XIV Żarowska Prelekcja Historyczna - 6.09.2019 r.

Za nami XIV Żarowska Prelekcja Historyczna. W piątkowe popołudnie zgromadzona w Żarowskiej Izbie Historycznej publiczność, mogła wysłuchać dwóch wykładów historycznych, które poprowadzili: Krzysztof Kaszub – historyk, przewodnik i publicysta oraz Bogdan Mucha – archeolog, opiekun Żarowskiej Izby Historycznej. Tematyka przedstawiona przez prelegentów dotyczyła: Dziewczęcego obozu pracy w Strzegomiu (1942-1945) oraz Mieszkańców gminy Żarów i ich losów podczas II wojny światowej. Według ustaleń strzegomskiego historyka Krzysztofa Kaszuba obóz w FAL Gräben liczył blisko 560 osób. Funkcjonował najprawdopodobniej w latach 1942-1944. Początkowo był obozem pracy, później został przekształcony w obóz koncentracyjny. W miejscu dzisiejszych pól stało kilka baraków. W każdym mieszkało 90 osób. Były to głównie dziewczynki w wieku 14-16 lat. Do dziś z tego miejsca zachowały się jedynie zarysy fundamentów dawnych baraków. Warunki w obozie nie były tak dramatyczne jak w KL Auschwitz czy KL Gross-Rosen. Mimo tego więzione dziewczynki pracowały w bardzo ciężkich warunkach przy przetwarzaniu lnu. Również tutaj zdarzały się wypadki podczas pracy. Dziewczynki nierzadki były bite przez pilnujące je esesmanki. Obóz nie dotrwał do końca wojny. W grudniu 1944 roku rozpoczął się dwutygodniowy marsz śmierci więźniarek do innego obozu. Ze FAL Gräben wyszło blisko 600 więźniarek.

Podążały do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen, do którego doszło ich tylko 300. Przy wyzwoleniu obozu przez wojska brytyjskie, przy życiu zostało jedynie 20 dziewczynek. Wśród ocalałych były Sonia Abri, Golda Zucker i Lea Gleitman, z którą w Izraelu rozmawiał Krzysztof Kaszub: .... mimo że ma 94 lata jej pamięć jest niesamowita. W szczegółach opowiadała mi, od pierwszego dnia, kiedy sto dziewczynek, bo to były dziewczynki mające 14, 15, 16 lat, zostały załadowane do wagonów bydlęcych na Górnym Śląsku. To stamtąd przyjechały do Strzegomia w marcu 1943 roku. Opowiadała historię, jak musiała zakopać swoje koleżanki, bo zmarły w obozie. Wskazała miejsce, gdzie są te zwłoki pochowane – opowiadał podczas XIV Żarowskiej Prelekcji Historycznej Krzysztof Kaszub.

Polski wysiłek zbrojny podczas II wojny światowej, okupiony był wielkimi stratami, które dzisiaj szacuje się od ponad 780 tys. do ponad 1 mln zabitych, rannych i zaginionych żołnierzy oraz partyzantów. Spośród tych, którzy brali udział w walkach na różnych frontach II wojny światowej, wielu osiedliło się później w miejscowościach dzisiejszej gminy Żarów. Od 1969 roku lokalni kombatanci, byli skupieni w Miejsko-Gminnym Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a od kwietnia 1990 roku w Miejsko-Gminnym Kole Związku Kombatantów Rzeczpospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych. Łącznie do Koła przynależało 596 członków, w tym: uczestnicy Kampanii Wrześniowej 1939 roku, żołnierze Armii Krajowej, Wojska Polskiego, Batalionów Chłopskich, żołnierze Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, byli więźniowie obozów koncentracyjnych. Za męstwo i odwagę na polu walki, udział w licznych bitwach, operacjach i zadaniach przyznano im łącznie ponad 600 odznaczeń. Dla publiczności zgromadzonej podczas prelekcji, zaprezentowane zostały sylwetki 36 byłych mieszkańców gminy Żarów (Bożanów, Buków, Imbramowice, Kruków, Łażany, Mikoszowa, Mrowiny, Pożarzysko, Przyłęgów, Wierzbna, Zastruże, Żarów), którzy brali udział w walkach podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku, służyli w Armii Krajowej, w Batalionach Chłopskich, brali udział w bitwie pod Lenino, przy zdobywaniu Berlina oraz byłych więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. Niektórzy z nich spoczywają na cmentarzu w Żarowie. Wśród nich jest m.in. bohater walk o Monte Cassino, Ankonę, Bolonię, odznaczony gwiazdą Afryki i Italii, Krzyżem Monte Cassino, Krzyżem Zasługi z Mieczami oraz Medalem Wojska. Jego grób dzisiaj to drewniana rozpadająca się skrzynka i pochylony metalowy krzyż – mówił podczas XIV Żarowskiej Prelekcji Bogdan Mucha.

Przy okazji XIV Żarowskiej Prelekcji Historycznej, odbyła się również giełda książek historycznych, wśród których nie zabrakło także najnowszych pozycji wydawniczych, m.in. Imperium Małych Piekieł, autorstwa Joanny Lamparskiej.

Organizatorzy XIV Żarowskiej Prelekcji Historycznej składają Serdeczne Podziękowania dla mieszkańców Żarowa oraz wszystkich osób przyjezdnych za udział w spotkaniu