Znani naukowcy i artyści z gminy Żarów

Johannes Beschnitt – kompozytor

 30.04.1825 Bockau Kr. Striegau (Buków) 24.07.1880 Szczecin

Urodził się 30 kwietnia 1825 roku w Bukowie (Bockau) w rodzinie szczególnie związanej z tamtejszą świątynią z uwagi na to, iż jego ojciec był miejscowym kościelnym. Od najmłodszych lat Johannes Beschnitt śpiewał w bukowskim chórze. Zdolności muzyczne rozwijane z upływem czasu w połączeniu z pasją kompozytorską, przyniosły mu sławę jednego z najbardziej znanych i cenionych na Śląsku i Pomorzu twórców utworów przeznaczonych dla chórów męskich. Był równierz twórcą licznych serenad, m.in. Ossian, Lethetrunk vom Rhein, Mein Schifflein. Zmarł 24 lipca 1880 roku w Szczecinie.

Heinrich Gottfried Mattuschka – filozof, prawnik, fizyk, astronom, matematyk, botanik

22.02.1734 Jauer (Jawor) 19.11.1779 (Pitschen) Pyszczyn

Urodził się 22 lutego 1734 roku w Jaworze (Jauer), w rodzinie zamożnego szlachcica, barona von Spättgen und Toppolczan auf Pitschen. Kształcił się u znakomitych nauczycieli na dworze ojca. Następnie pobierał nauki w Kolegium Jezuickim we Wrocławiu, gdzie po ukończeniu pełnego kursu i zdaniu egzaminów uzyskał stopień bakałarza i magistra filozofii. Wedle życzenia swego ojca kontynuował następnie karierę prawniczą. W 1754 r. został referendarzem Oberamtsregierung we Wrocławiu. Rok później 1755 zdał egzamin przed Królewską Prawniczą Komisją Egzaminacyjną w Berlinie, po czym rozpoczął pracę w jednej z tamtejszych kancelarii sądowych. W roku 1756 otrzymał stanowisko radcy przy Oberamtsregierung we Wrocławiu.

W 1770 roku nienajlepszy stan zdrowia sprawił, że Heinrich Gottfried zajął się głównie fizyką, astronomią i matematyką. Wśród jego osiągnięć wymienić należy, m.in.: opracowanie tablic astronomicznych, badania zjawisk atmosferycznych, pomiary barometrem wysokość różnych punktów w terenie, udoskonalenie przeróżnych aparatów elektrycznych, badania inklinacji igły magnetycznej. Prace i osiągnięcia te były wysoko oceniane przez naukowców z Akademii Nauk w Berlinie oraz przez znanych matematyków - Lamberta, Grangego i Bernouilliego. Niekorzystne warunki pracy i wysiłek umysłowy oddziaływały niekorzystnie na stan zdrowia Heinricha Gottfrieda, stąd też za namową swego przyjaciela Aberta von Felbigera, zajął się botaniką. Wielką rolę w wyborze nowego zajęcia odegrało również przejęcie prac naukowych pozostawionych przez zmarłego wrocławskiego lekarza i botanika Rudolpha. W latach 1776-1777 Heinrich Gottfried opublikował obejmującą 736 gatunków roślin "Florę Śląską", która wzorowana była na dziełach "Historia stirpium Helvetiae" Hallera i "Flora austriaca" Jacquina. W swoim dziele do uporządkowanych według systemu Linneusza opisów roślin dołączył własne informacje o zastosowaniu różnych odmian roślin w medycynie, dietetyce, gospodarstwie domowym i przemyśle. Pracę wzbogacały 801 rysunki roślin. W roku 1779 r. Mattuschka wydał w języku łacińskim "Wyliczenie roślin na Śląsku dziko rosnących", które obejmowało 1221 gatunków. Opracowanie będące uzupełnieniem "Flory Śląskiej", zostało wydane 10 lat po jego śmierci w 1789 roku.

O geniuszu naukowym i wszechstronnym uzdolnieniu Heinricha Gottfrieda, świadczy fakt, że zajmował się także malarstwem, muzyką, znał dobrze języki klasyczne oraz język francuski, włoski i angielski. Był członkiem Śląskiego Towarzystwa Patriotycznego i Gesellschaft Naturforschender Freunde w Berlinie. Pracował wytrwale do ostatniego dnia życia, tworząc dalsze uzupełnienia do "Flory Śląskiej". Gruźlica, na którą chorował od dłuższego czasu, doprowadziła w końcu do jego przedwczesnej śmierci, w wieku niespełna 46 lat. Zmarł 19 listopada 1779 roku w rodzinnej posiadłości w Pyszczynie (Pitschen) wówczas w powiecie średzkim (Kreis Neumarkt). Na cześć botanika z Pyszczyna południowoamerykański gatunek roślin z rodziny Rubiaceae (Marzanowate) nazwano - Matuschkaea.

Bernhard Adalbert Emil Koehne – botanik i dendrolog

12.02.1848 Sasterhausen Kr. Striegau (Zastruże) 12.10.1918 Friedenau k. Berlina

Urodził się 12 lutego 1848 roku w Zastrużu (Sasterhausen). Od najmłodszych lat zafascynowany roślinami i przyrodą, ukończył studia z zakresu botaniki w Berlinie. Rozpoczął pracę nauczyciela w jednym z tamtejszych gimnazjów. W ciągu wielu lat pracy opracował wiele cennych podręczników szkolnych. W swojej ukochanej dziedzinie botanice zasłynął jako znany dendrolog i wydawca "Herbarium dendrologicum" oraz jako wybitny znawca roślin z rodziny krwawnicowatych (Lythraceae). Jego autorstwa była również „Flora Brasiliensis”. Koehne był też jednym z założycieli Niemieckiego Towarzystwa Botanicznego. Zmarł 12 października 1918 roku w Friedenau koło Berlina. Na jego cześć trzy gatunki roślin noszą odpowiednio nazwy: Koehnea, Koehneago, Koehneola.

Ilustaracje za: Wikipedia

Opracowanie
Bogdan Mucha