Rudolf Gajda "Kikut" - jednoręki napastnik KS/RKS "Silesia" Żarów

Wiosną 1946 roku grupa młodych pracowników Zjednoczonych Zakładów Chemicznych "Silesia" w Żarowie zorganizowała reprezentację piłkarską, która rozgrywa mecze z mieszkającymi tu jeszcze Niemcami. 3 maja 1946 roku drużyna KS "Silesia", rozegrała pierwsze spotkanie derbowe z lokalnym przeciwnikiem KS "Szamotownia" i odniosła zwycięstwo 2:1 (2:0). 19 maja RKS "Silesia" wygrywa 3:2 (1-0) spotkanie z ZZK Jawornik Świdnicki. Kilka dni później 29 maja, odbywa się kolejny mecz derbowy pomiędzy RKS "Silesia" i RKS "Szamotownia". Pomimo prowadzenia do przerwy 2-0, ostatecznie "Silesia" przegrywa 2-3. 9 czerwca 1946 roku w Żarowie rozegrane zostało spotkanie pomiędzy reprezentacjami miejscowości. RKS Żarów podejmował KS Strzegom. Mecz zakończył się pogromem gości 14-0. W krótkiej notce podsumowującej opublikowanej na łamach Wiadomości Świdnickich, po raz pierwszy wspomniano o zawodniku nazwiskiem Gajda, nadmieniając "... Najlepszym na boisku Gajda z K.S. "Silesia" (inwalida wojenny) był on wspaniałym przebojowcem, a siedem bramek strzelonych przez niego mówią same za siebie". Następne trzy gole dla Żarowa Gajda strzelił w meczu rozegranym w Świdnicy. Miejscowa "Polonia" została pokonana przez reprezentację Żarowa 4-3 (4-0), a Gajda zanotował wówczas hat tricka na miarę zwycięstwa. Pod koniec 1946 lub na początku 1947 roku, po rejestracji i zgłoszeniu do rozgrywek, KS/RKS "Silesia" zmienia nazwę na Robotniczy Klub Sportowy (RKS) Unia Żarów. W 2 połowie lat 40. filarem zespołu są tacy piłkarze jak: Szulc (bramkarz), Otrząsek, Kozubek, Rabenda, Lazar, Zemła, Ibrum, Szczepańczyk, Cieśla, Stefanik, Jarosz, Aleksander Mathej, Szczepaniak, Buhajczyk, Maliba, bracia Kreczmer, Bokserek oraz gwiazda zespołu Gajda, który znany był ówczesnym sympatykom żarowskiej piłki pod pseudonimem "Kikut". Piłkarz ten pochodził jak wielu innych zawodników z Tarnowskich Gór.

Rudof Gajda "Kikut" – błyskotliwy napastnik "Silesii" Żarów i "Śląska" Tarnowskie Góry, fot. R. Bednarczyk 2019

Rudolf Gajda, urodzony 29 września 1919 roku w Rojcy, w piłkę zaczął kopać już w czasie okupacji w KS Hajduki Wielkie. Był wyróżniającym się zawodnikiem nie tylko ze względu na wspaniałe umiejętności piłkarskie, ale także ze względu na fakt, że nie miał prawej ręki, którą w stracił w dzieciństwie pod kołami pociągu. Po wojnie 4 października 1945 roku, Gajda występował w barwach RKS "Śląsk" Tarnowskie Góry, które rozgrywało wówczas mecze w A klasie. Prawdopodobnie jeszcze w 1945 roku w poszukiwaniu pracy wyjechał na Ziemie Odzyskane i trafił do Żarowa. Na podstawie legitymacji Związku Zawodowego w stowarzyszeniach zakładów pracy, zaczął grać z niemałymi sukcesami w drużynie KS/RKS "Silesia". Jego występy w barwach tego klubu zostały zatwierdzone 3 czerwca 1947 roku przez PZPN. Wyczyny Gajdy na boisku w Żarowie szybko dotarły jednak do zarządu RKS "Śląsk" Tarnowskie Góry (pomimo, że Gajda występował pod nazwiskiem panieńskim matki). Prezes tarnowskiego klubu Antoni Sowa, postanowił upomnieć się o Gajdę, twierdząc, że "gra bezprawnie w barwach RKS Żarów" i nigdy nie został zwolniony z RKS "Śląsk". W tym celu 24 września 1947 roku, wysłał pismo protestacyjne do zarządu PZPN w Warszawie. Kolejne w październiku tego roku do Śląskiego i Dolnośląskiego OZPN. W rezultacie otrzymał 17 listopada odpowiedź z informacją o dyskwalifikacji Rudolfa Gajdy na okres 6 miesięcy ale przy zatwierdzeniu jego gry w KS/RKS "Silesia" Żarów. To nie usatysfakcjonowało prezesa "Śląska", który prowadził dalszą korespondencję z samym Gajdą oraz zarządem klubu żarowskiego. W efekcie tych negocjacji Rudolf Gajda, powrócił ostatecznie 29 lutego 1949 roku do Tarnowskich Gór, jednak grę dla tamtejszego "Śląska", mógł zacząć dopiero 3 kwietnia po odbyciu 2 miesięcznej kary.

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Źródła i ilustracje:
P. Araszczuk, R. Kaśków, Z. Malicki, Historia żarowskiej piłki nożnej, Żarów 2006
R. Bednarczyk, Kapitan bez ręki, Montes Tarnovicensis, nr 98, Tarnowskie Góry 2019

Opracowanie
Bogdan Mucha