Pomnik poległych podczas I wojny światowej mieszkańców Wierzbnej

O pomniku wojennym w Wierzbnej informują dwie trójpolowe pocztówki wydane w latach 20-30. XX wieku, na których utrwalono Kriegerdenkmal für die im Weltkrieg Gefallenen 1914-1918 Würben Kr. Schweidnitz (Pomnik poległych w wojnie światowej 1914-1918 Wierzbna Powiat Świdnica). Monument miał formę czworobocznego obelisku ustawionego na postumencie, do którego była przytwierdzona tablica z wykazem poległych mieszkańców miejscowości. W górnej części obelisku widniał motyw żelaznego krzyża wpisanego w wieniec laurowy (podobnie jak na pomniku w Kalnie). Pomnik okalało czworoboczne ogrodzenie złożone z murowanych słupków i rozpiętego między nimi żelaznego płotu. Wedle wspomnień mieszkanki Wierzbnej, pomnik stał u zbiegu ulic Świdnickiej i Kościelnej, w miejscu dzisiejszej tablicy informacyjnej dotyczącej miejscowości. Pomnik został przewrócony po II wojnie światowej i służył jako element ogrodzenia. Jego dalsze losy są nieznane. Na miejscu, w którym stał owy monument, wieczorami spotykała się młodzież, mówiąc "...idziemy na pomnik".

Pomnik poległych podczas I wojny światowej mieszkańców Wierzbnej, lata 20-30. XX w.

Wedle wspomnień mieszkanki Wierzbnej pomnik stał u zbiegu dzisiejszych ulic Kościelnej i Świdnickiej w pobliżu obecnej tablicy informacyjnej

Wedle tzw. list strat armii niemieckiej (Deutsche Verlustlisten), podczas wojny I wojny światowej w latach 1914-1918, poległo, zaginęło lub zostało rannych 145 mieszkańców Wierzbnej:

Aster Julius, Barthel Richard, Beinlich Max, Beinlich Paul, Bettlich Paul, Bienert Paul, Bittner August, Bittner Heinrich, Bittner Stefan, Bunzel Hermann, Burkert Franz, Deutschmann Albert, Deutschmann Bruno Adolf, Deutschmann Georg, Deutschmann Heinrich, Ecke Hermann, Eschrich Paul, Fuchs Gustav, Furche Alois, Gast Hermann, Gast Richard, Geisler Albert, Glätzer August, Guder Paul, Hain Heinrich, Hamann Alois, Hannak Karl, Hartwig Bernhard, Hartwig Paul, Haubner Bernhard, Haubner Heinrich, Haubner Isidor, Haubner Paul, Haubner Richard, Heichelt Robert, Heinrich Josef, Hentschel Oswald, Herrmann Paul, Hielscher Hermann, Hoffmann Robert, Huhsek Paul, Hübner Reinhold, John Albert, John Richard, Kinner Albert, Kinner August, Kinner Hermann, Kinner Klemens, Kinner Paul, Kinner Robert, Kirsch Josef, Kittel Alfred, Kittel Max, Klenner Joseph, Klose Albert, Klose August, Klose Paul, Klose Stephan, Koch Heinrich, Koch Johannes, Krause Alfred, Kudara Johannes, Kuhn Franz, Köhler Johannes, Köhler Paul, König August, König Paul, Kühn Fritz, Langner Hermann, Lenschner Paul, Lorenz Hermann, Lorenz Paul, Meisel Alois, Meisel Gerhard, Melzig Alois, Melzig August, Melzig Bernhard, Melzig Robert, Menzel ?, Michelsky Theodor, Mühlenbeck August, Mühlenbeck Paul, Müller Paul, Neumann Paul, Otto Erich, Petrausch Paul, Pfeifer Josef, Pfeiffer Paul, Pusch Max, Quast Ernst, Quast Oswald, Reimann Albert, Reimann Bernhard, Reimann Johannes, Reimann Josef, Reimann Paul, Rother Hermann, Rösler Karl, Rösner Friedrich, Rösner Heinrich, Rösner Hermann, Rüffler Konrad, Schaab Paul, Schaal Bernhard, Schaal Paul, Schiller Julius, Schnabel Albert, Schneider Oswald, Scholtz Eduard, Scholtz Gustav, Scholz Richard, Schwarzer II Adolf, Schönfeld Alfred, Schöps Wilhelm, Simon Paul, Steiner Franz, Steiner Hermann, Steiner Josef, Stiller Hermann, Stiller Paul, Strauß Heinrich, Strecker Karl, Stull August, Thamm Hermann, Thamm Josef, Uebrick Richard, Ullrich Robert, Vallentin Paul, Wagner August, Waldenburg, v. Eberhard, Walter Gustav, Walz Albert, Walz Karl, Weide Martin, Wenzel August, Wenzel Bernhard, Wenzel Bruno, Wenzel Franz, Wenzel Johann, Winkler August, Zepmeisel Bruno, Zepmeisel Emil, Zepmeisel Gustav, Zimmer August, Örtel Albert

Na tablicy pomnika widniały następujące nazwiska poległych mieszkańców Wierzbnej (lista niepełna):

