Pieta Bruno Tschötschela z Kościoła pw. NSPJ w Żarowie

Wzniesienie neogotyckiego kościoła w Żarowie datowane jest na 22 października 1909 roku. Budowa wysokiej na 44 metry wieży, ukończona została 9 marca 1910 roku, zaś poświęcenie 2 dzwonów i ustawienie więźby w domu parafialnym, odbyło się w dniu 14 kwietnia 1910 roku. Po zakończeniu wszystkich prac wykończeniowych 29 września 1910 roku, dokonane zostało uroczyste poświęcenie świątyni. Pierwszym duszpasterzem w nowo powstałym kościele został ks. Herman Klimke, który nadzorował jego budowę oraz dbał o całkowity wystrój. Okazała świątynia, utrzymana w stylu neogotyckim, wzniesiona została z czerwonej, nieotynkowanej cegły. Autorzy projektu, dwaj znani wrocławscy architekci Overhoff i Föhe, nadali budowli formę trójnawowego kościoła halowego. W południowej ścianie kościoła, umieszczona jest pieta (przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa), której autorem jest śląski rzeźbiarz Bruno Tschötschel.

Pieta autorstwa Brono Tschötschela na południowej ścianie Kościoła pw. NSPJ w Żarowie, fot. B.Mucha

Bruno Tschötschel urodził się 29 marca 1874 roku w Świebodzicach (wówczas Freiburg). Był jednym z pięciorga dzieci Augusta Karola Augusta Karola Tschötschela i Ernestiny Louise Alex. Po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczął naukę u jednego z lokalnych zegarmistrzów. Talent oraz zdolności snycerskie, skłaniły go do zmiany kierunku i rozpoczęcia nauki u rzeźbiarza. Dla zgłębienia wiedzy oraz umiejętności rzeźbiarskich oraz umie Bruno Tschötschel wyjechał do Szwajcarii, później do Trewiru i Paderborn, gdzie specjalizował się w sztuce kościelno-religijnej. Po powrocie na Śląsk, kontynuował naukę w Królewskiej Szkole Sztuk Plastycznych i Rzemiosła Artystycznego we Wrocławiu (Königliche Kunst- und Kunstgewerbeschule Breslau). Po zdobyciu dyplomu oraz trwającej kilka lat pracy nauczycielskiej w tej samej szkole, Tschötschel założył własny warsztat rzeźbiarski przy ówczesnej Hohlteistrasse, a obecnie ul. Prostej 35 we Wrocławiu. Artysta tworzył głównie dla kościołów oraz kaplic zakonnych. Prace realizował zarówno w drewnie, jak też w kamieniu, kości słoniowej oraz w marmurze. Rzeźby powstawały w różnych stylach architektonicznych: neobarok, neogotyk, neorokoko, secesja, art deco, modernizm. Tschötschel rzeźbił przeważnie szopki oraz rzeźby figuralne. Kunszt dzieł śląskiego artysty, cechuje przede wszystkim wykonane przez niego drogi krzyżowe, chrzcielnice oraz nagrobki. Wszystkie dzieła Tschötschela, ukazują bogatą kulturę duchową, znajomość Pisma Świętego oraz żywotów świętych.

Do najbardziej znanych dzieł artysty należą: 1. rzeźby w klasztorze sióstr boromeuszek w Trzebnicy: ołtarze, tympanony, rzeźby figuralne ( figura Serca Pana Jezusa i figura Maryi Niepokalanej), płaskorzeźby (m.in. św. Cecylia oraz skarbonka z dwoma aniołkami), szopka, droga krzyżowa; 2. ołtarz główny (pentaptyk), ołtarz z pietą i płaskorzeźby w kościele pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Sycowie; 3. stacje drogi krzyżowej wykonane w kamieniu, ustawione wzdłuż traktu z Sycowa do kościoła filialnego w Świętym Marku; 4. kapliczki nagrobne na cmentarzu w Świętym Marku; 5. tryptyk ze Świętą Rodziną w kaplicy sióstr boromeuszek w Kamieńcu Ząbkowickim; 6. figury Serca Jezusowego: m.in. we Wrocławiu w kościołach pw. św. Mikołaja, Świętej Rodziny z Nazaretu, św. Michała Archanioła oraz pw. św. Wawrzyńca w Głuchołazach, pw. Świętego Krzyża w Strzelinie, w kaplicy pałacowej w Konarach; 7. figury Matki Bożej Niepokalanej oraz piety: w kościołach wrocławskich: pw. św. Mikołaja, Świętej Rodziny z Nazaretu, św. Ignacego Loyoli, św. Henryka oraz Najświętszej Maryi Panny w Tyńcu pod Wrocławiem, w kaplicy pałacowej w Konarach i kościele pw. św. Pawła Apostoła w Rudzie Śląskiej; 8. piety: w kościele oo. franciszkanów i pw. św. Bartłomieja we Wrocławiu, pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie, pw. Chrystusa Króla i św. Franciszka w Olsztynie-Zatorzu, pw. św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP w Katowicach-Panewnikach; 9. rzeźby św. Jadwigi Śląskiej z figurką Matki Bożej w ręce i kościołem: we Wrocławiu – w kościele pw. św. Elżbiety, w Kamieńcu Ząbkowickim – w kaplicy sióstr boromeuszek, w Sycowie – w kościele pw. Świętych Piotra i Pawła, w Katowicach – na placu przed bazyliką NMP; 10. szopki bożonarodzeniowe: w kościele parafialnym pw. św. Wawrzyńca w Głuchołazach, w kościele pw. św. Ludwika Króla i Wniebowzięcia NMP w Katowicach-Panewnikach, w kościele oo. redemptorystów pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Gliwicach, w kościele oo. franciszkanów pw. św. Idziego i Bernardyna z Sieny w Głubczycach; 11. chrzcielnica w kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Legnicy.

Pieta autorstwa Bruno Tschötschela w Kościele pw. św. Idziego i św. Bernardyna w Głubczycach, fot. T. Gąsior

Tympanon autorstwa Bruno Tschötschela w Kościele pw. św. Elżbiety we Wrocławiu, fot. T.Gąsior

Artysta wykonał jeszcze wiele innych rzeźb figuralnych: św. Elżbiety Węgierskiej, św. Franciszka z Asyżu, św. Józefa, św. Franciszka Ksawerego, św. Piotra Kanizjusza, św. Antoniego z Padwy, św. Floriana, św. Jerzego, św. Kamila de Lelli, św. Konrada z Parzham, św. Brunona z Kwerfurtu, św. Apostoła Judy Tadeusza, św. Moniki, które zdobią kościoły i świątynie klasztorne Śląska. Obecnie odkrytych jest już ponad 200 dzieł artysty, które znajdują się przeważnie na Śląsku. Bruno Tschötschel zawarł związek małżeński z Klarą Jadwigą z domu Würtz ze Smogorzowa Wielkiego (Gross Schmorgau) koło Wołowa, co miało miejsce 14 kwietnia 1910 roku we wrocławskim kościele NMP na Piasku zawarł. Małżeństwo doczekało się trójki dzieci: Hedwig, Ursula i Beda. Artysta zmarł 24 czerwca 1941 roku, w święto liturgiczne św. Jana Chrzciciela podczas rzeźbienia jego postaci. Pochowany został na cmentarzu Grabiszyńskim we Wrocławiu.

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Źródła:
O. Konopka, Bruno Tschötschel – Boży mistrz dłuta (1874–1941), Studia Salvatoriana Polonica 7, 2013, s. 191-207

Opracowanie
Bogdan Mucha