Wycieczka rowerowa Klubu "Old Spokes" GCKiS - 9.07.2021

Miejscowość Wierzbna w gminie Żarów, zlokalizowana jest w obrębie Równiny Świdnickiej, której lekko pofałdowany krajobraz urozmaica wcinająca się w podłoże rzeka Bystrzyca. Osada leży na lewym brzegu rzeki, a jej starsza część rozpościera się na stoku i krawędzi doliny. Pierwsza wzmianka pisemna dotycząca Wierzbnej pochodzi z 1209 roku i jest pierwszym śladem, piszącego się z niej rycerskiego rodu Wierzbnów, który w 1 połowie XIII wieku zaliczał się do śląskiej elity możnowładczej. To właśnie Wierzbna była celem pierwszej tegorocznej wycieczki rowerowej, która odbyła się w piątek 9 lipca. Pomimo niestabilnych warunków atmosferycznych i prognozowanych opadów deszczu, cykliści z Klubu „Old Spokes“ GCKiS wyruszyli w liczącą ok. 12 km trasę Żarów – Bożanów – Wierzbna – Bożanów – Żarów (łączny dystans przejechany przez wszystkich uczestników – ok. 60 km). Na trasie wyprawy znalazły się następujące ciekawostki związane z architekturą i historią: neogotycka kaplica z XIX wieku w Bożanowie), dawny kamienny drogowskaz w Bożanowie, XVIII-wieczny słup dziękczynny z figurą św. Marii w Wierzbnej, kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP w Wierzbnej, ruiny dawnej zabudowy klasztornej oraz przyległy budynek pałacowy, kolumna z figurą św. Jana Nepomucena z 1701 roku oraz tzw. Skałka.

Właśnie tutaj na skalistej krawędzi doliny, wznosiła się niegdyś warownia Wierzbnów. Badania archeologiczne tego starego założenia obronnego przeprowadzone zostały w latach 1997-2004. Odkryto wówczas ślady użytkowania terenu datowane na okres przedpiastowski oraz XI wiek. Nie stwierdzono jednak funkcjonowania w tym czasie wczesnośredniowiecznego grodu, którego istnienie przypada dopiero na XII wiek, ewentualnie na przełom XII i XIII wieku. Tym samym miejsce to można identyfikować z najstarszą siedzibą Wierzbnów, której obecność zdradza wspomniana już wzmianka pisemna z 1209 roku. Jej wzniesienie przypisuje się niejakiemu Janowi – ostatniemu spośród najpotężniejszych przedstawicieli rodu Wierzbnów. Jako proconsul księcia Henryka III Wrocławskiego i ścisły współpracownik w dziele reformy dóbr książęcych, Jan z Wierzbnej dysponował własnym dworem, w którego skład wchodzili rycerze, włodarz i notariusz. Jemu też przypisywać należy wzniesienie w Wierzbnej w 1 połowie XIII wieku kościoła (lata 1230-1250).