"Od Wierzbnów po Zedlitzów", czyli sobotnie spotkanie z historią w Wierzbnej i Wiśniowej

2 października 2021 r. to była bez wątpienia bardzo "historycznie" spędzona sobota. O pięknym słonecznym poranku turyści z Koła PTTK "Żarodreptaki" Żarów wyruszyli w liczącą ok. 18 km (w obie strony) trasę Żarów – Kalno – Wierzbna – Wiśniowa. Pierwsza wzmianka źródłowa o miejscowości Wiśniowa (dawna niemiecka nazwa Roth Kirschdorf) pochodzi z roku 1308. Na przestrzeni wieków jej właścicielami były następujące rody: von Mettke (XV w.), Hans von Mühlberg (1550 r.), on Strachwitz (XVI-XVII w.), von Schweinichen (XVII-XVIII w.), von Le Beau de Nantes (pierwsza połowa XIX w.), Heinrich Zimmer (1841-1861), Struve (1872 r.), von Zedlitz-Leipe (1872-1945). Początki miejscowej rezydencji w Wiśniowej sięgają XVI wieku. Renesansowy dwór w czasach późniejszych był wielokrotnie przekształcany. To właśnie przedstawiciel ostatnich przedwojennych właścicieli Wiśniowej – Gustav von Zedlitz und Leipe (1824-1914) był autorem przebudowy obiektu, który w latach 1872-1884 i 1889 r. uzyskał formę eklektycznej rezydencji o cechach neorenesansowych. Obecny pałac to obiekt murowany z kamienia i cegły, potynkowany, wieloskrzydłowy, założony na nieregularnym planie, podpiwniczony, częściowo dwu-, częściowo trzykondygnacyjny, nakryty wielospadowymi dachami z lukarnami. Bryłę budynku rozczłonkowują liczne wieże, wieżyczki, ryzality, balkony i szczyty. Elewacje zdobią boniowane lizeny, pilastry, gzymsy, opaski wokół otworów okiennych oraz nadokienniki.

W północnym narożniku obiektu wznosi się cylindryczna wieża. Fasada sześcioosiowa, z głównym wejściem umieszczonym w przyziemiu wydatnego ryzalitu, nad którym widniej kartusz z dwoma herbami: von Zedlitz und Leipe (po lewej) oraz przedstawiający świdnickiego gryfa trzymającego w łapach różę (po prawej); poniżej dewiza Królestwa Prus Gott mit uns (Bóg z nami). Układ wnętrz wielotraktowy, z holem w centrum starszej części budynku. Nad holem umieszczono wewnętrzny świetlik. Do pałacu przylega zaniedbany park w stylu angielskim, pochodzący z końca XIX wieku. Po 1945 roku majątek w skład którego wchodzi jeszcze park, trzy oficyny mieszkalne i spichlerz został przejęty przez administrację polską. Był m.in. w zarządzie Zakładów Wytwórczych Aparatury Precyzyjnej w Świdnicy. W latach sześćdziesiątych XX wieku zabytek przekazano w zarząd miejscowej Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Rezydencja była wykorzystywana jako wielorodzinny budynek mieszkalny. Obecnie część pałacu w dalszym ciągu wykorzystywana jest jako mieszkania. Zespół pałacowy w Wiśniowej wpisany jest do rejestru zabytów: pałac (31.12.1982r., nr rej.: 908/WŁ) i park (28.03.1986r., nr rej.: 1171/WŁ).

Kolejnym etapem wyprawy była tzw. "Skałka" w Wierzbnej. To właśnie tutaj już w XII wieku wzniesiona została pierwsza rezydencja możnego rodu Wierzbnów. W 2 połowie XIII wieku warownia miała formę zamku donżonowego, którego najważniejszą częścią była zbudowana z miejscowego kamienia wieża mieszkalna o wymiarach 12x17 m. W tej formie zamek dotrwał do przełomu XIII i XIV stulecia, kiedy to został zniszczony przez bliżej nieokreślone działania wojenne (wojna polsko-czeska ?). Ostateczny kres zasiedlenia i użytkowania budowli wznoszących się na skalnym cyplu przyniósł wiek XV.

Oprócz wyprawy Koła PTTK "Żarodreptaki", która w sobotę zawitała na wierzbneńską "Skałkę", odbyły się także dwie wycieczki zorganizowane w ramach tegorocznego 5. Święta Dyni. Na obu nie brakowało uczestników, którzy mieli okazję poznać średniowieczne dzieje Wierzbnej oraz obejrzeć wystawę poświęconą miejscowym zabytkom architektury.

Organizatorzy II Żarowskiego Rajdu w Nieznane oraz wycieczek na "Skałkę" w Wierzbnej, składają serdeczne podziękowania wszystkim uczestnikom za wspólnie spędzony czas