1. Bruno Adolf Deutschmann (Gefreiter), zm. 11.11.1918 r., cmentarz Solingen-Ohligs-Kriegsgräberstätte Schwanenstrasse, grób 70 (Niemcy)

2. Georg Deutschmann (Muskieter), zm. 28.02.1917 r., cmentarz Bauvin, kawtera 4, grób 256 (Francja)

3. Hermann Ecke (Landsturmrekrut), zm. 18.08.1917 r., cmentarz Vlamerthinge "Brandhoek New Mil. Cem.", kwatera f, rząd 2, grób 1 (Belgia)

4. Hermann Gast (Infanterist), poległ 25.05.1916 r. pod Voucumont, cmentarz Hautecourt-lès-Broville, kwatera 13, grób 96 (Francja)

5. Oswald Hentschel (Gefreiter), zm. 23.08.1914 r., cmentarz Langemark (Belgia)

6. Paul Herrmann (Muskieter), ur. 13.03.1895 r., zm. 22.11.1915 r. Budapeszt, 18.10.1915 r. ciężko ranny pod Vranovo, 20 pułk piechoty "Graf Tauentzien von Wittenberg“ (3 Brandenburski), 6 kompania

7. Hermann Hielscher (Obermatrose), poległ 18.12.1914 r. pod Lombartzyde, 4 pułk morski (7 kompania)

8. Richard John (Gefreiter), ur. 10.04.1894 r., zm. 13.08.1918 r. Frankenstein, ciężko ranny 15.07.1918 r. pod Fontaine, 83 pułk reński artylerii (4 bateria), cmentarz Sissone, kwatera 8, grób 983 (Francja)

9. Klemens Kinner (Wehrmann), poległ 20.09.1914 r. pod Noget, cmentarz Berru (Francja)

10. Paul Kinner (Wehrmann), zm. 20.10.1916 r., cmentarz Maissemy, kwatera 1, grób 605 (Francja)

11. August Melzig (Grenadier), zm. 28.06.1915 r., cmentarz Hautecourt-lès-Broville, kwatera 7, grób 3 (Francja)

12. Bernhard Reimann (Muskieter), poległ 1.10.1918 r. pod Morhange, cmentarz Morhange (Francja)

13. Friedrich Rösner (Pionier), zm. 10.09.1916 r., cmentarz Maissemy, kwatera 1, grób 1778 (Francja)

14. Hermann Rösner (Grenadier), zm. 1.11.1917 r., cmentarz Sissonne, kwatera 4, grób 97 (Francja)

15. Paul Schaab (Grenadier), zm. 26.06.1916 r., cmentarz Mangiennes, kwatera 6, grób 69 (Francja)

16. Paul Schaal, ur. 21.01.1893 r., zm. 6.10.1918 r., cmentarz Stuttgart Waldfruedhof, kwatera 3H, rząd 31, grób 1920 (Niemcy)

17. Adolf Schwarzer (Landsturmann), zm. 14.05.1915 r., cmentarz Neuvill-St.Vaast, kwatera 23, grób 896 (Francja)

18. Ernst Quast (Gefreiter), zm. 26.02.1916 r., cmentarz Séchault, kwatera 2, grób 736 (Francja)

19. Martin Weide (Gefreiter), zm. 31.05.1916 r., cmentarz Hautecourt-lès-Broville, kwatera 13, grób 96 (Francja)

20. Bernhard Wenzel (Muskieter), zm. 24.09.1917 r., cmentarz Menen, kwatera H grób 1719 (Belgia)

21. Bruno Wenzel (Gefreiter), zm. 29.07.1915 r., cmentarz Souain (Francja)

22. Franz Wenzel (Unteroffizier), poległ pod Avre, 24 rezerwowy pułk piechoty (3 kompania)

Spośród wymienionych powyżej: Paul Kinner i Friedrich Rösner polegli w bitwie nad Sommą (stoczona 1 lipca – 18 listopada 1916 r.), Adolf Schwarzer poległ podczas II bitwy pod Artois (stoczona 9 maja – 18 czerwca 1915 r.), Bruno Wenzel poległ podczas II bitwy w Szampanii (stoczona 25 września – 6 listopada 1915 r.)

Brytyjscy żołnierze w ruinach Beaumont-Hamel. Na każdy metr kwadratowy spadły setki pocisków artyleryjskich. Fotografia wykonana prawdopodobnie 16 listopada 1916 roku na dwa dni przed zakończeniem bitwy nad Sommą, fot. https://www.spiegel.de/

Pole bitwy pod Artois w 1915 roku: Niemieckie pozycje w rejonie Notre Damme de Lorette pod francuskim ostrzałem, fot. https://www.iwm.org.uk/

Niemiecka linia umocnień pod Souain, kilka dni po rozpoczęciu jesiennej bitwy w Szampanii (28 września 1915 r.), fot. Der Weltkrieg im Bild. Verlag: Knaur, Leipzig 1920

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Źródła i ilustracje:
1. Deutsche Verlustlisten (1914-1918)
2. Der Weltkrieg im Bild, Verlag Knaur, Leipzig 1920
3. https://www.spiegel.de/
4. https://www.volksbund.de/home.html
5. Archiwum autora

Opracowanie
Bogdan Mucha