Udział mieszkańców Siedlimowic w I wojnie światowej

Przed wybuchem I wojny światowej obszar dóbr szlacheckich w Siedlimowicach wynosił 230 ha, spośród których grunty orne zajmowały 169 ha, łąki 31 ha, las i park 19 ha, wody (rzeka i stawy) 4 ha. Centrum gospodarczym majątku był folwark von Kornów, w skład którego wchodziły: budynek bramny z mieszkaniami, dwa domy mieszkalne, zespół stajni, obory i stodoły. W majątku mieszkały dwie rodziny (15 osób). Powierzchnia gruntów chłopskich wynosiła 49 ha (grunty orne 39 ha, łąki 5 ha, las 1 ha) i rozdzielona była między 12-15 gospodarstw. W 1905 roku wieś zamieszkiwało 232 mieszkańców, spośród których aż 214 było ewangelikami. Według list strat armii niemieckiej z lat 1914-1918, w I wojnie światowej udział wzięło 25 mieszkańców Siedlimowic (1): Baudach Richard, Fischer Artur, Gregor Fritz, Hacke Hermann, Helbig Karl, Kindler Alfred, Klenner Ernst, Kluge August, Kluge Hermann, Kluge Wilhelm, Menzel Wilhelm, Pohl Emil, Pohl Georg, Puschmann Heinrich, Schaffer Gustav, Schaffer Paul, Scholz Wilhelm, Stenzel Wilhelm, Sube Martin, Süßenbach Fritz, Walter Gustav, Walter Paul, Walter Richard, Wiesner Paul, Wirth Hermann, Wirth Max (2). Spośród tej liczby: 7 mieszkańców Siedlimowic poległo w walce lub zmarło w szpitalach polowych, 4 zaginęło na polu walki, 1 trafił do niewoli, było 11 lekko i 3 ciężko rannych (3).

Po wojnie społeczność Siedlimowic, wystawiła pomnik ku pamięci swoich bliskich, którzy polegli w Wielkiej Wojnie. Ów monument wznosił się w centralnej części wsi przy skrzyżowaniu dróg, po zachodniej stronie zabudowań gospodarczych folwarku. O takim jego położeniu informuje m.in. plan miejscowości z roku 1942, gdzie oznaczono tzw. Kriegerdenkmal (pomnik wojenny). Według wspomnień pana Ryszarda Kąsika: “pomnik miał kształt tablicy z wyrytymi nazwiskami 10 poległych mieszkańców Siedlimowic. Znajdował się na skwerku ogrodzonym płotkiem z furtką. Po II wojnie światowej w latach 60. XX wieku tablica pomnika została przewrócona i wywieziona w okolice Sobótki jako surowiec kamieniarski”. W świetle opisów, Kriegerdenkmal z Siedlimowic, nawiązywał swoją formą do podobnych obiektów, które niegdyś zostały ustawione w Kalnie (Kallendorf) i Przyłęgowie (Preilsdorf). W 2013 roku w miejscu dawnego pomnika wojennego w Siedlimowicach, ustawiony został granitowy głaz z przytwierdzoną do jego powierzchni pamiątkową tablicą. Zawarte na niej słowa głoszą o przyczynie wystawienia monumentu: Z okazji Jubileuszu 800-lecia powstania wsi Siedlimowice (1213-2013). Z dawnej “pierwszowojennej” konstrukcji, zachowały się jedynie kamienne stopnie.

Zarośnięte miejsce, na którym niegdyś stał pomnik wojenny w Siedlimowicach, 7.08.2013 r., fot. B.Mucha

 Kamienne schody - pozostałość dawnego pomnika w Siedlimowicach, 7.08.2013 r., fot. B. Mucha

 Głaz z tablicą upamiętniającą 800-lecie Siedlimowic, fot. B. Mucha

Mieszkańcy Siedlimowic na frontach I wojny światowej:

1. Richard Baudach (starszy szeregowy) – 154. Pułk Piechoty (5. Dolnośląski): 18. Brygada / 9. Dywizja / 5. Korpus / 5. Armia – lekko ranny w bitwie pod Grande Tranchée de Calonne (Verlustlisten Preußen Nr 275 – 15.5.1915, str. 7616)

