Dokument z podpisem słynnego polskiego archeologa w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

W 1919 roku w Poznaniu założone zostało Muzeum Wielkopolskie (ob. Muzeum Narodowe w Poznaniu). Powstało ono na gruncie dwóch innych placówek muzealnych, których początki sięgają 2 połowy XIX wieku. Pierwszym z nich było tzw. Muzeum Starożytności Polskich i Słowiańskich w Wielkim Księstwie Poznańskim, które działalność rozpoczęło w 1857 roku przy Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk. Jego zbiory zostały powiększone przez darowizny Seweryna Mielżyńskiego w postaci własnej kolekcji rodzinnej tzw. Miłosławskiej oraz odkupionych zbiorów Edwarda Rastawieckiego. Mielżyński zakupił ponadto teren, gdzie zorganizowano wystawę zgromadzonych eksponatów. W 1881 roku Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk nadało zbiorom nazwę Muzeum im. Mielżyńskich, a dla publiczności otwarto je ostatecznie w 1882 roku. Dwanaście lat później powstało w Poznaniu pierwsze muzeum niemieckie. Było nim założone w 1894 roku Provinzial Museum in Posen (Prowincjonalne Muzeum w Poznaniu), które w 1902 roku przemianowano na Kaiser Friedrich Museum (Muzeum Cesarza Fryderyka III). W 1904 roku pruskie muzeum ulokowano w nowej siedzibie przy placu Wolności (wówczas Wilhelmsplatz). Był to budynek zaprojektowany przez Karla Hinkeldeyna, specjalnie do celów wystawienniczych. W 1919 roku, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę, Muzeum Cesarza Fryderyka III przemianowano na Muzeum Wielkopolskie. Kolejne lata to intensywny rozwój placówki. Przyjęto wówczas w depozyt zbiory z Muzeum im. Mielżyńskich oraz dokonano nowych zakupów, zwłaszcza w zakresie ówczesnego malarstwa i rzeźby. Ostatecznie podzielono w okresie międzywojennym muzeum na trzy oddziały: Galerię Malarstwa i Rzeźby, Muzeum Archeologiczne (Dział Przedhistoryczny) oraz Muzeum Przyrodnicze.

Ze wspomnianym powyżej Działem Przedhistorycznym Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu, związany jest dokument, tzw. karta uczestnictwa w Zjeździe Kursu Prehistorycznego, który odbył się w dniach 12-14 kwietnia 1928 roku. Dokument uprawniał uczestnika Zjazdu do korzystania z 66% ulgi kolejowej na przejazd w drodze powrotnej z Poznania do stacji pierwotnego wyjazdu. Druk opatrzony jest pieczęcią Działu Przedhistorycznego Muzeum Wielkopolskiego oraz osobistym podpisem słynnego polskiego archeologa prof. dr Józefa Kostrzewskiego.

Kartę niniejszą przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pan Roman Wojtacha z Torunia za co serdecznie dziękujemy.

================================================

Podpis dr Józefa Kostrzewskiego na dokumencie przechowywanym w Archiwum Państwowym w Poznaniu

Prof. dr hab. Józef Kostrzewski
(1885-1969)

Archeolog i muzeolog, profesor Uniwersytetu Poznańskiego i jeden z jego założycieli, twórca poznańskiej szkoły archeologicznej i Muzeum Archeologicznego w Poznaniu

W latach 1909-1914 studiował archeologię, m.in. w Berlinie u Gustafa Kossinny. Od 1914 pracownik Muzeum im. Mielżyńskich, 1923-1958 kierownik kolejnych instytucji przechowujących zbiory tego Muzeum, w tym od 1950 Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Od 1919 profesor i współorganizator uniwersytetu w Poznaniu, w latach 1919-1939, 1945-1950 i 1956-1960 kierownik tamtejszego Instytutu Prehistorycznego. W latach 1950-1956 na przymusowej emeryturze. Od 1928 członek PAU, od 1952 PAN. Założył i redagował w latach 1919-1969 "Przegląd Archeologiczny", 1926-1939 "Z otchłani Wieków", 1950-1969 obecne "Fontes Archaeologici Posnanienses. W latach 1920-1969 założył i kierował Polskim Towarzystwem Prehistorycznym (później Archeologicznym). 1934-1939 i po II wojnie światowej wraz z Z. Rajewskim badał osadę obronną w Biskupinie.

Aktywny w wielu dziedzinach archeologii, usystematyzował wiedzę dotyczącą zarówno poszczególnych epok, zwłaszcza brązu, okresu lateńskiego, wczesnego średniowiecza, jak i obszarów, m.in. Wielkopolski, Śląska, Pomorza. Był najwybitniejszym przedstawicielem koncepcji autochtonistycznej, zakładającej obecność Słowian w Polsce jeszcze przed okresem wczesnego średniowiecza. Za najstarszą kulturę prasłowiańską uważał kulturę przedłużycką.

Autor m.in. takich prac jak prac: Wielkopolska w czasach przedhistorycznych (1913, wydanie 3: 1955), Die ostgermanische Kultur der Spätlatenezeit (1919), Prehistoria ziem polskich (wraz z R. Jakimowiczem i S. Krukowskim, 1939, reedycja 1948), Kultura prapolska (1947, wydanie 3. 1962), Zagadnienie ciągłości zaludnienia ziem polskich w pradziejach (1961), Pradzieje Polski (wraz z W. Chmielewskim, K. Jażdżewskim, 1965).

Badania osady w Biskupinie. Mgr Z. Rajewski (z lewej) i prof. J. Kostrzewski (z prawej), na drugim planie W. Kóčka (https://www.biskupin.pl/)

Prof. Kostrzewski (z prawej) i mgr Rajewski w magazynie zabytków na półwyspie (https://www.biskupin.pl/) 

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Źródła i ilustracje:
• E. Chwalewik, Zbiory polskie: archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie, T. 2: N–Ż, Warszawa 1927
• https://archeo.amu.edu.pl/
• http://poznan.ap.gov.pl/
• https://mnp.art.pl/
• https://www.biskupin.pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha