Oddział "Burewestnik" - radzieccy partyzanci pod Żarowem

Latem 1941 roku w Karelii (kraina położona jest w północno-wschodniej Europie, między Morzem Białym a Finlandią, na północnym zachodzie europejskiej części Rosji) utworzone zostały radzieckie oddziały partyzanckie, złożone z miejscowych mieszkańców, ochotników z Komsomołu (komunistyczna organizacja młodzieży w ZSRR) oraz niewielkiej liczby regularnych żołnierzy Armii Czerwonej. Ich zadaniem było prowadzenie działań sabotażowych na tyłach wojsk fińskich i niemieckich. Działania skupiały się na bardzo trudnym zalesionym i bagnistym terenie, przy ciężkich warunkach klimatycznych (długie i mroźne zimy oraz deszcze i wysoka wilgotność latem). Rajdy na tyły wroga wiązały się każdorazowo z koniecznością pokonywania od 300 do 600 km. Dlatego większość oddziałów partyzanckich w latach wojny przeszła od 5 do 9 tys. km. W tym samym czasie partyzanci musieli nosić broń, amunicję, żywność na całą akcję. W sumie 45 kg na jedną osobę. Z 6 oddziałów partyzanckich (oddział im. Czapajewa, oddział im. Toivo Antikainena, oddział "Mściciel", oddział "Za ojczyznę", oddział "Waleczni Przyjaciele" i oddział "Burewestnik"), została utworzona 1. Brygada Partyzancka pod dowództwem majora Iwana Antonowicza Grigoriewa.

W sumie brygadę stanowiło 648 ludzi w tym 40 kobiet. Każdy oddział miał na swoim wyposażeniu 9 ręcznych karabinów maszynowych (DP, Browning), 9-12 pistoletów maszynowych (PPSz, PPD, Suomi) z zapasem 500 nabojów oraz karabiny powtarzalne (Mosin) z zapasem 150 nabojów. Każdy członek oddziału miał przy sobie także 1-2 granaty ręczne (RGD-22, F-1), 2-3 bomby termitowe, materiały wybuchowe, piły, siekiery, zapasowe magazynki do karabinów maszynowych oraz zapasowe baterie do radiostacji (jedna na oddział). W skład racji żywnościowej (na 20 dni) wchodziło: około 10 kg sucharów, 700 gramów cukru, 3 puszki konserw mięsnych, 6 kg płatków zbożowych, 500 gramów soli, 1-2 kg śledzia, 2 opakowania tytoniu. Przed każdą wyprawą na tyły wroga partyzanci otrzymywali nowe umundurowanie – zwykły letni mundur Armii Czerwonej, namioty przeciwdeszczowe, buty amerykańskie lub brezentowe. Łącznie od 1941 do 1944 roku partyzanci na odcinku Frontu Karelskiego zabili ok. 13 000 żołnierzy i oficerów wroga, wysadzili 151 mostów i 31 pociągów. Do niewoli wzięto i dostarczono do ZSRR ok. 100 jeńców fińskich. Nazwa oddziału partyzanckiego "Буревестник" (Burewestnik), została zaczerpnięta od rodziny morskich ptaków antarktycznych (Petrel). Od końca 1941 roku, szefem rozpoznania oddziału był Michaił Glebowicz Marmulew, który w lipcu 1942 roku został mianowany dowódcą "Burewestnika". Oddział pod jego dowództwem przeprowadził 24 rajdy na tyły wojsk fińskich (łącznie pokonał ponad 5000 km). W rezultacie zniszczonych został 8 posterunków i 21 koszar wroga, wysadzono 13 składów wojskowych, zabito łącznie 222 żołnierzy fińskich. Po przeniesieniu na front centralny, w pierwszej akcji na tyłach wojsk niemieckich, partyzanci "Burewestnika" zniszczyli 2 pojazdy opancerzone i zabili około 50 żołnierzy niemieckich. Podczas innego rajdu zniszczonych zostało 15 pojazdów, w których przemieszczało się 120 żołnierzy niemieckich. Tym samym Marmulew, zyskał sobie pseudonim "króla zasadzek białoruskich lasów".

Partyzanci radzieccy w Karelii, fot. Национальный архив Карелии

Radzieccy partyzanci na Białorusi i Ukrainie, fot. http://www.stavmuseum.ru/

Po lewej dowódca 1. Brygady Partyzanckiej mjr. Iwan Antonowicz Grigoriew, po prawej dowódca oddziału partyzanckiego "Burewestnik" Michaił Glebowicz Mamulew, fot. Национальный архив Карелии  

Pod koniec lipca 1943 roku oddział "Burewestnik", został wytropiony i osaczony przez oddziały niemieckie. Marmulev z 18 partyzantami, przez ponad dwie godziny prowadził walkę z silniejszym przeciwnikiem, pomimo odniesienia poważnych ran. Po wyrwaniu się z okrążenia, niesiony przez towarzyszy broni został odesłany samolotem do szpitala. W 1944 roku powrócił do oddziału i prowadził dalsze wypady na tyły wojsk niemieckich, likwidując ponad 100 żołnierzy wroga. Podczas akcji był czterokrotnie ranny. Ponownie trafił do szpitala i po długim leczeniu nie powrócił już na front. Został odznaczony tytułem Bohatera Związku Radzieckiego (15 sierpnia 1944 r.), Orderem Lenina, Orderem Czerwonego Sztandaru, Orderem Wojny Ojczyźnianej II stopnia, Orderem Czerwonej Gwiazdy i szeregiem różnych medali.

Zimą 1945 roku partyzanci z oddziału "Burewestnik", prowadzili akcje sabotażowe na tyłach niemieckiej 17 Armii na Dolnym Śląsku. Jak możemy przeczytać w krótkiej notatce biograficznej dotyczącej Andrieja Afanasewicza Timofieja "... Oddział został przeniesiony na front centralny, a w pobliżu niemieckiego miasta Заарау (Zaarau, czyli niem. Saarau, ob. Żarów) Andrej Afanasewicz został ranny. Po wyzdrowieniu został wysłany na kursy młodszych oficerów do polskiego miasta Водовица (Wadowice). Było to pod koniec marca 1945 roku. Tam dowiedział się o zwycięstwie". Brak niestety bliższych informacji o działaniach, które partyzanci z oddziału "Burewestnik" prowadzili w okolicy Żarowa.

Notatka biograficzna Andrieja Afanasewicza Timofieja z oddziału partyzanckiego "Burewestnik". Zawarto w niej informację dotyczącą Żarowa, źródło: http://edugol.ru/

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Źródła i ilustracje:
1. Национальный архив Карелии
2. http://edugol.ru/
3. http://rk.karelia.ru/
4. https://ru.wikipedia.org/
5. http://www.stavmuseum.ru/

Opracowanie
Bogdan Mucha