowanie i Św. Jerzy, kamienne (piaskowiec) z 1738 r.

Figura św. Jana Nepomucena

figura św. Jana Nepomucena z 1 połowy XVIII w. Składa się z prostopadłościennego postumentu z cokołem i zwieńczeniem, na którym umieszczona jest postać św. Jana Nepomucena w typie kanonicznym – w stroju kanonika z krucyfiksem w objęciach. Figura znajduje się przy ul. Lipowej 24

Kolumna Maryjna

Kolumna maryjna ustawiona w 1870 roku. Posiada formę kanelowanej kolumny korynckiej na wysokim prostopadłościennym postumencie. Na niej umieszczona jest figura stojącej postaci Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Wysokość figury wynosi 80 cm, natomiast cała kolumna mierzy 1,4 m. Kolumna znajduje się przy ul. Lipowej 19.

11. Kapliczka z XIX w.; Krzyż pokutny (pojednania) w Bukowie (GPS: 50.98262, 16.58465)

Wybudowana na przełomie XIX i XX w. Jest jednokondygnacyjną, murowaną kaplicą z regularną bryłą założoną na planie prostokąta. Elewację frontową kaplicy z osiowym wejściem zamyka trójkątny szczyt. Budowlę przykrywa dwuspadowy dach ceramiczny. Kaplica znajduje się przy ul. Lipowej 44. Obok kapliczki łaciński kamienny krzyż (pokutny) o wymiarach 141 x 73 x 14 cm.

12. Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP w Imbramowicach z XIV/XV w.; Krzyż pokutny (pojednania); Pozostałość pomnika wojennego z XIX w. (GPS: 50.96814, 16.56676)

Kościół wzniesiony w XIV w., murowany z kamienia łamanego i cegły. Salowy z prostokątnym dwuprzęsłowym prezbiterium, sklepienie chóru kolebkowe z lunetami (2 połowa XVII w.). Świątynia orientowana, od południa dobudowana czworoboczna wieża oraz kaplica nakryta neogotyckim sklepieniem gwiaździstym. Wewnątrz gotyckie sakramentarium z XIV w., renesansowa chrzcielnica, barokowy ołtarz główny, ambona z XVIII/XIX w., dwa epitafia: kamienne z 1589 r. i drewniane z 1593 r, płyty nagrobne z lat 1588-1626. Przy kościele kamienny krzyż pokutny (relikt) o wymiarach 43 x 20 x 15 cm, oraz żelazny krzyż z 1824 r. upamiętniający francuską guwernantkę Julie Belier. Przed kościołem ustawiony jest granitowy blok, który pierwotnie był podstawą pomnika wojennego (tzw. pomnik zwycięstwa) z czasów wojen pruskich (1864 z Danią, 1866 z Austrią i 1870-71 z Francją). Pomnik ten wzniesiono w 1879 roku przy dawnym Urzędzie Pocztowym w Imbramowicach. Zniszczony został po zakończeniu II wojny światowej.

13. Zabudowa dawnego folwarku w Tarnawie z bramą wjazdową z XIX w. (GPS: 50.96.238, 16.53973)

Budynek gospodarczy w dawnym zespole folwarczno-pałacowym, wybudowany na początku XX wieku. Murowany, 2 kondygnacyjnym w ciągu zabudowy gospodarczej, założony na planie prostokąta i pokrytym dachem dwuspadowym. Pierwsza kondygnacja licowana jest kamieniem, druga – cegłą. Detal ceramiczny stanowią pilastry, obramienia okien i drzwi. Obecnie budynek wchodzi w skład prywatnego gospodarstwa rolnego.

14. Kamień graniczny z XIX w. (GPS: 50.96453, 16.53729)

Kamień graniczny (granicznik) związany z dawną XIX-wiecznej właścicielką majątku w Tarnawie. Kamień ma formę osadzonej prostopadle w ziemi granitowej tablicy, na powierzchni której widnieją wyryte inicjały CVF (C – Charlotte, V – von, F – Fūrstenberg).

15. Żelazna kładka – mostek (jedyna zachowana w Żarowie) (GPS: 54.94345, 16.50543)

Kładka dla pieszych nad nieczynnymi torami zakładowymi przy dawnych Żarowskich Zakładach Materiałów Ogniotrwałych, ul. Kwiatowa 8.

16. Pozostałości pomnika wojennego poległych w I wojnie światowej (GPS: 50.94224, 16.49848)

Pomnik na placu Wolności w Żarowie, dawniej plac Kulmiza (Kulmiz platz) zbudowano w 1933 roku. Obiekt wzniesiony został na planie koła z kamiennym brukiem wnętrza. Całość okalał fragmentaryczny niewysoki murek kamienny z 3 wejściami do wnętrza przestrzeni kolistej. Trójstopniowe wejście główne przedzielone blokiem z datą i godłem państwowym III Rzeszy znajdowało się na stronie południowo-zachodniej skierowanej ku skrzyżowaniu ulic Puszkina (dawna Kulmizstraße) i Kwiatowej. Pozostałe dwa wejścia umiejscowione był w części tylnej od strony południowo- i północno-wschodniej. W środkowej części wnętrza kolistej przestrzeni pomnika znajdował się obelisk wzniesiony z trzech kamiennych bloków łączonych żelazem. Na bloku środkowym (częściowo także na bloku górnym) wyryty był skierowany ku górze miecz z motywem „Żelaznego Krzyża” na jelcu. Po lewej stronie rękojeści miecza znajdowała się wyryta data 1914, po prawej 1918. Całość zwrócona w kierunku południowo-zachodnim. Pomnik upamiętniał poległych w walkach I wojny światowej mieszkańców Żarowa. Obelisk pomnika został rozebrany w latach 60. XX. w. Zachowany pod drzewem środkowy blok z wyrytym mieczem.

17. Plebania przy ul. Mickiewicz 8a w stylu modernistycznym; Budynek przy ul. Mickiewicza 13 w stylu eklektycznym (GPS: 50.94109, 16.49771)

Plebania przy ul. Mickiewicz 8a

powstała ok. 1910 r. Jest to budynek murowany, tynkowany, z przyziemiem licowanym cegłą. Bryła rozczłonkowana, dwukondygnacyjna na wysokich piwnicach z częściowo użytkowanym poddaszem. Dach czterospadowy pokryty blachą.

Budynek przy ul. Mickiewicza 13

Powstały ok. 1870 r. w stylu eklektycznym. Jest budynkiem murowanym, dwukondygnacyjnym z częściowo użytkowanym poddaszem o regularnej bryle, który nakrywa dwuspadowy dach o małym kącie nachyleniu połaci z pokryciem blaszanym. Pierwsza kondygnacja budynku jest tynkowana z boniowaniem, wyższe licowane cegłą. Tynkowany detal elewacji frontowej stanowią obramienia okien, drzwi i szczytów.