Sakrarium z Kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Imbramowicach

Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Imbramowicach wzniesiony został jako budowla salowa z prostokątnym dwuprzęsłowym prezbiterium, orientowana z dobudowaną od strony południowej czworoboczną wieżą. W wielu opracowaniach data roczna 1522, figuruje jako moment wzniesienia tej budowli. Cyfry takie zostały bowiem wyryte nad wejściem do pomieszczenia (dolna kondygnacja czworobocznej wieży), które pierwotnie pełniło funkcję zakrystii kościoła, zanim dobudowano od strony północnej kaplicę utrzymaną w stylu neogotyckim ze sklepieniem gwiaździstym (obecna zakrystia). Do najstarszych elementów architektury kościoła w Imbramowicach, zalicza się kamienne gotyckie sakramentarium wykonane z piaskowca łączonego żelazem oraz gotycki ostrołukowy portal, który niegdyś stanowił boczne wejście do wnętrza budowli. Z wystroju wnętrza świątyni wymienić należy renesansową chrzcielnicę, barokowy ołtarz główny, ambonę z przełomu XVIII/XIX wieku oraz sześć tablic nagrobnych z lat 1588-1626.

Interesującą pozostałość po wspomnianej dawnej zakrystii kościoła parafialnego w Imbramowicach, stanowi zachowana do dziś zewnętrzna część tzw. Sakrarium (łac. Sacrarium lub Piscina). Jest to forma kamiennej rynny (piaskowiec) wyprowadzonej poza lico południowej, ściany kościelnej wieży. Wiedzieć należy, że Sakrarium to specjalne miejsce, do którego wlewa się wodę po pierwszym, ręcznym myciu przedmiotów liturgicznych kultu (Ablucja – z łac. ablutio – obmycie). Wraz ze zużytą wodą wylewa się także pył z konsekrowanych przedmiotów oraz popiół ze spalonej waty, którą dokonywano namaszczeń, oleje lub wodę chrzcielną. W przypadku rozlania wina konsekrowanego, dotknięty obszar przemywa się wodą, która następnie również wylewana jest do Sakrarium. Wszystko po to, by w godny sposób pozbywać się resztek tego, co pozostawało po świętym obrządku, nie uchybiając temu, co służyło do czczenia Najwyższego. Sakrarium może mieć własną misę z odpływem (kamienna rynna) lub być wnęką w podłodze z otworem prowadzącym na zewnątrz, do gruntu (dawniej teren przykościelnego cmentarza). Sakraria najczęściej umiejscowione były w pobliżu ołtarza (do średniowiecza jako nisza ścienna przy lub za ołtarzem) lub za chrzcielnicą. W nadzwyczajnym rycie rzymskim (dawniej zw. Mszą św. Trydencką lub klasyczną) subdiakon – osoba ustanowiona do bezpośredniej pomocy podczas sprawowania liturgii, ma za zadanie umyć ręcznie w czystej wodzie (pierwsze czyszczenie) konsekrowaną bieliznę, która miała bezpośredni kontakt z postaciami eucharystycznymi i wylać tą wodę do Sakrarium. Dawniej terminem Sakrarium określano całą zakrystię (także prezbiterium – przestrzeń kościoła przeznaczona dla duchowieństwa oraz służby liturgicznej, m.in. ministrantów oraz pastoforia – w kościołach wczesnochrześcijańskich dwa małe pomieszczenia w prezbiterium przylegające symetrycznie do boków apsydy, służące do przechowywania naczyń, ksiąg i szat liturgicznych oraz przygotowywania mszy. Bliską analogię do Sakrarium z Kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Imbramowicach, stanowią podobne kamienne "rynny" wyprowadzone, m.in. z muru Kościoła pw. św. Katarzyny w Brodnicy – XIII-XIV w. (woj. kujawsko-pomorskie), Kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu w Świebodzicach - 1 poł. XIII w. (woj. dolnośląskie), Kościoła pw. św. Jadwigi w Miłkowie - XIV/XV w. (woj. dolnośląskie), Kościoła Zwebendorf w Reussen (Niemcy / Saalkreis / Saksonia – Anhalt) – XIII w., Kościoła pw. śśw. Piotra i Pawła w Swistall-Odendorf (Niemcy / Kreis Rhein-Sieg / Nadrenia – Północna Westfalia) – XII-XVI w., Kościoła w Hungen (Niemcy / Kreis Gießen / Hesja).

Zewnętrzna część Sakrarium z Kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP w Imbramowicach, fot. B. Mucha

=================================================

Zewnętrzna część Sakrarium z Kościoła pw. św. Katarzyny w Brodnicy, fot. A. Krzyżanowski

Zewnętrzna część Sakrarium z Kościoła pw. św. Franciszka z Asyżu w Świebodzicach, fot. A. Krzyżanowski

Zewnętrzna część Sakrarium z Kościoła pw. św. Jadwigi w Miłkowie, fot. A. Krzyżanowski

Zewnętrzna cześć Sakrarium z Kościoła Zwebendorf w Reussen (Niemcy)

Zewnętrzna część Sakrarium z Kościoła pw. śśw. Piotra i Pawła w Swistall-Odendorf (Niemcy)

Zewnętrzna część Sakrarium z Kościoła w Hungen (Niemcy)

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Źródła i ilustracje:
1. B. Nadolski, Leksykon liturgii, Poznań 2006
2. http://freundeskreis-roemerkanal.de/
3. https://poznajhistorie.pl/
4. https://commons.wikimedia.org/wiki/
5. http://hungen.ev-kirche-hungen.de/
6. http://www.pfarramt-hohenthurm.de/
7. https://www.facebook.com/groups/256941724719073

Opracowanie
Bogdan Mucha