Rajd "Szlakiem Cystersów" Kruków - Zastruże 3.07.2021 r.

Za nami kolejny rajd pieszy, którego organizatorami była Żarowska Izba Historyczna oraz Koło PTTK "Żarodreptaki". Tym razem żarowscy turyści wyruszyli liczącym ok. 16 km "Szlakiem Cystersów", którego trasa wiodła z Żarowa przez Górę Krukowską do Krukowa i Zastruża. Wedle źródeł pisanych w roku 1295 książę Jawora i Świdnicy przeprowadził transakcję wymienną z opatem krzeszowskim Teoderykiem. Wówczas to cystersi w zamian za klasztorny Jarostów, otrzymali Zastruże (wówczas Sastrushe) położone po sąsiedzku zarządzanych dóbr gościsławskich. Dwa lata później Bolko I przyznał klasztorowi pełne prawa sądownicze i swobodę dysponowania nadwyżkami czynszowymi z Zastruża. Niewątpliwie w pierwszej połowie XIV wieku cystersi uzyskali od kolejnych władców dalsze przywileje ekonomiczne, w tym zwolnienie z podatków i innych świadczeń na rzecz władcy. Wedle rejestru czynszów z lat 1397-1401 we wsi istniał cysterski folwark z dworem i młynem. W 86 lat po przejęciu Zastruża, niejaki Sawichius Behem sprzedał część Krukowa wraz z połową sołectwa, młynem i karczmą opatowi krzeszowskiemu Henrykowi z Proboszczowa.

W 1383 roku kolejny opat krzeszowski Jan Bowinschabe nabył od braci Thamme i Johanna Sampfort, Henryka Rymbaha, Wincentego z Niemczy i Hansa von Czirn z Imbramowic pozostałe części dóbr krukowskich. Obie miejscowości były własnością klasztorną do roku 1532 i następnie w latach 1675-1810. Kolejnymi właścicielami dóbr krukowskich i zastrużańskich byli: 1812-1817 – Maria Eliza Ruck (domu Hasenclever), 1817-1838 – Sophia Flügel – Hasenclever, 1838-1848 – Johann Wilhelm Oelsner, 1848-1862 – Julius Teodor Oelsner, 1862-1890 – Eduard Oswald Wilhelm Oelsner, 1890-1901 – Adalbert Oelsner, 1901-1925 – Eugen von Kulmiz, 1925-1928 – Gerhard Rudolf Fritz Peter Eugen von Kulmiz, 1928 – Karl Wilhelm Wofgang Karl von Keyserlingk, 1928-1945 – Wolfgang Karl Eugen i Adalbert Robert Aleksander von Keyserlingk.

Na trasie Rajdu znalazły się następujące miejsca i zabytki architektury, które podziwiali uczestnicy pieszej wędrówki: Góra Krukowska (z pozostałościami wieży widokowej), kamienny krzyż pojednania w Krukowie, zabudowania folwarku z młynem wodnym w Krukowie, kamienny słup graniczny koło Zastruża, żelbetowy most na Strzegomce w Zastrużu, dawny młyn wodny w Zastrużu, zabudowania mieszkalno-gospodarcze dawnego folwarku w Zastrużu oraz wspaniały zastrużański kościół barokowy z obrazami autorstwa Michaela Willmanna i Johanna Claessensa.

Organizatorzy Rajdu składają Serdeczne Podziękowania za okazaną pomoc i życzliwość dla państwa Joanny Kisielewskiej, Andrzeja Grabowskiego i Alfonsa Wiesława Sielickiego.