Krajobraz po bitwie pod La Tranchée de Colonne

2. Arthur Fischer (starszy szeregowy), ur. 18.8.1895 r. – 1. Przyboczny Pułk Kirasjerów "Großer Kurfürst“ (Śląski): 11. Brygada Kawalerii / 5. Dywizja Kawalerii – lekko ranny podczas walk nad Prypecią (Verlustlisten Preußen Nr 1373 – 24.2.1919, str. 29339)

3. Fritz Gregor, ur. 5.08. – ciężko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1171 – 24.6.1918, str. 24522)

4. Hermann Hacke, ur. 20.7. – zaginiony (Verlustlisten Preußen Nr 972 – 25.10.1917 ,str. 21310)

5. Karl Helbig (rezerwista) – 5. Batalion strzelców "von Neumann" (1. Śląski): 18. Brygada / 9. Dywizja / 5. Armia – w niewoli podczas walk o wzgórze "la Fille Morte” (Las Aragoński), (Verlustlisten Preußen Nr 148 – 12.2.1915, str 4819)

6. Alfred Kindler, ur. 2.11. – ciężko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1139 – 16.5.1918, str. 23613)

7. Ernst Klenner – 46. Pułk Piechoty "Graf Kirchbach" (1. Dolnośląski): 19. Brygada / 10. Dywizja / 5. Korpus – poległ podczas walk w okopach między Maas a Mozelą (Verlustlisten Preußen Nr 335 – 23.9.1915, str. 8945)

8. August Kluge (landsturmann), ur. 23.9. – poległ podczas walk w lesie Menen we Flandrii; pochowany na cmentarzu Menen (Belgia), rząd L, grób 3203 (Verlustlisten Preußen Nr 955 – 5.10.1917, str. 21010)

9. Hermann Kluge, ur. 26.6.1879 – zaginiony (Verlustlisten Preußen Nr 893 – 25.7.1917, str. 19773),

10. Wilhelm Kluge – 141. Pułk Piechoty "Kumler": 87. Brygada / 35. Dywizja / 17. Korpus – poległ w bitwie pod Łodzią (Verlustlisten Preußen Nr 119, 7.1.1915 str. 4070)

11. Wilhelm Menzel – 344. Pułk Piechoty: 172. Brygada / 86. Dywizja – lekko ranny w bitwie nad jeziorem Narocz (Verlustlisten Preußen Nr 542 – 29.5.1916, str. 12710)

12. Emil Pohl – 10. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma II (1. Śląski): 21. Brygada / 11. Dywizja / 5. Korpus – lekko ranny w bitwie nad Sommą (Verlustlisten Preußen Nr 663 – 19.10.1916, str. 15632)

Krajobraz po bitwie nad Sommą

••• Emil Pohl, ur. 4.10. – ciężko ranny podczas walk pozycyjnych w Szampanii (Verlustlisten Preußen Nr 958 – 9.10.1917, str. 21069)

••• Emil Pohl, ur. 4.10.1893 – 358. Pułk Piechoty: 214. Brygada / 214. Dywizja – zaginiony w walkach między Antwerpią i Maas (Verlustlisten Preußen 1347 – 24.1.1919, str. 28867)

••• Emil Pohl – 10. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma II (1. Śląski): 21. Brygada / 11. Dywizja / 5. Korpus – lekko ranny w bitwie pod La Bassée i Arras (Verlustlisten Preußen 277 – 17.7.1915 str. 7654)

••• Emil Pohl – lekko ranny w bitwie pod Noyon (Verlustlisten Preußen Nr 1174 – 27.6.1918, str. 24626)

Po krwawych walka między La Bassée i Arras

Bitwa pod Noyon

13. Georg Pohl, ur. 13.7. – ciężko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1253 – 27.9.1918, str. 26572)

14. Heinrich Puschmann – 38. Pułk Piechoty Landwehry: 21. Brygada / 11. Dywizja / 6. Korpus – poległ pod Vauquois; pochowany na cmentarzu Manicourt (Francja), rząd 7, grób 933 (Verlustlisten Preußen Nr 86 – 26.11.1914, str. 2949)

