Benedykt Pilch (1922-1987) - były więzień niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz

O wyborze Oświęcimia na miejsce niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i jednocześnie ośrodka zagłady zadecydowało jego geograficzne położenie – bezpośrednie połączenie ośrodków przemysłowych na Śląsku z tzw. Generalną Gubernią oraz krajami południowej Europy. Ponadto kompleks budynków byłych koszar wojskowych, przeznaczonych na obóz, znajdował się nad rzeką Soła (w dzielnicy zw. Zasole) i nie był włączony do zwartej zabudowy miasta, co sprzyjało izolacji i zamaskowaniu obozu. Projekt założenia obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu powstał w końcu 1939 roku w Urzędzie Wyższego Dowódcy SS i Policji we Wrocławiu, na którego czele stał wówczas SS-Gruppenführer Erich von dem Bach-Zalewski.

Autorem projektu był inspektor policji i służby bezpieczeństwa, SS-Oberführer Arpad Wigand, który konieczność założenia obozu w Oświęcimiu motywował wzrastającym ruchem oporu na Śląsku i w Generalnej Guberni, a w związku z tym potrzebą utworzenia nowych miejsc odosobnienia dla masowo aresztowanych. Wybór dawnych koszar artyleryjskich pod Ośięcimiem spotkał się jednak z negatywną opinią przybyłej do Oświęcimia w styczniu 1940 roku specjalnej komisji powołanej przez Inspektorat Obozów Koncentracyjnych. Innego zdania były władze Urzędu Wyższego Dowódcy SS i Policji we Wrocławiu, gdyż 25 stycznia 1940 roku szef Głównego Urzędu SS zawiadomił Reischsführera SS Heinricha Himmlera, iż „wkrótce obok Oświęcimia zostaie urządzony obóz, który jest pomyślany jako rodzaj państwowego obozu koncentracyjnego”.

21 lutego 1940 roku inspektor obozów koncentracyjnych SS-Oberführer Richard Glücks zawiadomił Himmlera, że w wyniku inspekcji ustalono, iż w Oświęcimiu dawne polskie koszary artyleryjskie, po uzupełnieniu niektórych urządzeń sanitarnych i zmianach budowlanych, nadają się na obóz i jeśli rokowania nakazane przez szefa Policji Bezpieczeństwa w sprawie odstąpienia obiektu przez Wehrmacht dobiegna końca, to uruchomienie obozu zostanie natychmiast przeprowadzone.

Z związku ze sfinalizowaniem pertraktacji między Wehrmachtem i SS przebywała w Oświęcimiu w dniach 18-19 kwietnia1940 roku kolejna komisja, której przewodniczył SS-Hauptsturmführer Rudolf Höss, pełniący funkcje kierownika obozu konsentracyjnego w Sachsenhausen. 27 kwietnia 1940 roku Reichsfühere SS Himmler wydał rozkaz założenia w Oświęcimiu obozu i rozbudowania go przez więźniów. 29 kwietnia 1940 roku Glücks powołał Hössa na komendanta obozu. Jako siłę roboczą Höss otrzymał 300 miejscowych obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. Pierwszymi budynkami administracyjno-gospodarczymi i mieszkalnymi obozu, oprócz koszar, było kilka budynków Państwowego Mopopolu Tytonowego.

Takie były początki Konzentrationslager Auschwitz (wraz z Auschwitz II – Birkenau, Auschwitz III Monowizt) – niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjneo i ośrodka zagłady, w którym wg danych zawartych na stronie internetowej Muzeum Auschwitz-Birkenau, śmierć poniosło ok. 1,1 mln ludzi (wg innych danych liczba ta sięgnęła nawet 4 mln ofiar).

Równo 80 lat temu, 27 stycznia 1945 roku, KL Auschwitz został wyzwolony przez żołnierzy radzieckicch ze 100. i 322. Dywizji Strzeleckich, wchodzących w skład 60. Armii. Jako pierwsi do niemieckiego obozu koncentracyjnego i obozu zagłady dotarli zwiadowcy na koniach. Po krótkich walkach z wycofującymi się Niemcami w centrum Oświęcimia, podczas których poległo 299 radzieckich żołnierzy, oba obozy – Auschwitz i Birkenau – zostały wyzwolone około godz. 15:00. W wyzwolonych obozach Auschwitz, Birkenau i Monowitz znajdowało się wtedy ok. 7000 więźniów. Byli to głównie Żydzi, poza tym Polacy, Białorusini i Rosjanie – ci, którzy nie byli w stanie iść w marszach śmierci na zachód. Na teren Auschwitz przybyły dwa radzieckie szpitale polowe, które z pomocą Polskiego Czerwonego Krzyża wzięły pod opiekę ok. 4500 chorych byłych więźniów, obywateli ponad 20 państw. Osoby te cierpiały na gruźlicę, biegunkę głodową i inne choroby, były skrajnie wygłodzone.

W 80. rocznicę wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu w Oświęcimiu, wspominamy dziś Benedykta Pilcha (1922-1987) – byłego więźnia KL Auschwitz (nr obozowy 90706), KL Natzweiler-Struthof (nr obozowy 16691), KL Dachau (nr obozowy 148053), późniejszego mieszkańca Żarowa i pracownika tutejszych Zakładów Wyrobów Ogniotrwałych.

Pamiątki z rodzinnego archiwum, udostępniła Żarowskiej Izbie Historycznej, córka śp. Benedykta Pilcha, pani Maria. Składamy Serdeczne Podziękowania.

Benedykt Pilch wraz z małżonką Teofilą Anielą. Żarów, lata 50. XX w.

Dowód Osobisty Osób bez stałego miejsca zamieszkania (Północno-Monachijska Strefa Mieszkalna) nr 3728

Książeczka Stanu Cywilnego, 94/48, wyd. przez Urząd Stanu Cywilnego w Żarowie, dn. 10.07.1948 r.

Odpis skróconego aktu małżeństwa zawartego 10 lipca 1948 r. w Żarowie (odpis z dn. 10.04.1991)

Zaświadczenie nr 70 z dn. 10.01.1961 r. wydane przez Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Świdnicy, Wydział Komunikacji

Świadectwo tytułu robotnika wykwalifikowanego w zawodzie operator urządzeń do przerobu wyrobów ogniotrwałych wydane przez Państwową Komisję Egzaminacyjną z dn. 29.11.1961 r.

Zaświadczenie ZBoWiD nr 273513 z dn. 28.10.1976 r.

Wierzytelny odpis ZBoWiD Koło Miejsko-Gminne Żarów z dn. 24.06.1977 r.

Zaświadczenie wydane przez Zespół Opieki Zdrowotnej dla Górników w Wałbrzychu z dn. 13.11.1979 r.

Legitymacja Związku Zawodowego Hutników nr 0311611 z dn. 31.12.1979 r.

Orzeczenie Komisji Lekarskiej ds. Inwalidztwa i Zatrudnienia z dn. 12.08.1991 r.

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Źródła:

☻ Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939-1945. Informator encyklopedyczny, red. R. Łączkowski, wyd. PWN, 1979 Warszawa
☻ Żydowski Instytut Historyczny (https://www.jhi.pl/)

Opracowanie
Bogdan Mucha