Pomnik z lat 1914-18 w Imbramowicach - powrót z otchłani zapomnienia dzięki starej pocztówce

I Wojnę Światową w 1914 roku rozpoczęło 8 państw – Austro-Węgry, Francja, Niemcy, Rosja, Serbia, Wielka Brytania, Włochy i Turcja. W 1918 roku w działania wojenne zaangażowane były już 33 państwa liczące 1,5 mld mieszkańców co stanowiło wówczas 2/3 ludności globu ziemskiego. Niezwykle krwawe, czteroletnie zmagania militarne toczone były na niemalże wszystkich kontynentach i morzach z epicentrum w Europie. Na ciągnących się w nieskończoność liniach okopów we Francji i Belgii walczyły duże, wielomilionowe armie. W początkowym okresie wojny państwa Ententy zmobilizowały pod broń 6 mln żołnierzy. Po drugiej stronie, państwa centralne powołały do walki 4 mln ludzi.

Na przestrzeni czterech wyczerpujących lat liczby te wzrosły odpowiednio do: 48 mln (Ententa) i 25 mln żołnierzy (państwa centralne). Wedle obliczeń na każdy dzień I Wojny Światowej  przypadało średnio 5 tys. zabitych. Zdarzały się jednak dni, kiedy zabitych padało dziesięć razy więcej, zwłaszcza podczas takich rzezi jak Cambrai, Verdun czy walki nad Sommą. Szacuje się, że na ośmiu żołnierzy biorących udział w walkach z lat 1914-18, przypadał jeden zabity, a co trzeci był ranny. W Niemczech jeden zabity przypadał na 35 mieszkańców, we Francji - na 28. Powołanie na front wielu przepłaciło dożywotnim i ciężkim kalectwem. Największe straty notowane były na usłanym okopami froncie zachodnim, gdzie „hekatomba zniszczenia i śmierci” przybierała niewyobrażalną wręcz postać. Liczba poległych żołnierzy względem ludności cywilnej, była wielokrotnie większa w porównaniu do II wojny światowej, która trwała dłużej.  

W latach 1914-18 poległo ok. 1.808.500 żołnierzy niemieckich. W  liczbie tej znajduje się 21 mieszkańców Krukowa, 69 Łażan, 17 Pożarzyska, 14 Zastruża, 30 Kalna, 74 Mrowin. Formą „pamięci” o tych, którzy zginęli w I Wojnie Światowej, były liczne pomniki stawiane w miastach i wsiach powojennej Republiki Weimarskiej. Na terenie gminy Żarów pomniki takie znajdowały się w Imbramowicach, Krukowie, Łażanach, Mrowinach (tablica pamiątkowa wewnątrz kościoła ewangelickiego), Przyłęgowie, Siedlimowicach oraz Żarowie. Spośród wymienionych obiektów pozostały jedynie ruiny pomników z Łażan (koło pałacu) i Żarowa (na pl. Wolności). O dawnym istnieniu pozostałych informują nas stare fotografie, pocztówki bądź też mapy. Do grupy tej należy zupełnie nieznany dotychczas pomnik z okresu I Wojny Światowej w Imbramowicach. W rozpoznaniu tego obiektu pomogła stara pocztówka z prywatnej kolekcji mieszkańca Żarowa – Pana Marka Wąsowskiego.

Składamy Panu serdeczne podziękowania za udostępnienie niniejszej pocztówki

Pomnik poświęcony poległym w I Wojnie Światowej mieszkańcom Imbramowic znajdował się naprzeciw dawnego budynku poczty (ob. budynek mieszkalny przy ul. Żarowskiej) po lewej stronie wejścia głównego. Konstrukcja pomnika złożona z prostokątnej, pionowo osadzonej tablicy oraz okalającego ją ramowego łuku, posadowiona została za wcześniejszym pomnikiem z okresu wojen 1864,1866, 1870/71. Powiększenie świetnie wykonanej fotografii umieszczonej na pocztówce, pozwoliło na odczytanie  nazwisk 35 poległych w walce mieszkańców Imbramowic. 

Günther Melzer  09.09.1914 r.
Wilhelm Huld  15.09.1914 r.
Gustav Dutsch  22.11.1914 r.
Gustav Daniel  26.11.1914 r.
Paul Reinert  23.02.1915 r.
Richard Leber  20.06.1915 r.
Paul Schmidt  15.07.1915 r.
Paul Rother  23.06.1915 r.
Paul Zeise  27.09.1915 r.
Paul Hamann  29.09.1915 r.
Paul Huhn  24.12.1915 r.
Robert Hanschke  19.03.1916 r.
Paul Auschner  30.04.1916 r.
August Auschner  22.05.1915 r.
Adolf Pech  26.06.1916 r.
Fritz Wolff  08.07.1916 r.
Paul Beitsch  17.09.1916 r.
Friedrich Schnack  14.10.1916 r.
Wilhelm Fürle  08.04.1917 r.
Alfred Huld  24.04.1917 r.
Paul Scholz  27.05.1917 r.
Joseph Scholz  28.07.1917 r.
Heinrich Jochan  08.08.1917 r.
August Metzner  09.08.1917 r.
Richard Grämmel  15.08.1917 r.
Alfred Schwarzer  23.10.1917 r.
Karl Schneider  17.11.1917 r.
Paul Knoll  28.11.1917 r.
Gerhard Jung  25.08.1918 r.
Fritz Heinrich  30.03.1918 r.
Robert Härtel ?.?.1918 r.
Artur Steller  ?.?.1918 r.
Wilhelm  Auschner  ?.?.1918*
Max Kuchner  ?.?.1918 r.*
Paul Krems  ?.?.1918 r.*

* odczytanie pełnych dat  niemożliwe (fragment tablicy zasłonięty przez znajdujący się z przodu starszy pomnik)

Przeprowadzona kwerenda archiwalna przyniosła ustalenie miejsca pochówku następujących żołnierzy:

Wilhelm Huld (rezerwista), ur. 25.05.1881 r. w Imbramowicach (Ingramsdorf/Kr.Schweidnitz), syn Richarda i Anny Huld, poległy we Francji 15.09.1914 r., pochowany na cmentarzu wojskowym w Servon-Melzicourt: blok 2, grób 407

Paul Schmidt (rezerwista), ur. 11.08.1892 r. w Imbramowicach (Ingramsdorf/Kr.Schweidnitz), syn Karla i Anny Schmidt, poległy we Francji 15.07.1915 r., pochowany na cmentarzu wojskowym w Homburgu (Saar): blok 1, rząd 2, grób 7

Paul Rother (kapral), ur. 25.02.1894 r. w Imbramowicach (Ingramsdorf/Kr.Schweidnitz), syn Josefa i Karoline Rother, poległy we Francji  23.06.1915 r., pochowany na cmentarzu wojskowym w Fey: grób 44

Paul Huhn (kapral), ur. 17.11.1895 r. w Imbramowicach (Ingramsdorf/Kr.Schweidnitz), syn Gustava i Auguste Huhn, poległy we Francji   24.12.1915 r., pochowany na cmentarzu wojskowym w Viéville-sous-les-Côtes: blok 5, grób 141

Paul Scholz (kapral), ur.19.01.1896 r. w Imbramowicach (Ingramsdorf/Kr.Schweidnitz), syn Gerharda i Pauline Scholz, poległy we Francji  27.05.1917 r., pochowany na cmentarzu wojskowym w Laon – „Bousson”: blok 2, grób 347

Fotografie za: Der Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e. V.

Opracowanie
Bogdan Mucha