15. Gustav Schaffer (starszy szeregowy) – 5. Dolnośląski Batalion Pionierów (1. kompania): 9. Dywizja / 5. Korpus / 5. Armia – lekko ranny podczas walk o Fort Douaumont i Fort Vaux (bitwa pod Verdun), (Verlustlisten Vauquis Nr 656 – 11.10.1916, str. 15457)

Rejon walk pod Fleury - Devant - Douaumont

16. Paul Schaffer, ur. 3.9. – lekko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1116 – 18.4.1918 str. 23169)

17. Wilhelm Scholz (kapral) – 11. Rezerwowy Pułk Piechoty: 21. Brygada / 11. Dywizja / 6. Korpus / 5. Armia – lekko ranny w bitwie pod Souain-Perthes-lès-Hurlus (Verlustlisten Preußen Nr 363, 26.10.1915, str. 9605)

18. Wilhelm Stenzel (kapral), ur.12.1. – lekko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1195 – 22.7.1918, str. 25177)

••• Wilhelm Stenzel, ur. 12.1.94 – lekko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 711 – 15.12.1916 str. 16838)

19. Martin Sube – 268. Rezerwowy Pułk Piechoty: 81. Brygada / 81. Dywizja / 2. Korpus – lekko ranny w bitwie pod Pińskiem i Łohiczynem (Verlustlisten Preußen Nr 332 – 20.09.1915, str. 8882)

20. Fritz Süßenbach – 57. Pułk Piechoty Landwehry: 19. Brygada / 18. Dywizja / 6. Korpus – lekko rany w bitwie pod Słonimiem (Verlustlisten Preußen Nr 330 – 17.9.1915, str. 8816)

21. Gustav Walter, ur 16.2. – lekko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1182 – 6.7.1918, str. 24889)

22. Paul Walter, ur. 4.7.77 – 144. Batalion Artylerii Pieszej – lekko ranny (Verlustlisten Preußen Nr 1348 – 25.1.1919, str. 28886)

23. Richard Walter, ur. 3.3. – poległ w bitwie pod Lys (zw. IV bitwą pod Ypres); pochowany na cmentarzu Bousbecque (Francja), rząd 3, grób 357 (Verlustlisten Preußen Nr 1147 – 28.5.1918, str. 23873)

Krajobraz po bitwie pod Lys

24. Paul Wiesner, ur. 26.5. – zaginiony (Verlustlisten Preußen Nr 1011 – 11.12.1917, str. 22031)

25. Hermann Wirth (rezerwista) – 38. Rezerwowy Pułk Piechoty: 22. Brygada / 12. Dywizja / 6. Korpus / 5. Armia – poległ pod Varennes (bitwa na d Marną); pochowany na cmentarzu Connontare (Francja), mogiła zbiorowa (Verlustlisten Preußen Nr 66 – 1.11.1914, str. 2128)

26. Max Wirth (kapral) – 88. Pułk Artylerii (Stab d. II Abt.) – poległy w bitwie pod Verdun; pochowany na cmentarzu Hautecourt-lès-Broville (Francja), rząd 6, grób 61 (Verlustlisten Preußen Nr 527 – 11.5.1916, str. 12427)

Bitwa pod Verdun pochłonęła ok 800 000 ofiar

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Przypisy:

(1) Verlustlisten Preußen Nr. 66, 86, 119, 148, 277, 275, 330, 332, 335, 363, 527, 656, 663, 711, 893, 955, 958, 972, 1011, 1116, 1139, 1147, 1174, 1182, 1171, 1195, 1253, 1347, 1348, 1373

(2) Lista najprawdopodobniej niekompletna. Brak nazwisk mieszkańców, którzy odbyli służbę i powrócili bez odniesienia ran

(3) Brak informacji o powrocie osób zaginionych w walce (śmierć lub niewola i powrót do domu po wojnie ?)

Źródła i ilustracje:
1. Verlustlisten Preußen 1914-1919
2. Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e. V.
3. Archiwum autora

Opracowanie
Bogdan Mucha