Słów kilka o kartkach pocztowych

Utworzono: środa, 07, maj 2014

Kartka pocztowa, inaczej zwana kartą pocztowa, pocztówką, widokówką, odkrytką jest to najczęściej prostokątna, kartonowa kartka służąca do krótkiej korespondencji, często wysyłana nieopakowana w kopertę. Zazwyczaj jedna ze stron kartki pocztowej podzielona jest na dwa pola: lewe, przeznaczone na treść korespondencji oraz prawe z miejscem na wpisanie adresata i naklejenie znaczka pocztowego. Na odwrocie najczęściej wydrukowany jest obrazek. Nie ustalono jednego autora pierwszej kartki pocztowej. Znane są tylko nazwiska kilku osób, które stworzyły pierwowzór pocztówki. Wśród nich znaleźli się: niemiecki księgarz August Schwartz – w lipcu 1870 nadrukował w narożu strony adresowej karty korespondencyjnej ilustrację przedstawiającą artylerzystę, księgarz francuski Leon Besnardeau – w listopadzie 1870 wydrukował pełną ilustrację na stronie adresowej pocztówki, Serb Petar Manojlović – w 1870 wydrukował w Wiedniu pocztówkę z wyobrażeniem latającego smoka (inna data: 19 maja 1871) oraz Niemiec Franz Rorich, który w 1872 umieścił ilustrację na stronie przeznaczonej na korespondencję.

Inne źródła podają, że pierwsza karta widokowa powstała 18 lipca 1872 (data umieszczona na kasowniku pocztowym kartki) i przedstawia miasto Getyngę. Widok fragmentu starego miasta umieszczono na awersie pocztówki, pozostawiając na rewersie miejsce na znaczek i adres. W Anglii pojawienie się ilustrowanej karty korespondencyjnej datowane jest na dzień 1 października 1870 roku. Z kolei w roku 1870 August Schwartz i Heinrich von Stephan wydali karty cieszące się ogólnym uznaniem, co pozwoliło wydrukować serię, składającą się z 25 pocztówek, dającą początek przemysłowi kart widokowych. Za przełomowe fakty w historii pocztówki należy uznać dwie daty. 1 października 1869 roku, poczta cesarstwa austro-węgierskiego zrealizowała wcześniejszy pomysł "odkrytej" karty korespondencyjnej oraz pierwsza połowa 1872 roku, kiedy w Cesarstwie Niemiec powstała pierwsza karta widokowa w formie istniejącej do 1905 roku z ilustracją umieszczoną na awersie a miejscem na znaczek i adres odbiorcy na rewersie. Najstarsza pocztówka w Polsce (w obecnych granicach terytorialnych), pochodzi z roku 1972 i przedstawia widok na Śnieżkę.

Co ciekawego w lutym 2002 roku brytyjski dziennik „Guardian”, powołując się na odkrycie historyka zajmującego się dziejami poczty, poinformował o odnalezieniu najstarszej cyt. „pierwszej” ilustrowanej karty korespondencyjnej. Według dziennika pierwsza pocztówka została wysłana już w 1840 roku londyńskiego pisarza Theodore Hooka, który wysłał ją na swój własny adres. Była to kartka z ilustracją narysowaną przez wysyłającego z naklejonym znaczkiem. Autentyczność tej pocztówki potwierdzili brytyjscy eksperci od filatelistyki. Jak podają źródła pocztówka ta została sprzedana na aukcji filatelistycznej w Londynie osiągając cenę 27 tys. funtów (44 tys. euro). Zakupił ją drogą telefoniczną anonimowy kolekcjoner z łotewskiej Rygi.

Najstarsze pocztówki/widokówki z Żarowa Gruss aus Saarau pochodzą z lat 90-tych XIX w. Wiele z nich było w obiegu jeszcze w pierwszych latach XX w. Ostatni z powyższych egzemplarzy zawiera wpisaną odręcznie datę 19 września 1899 roku

Pocztówka/widokówka z Imbramowic z lat 90-tych XIX w.

Nas interesują szczególnie widokówki, czyli kartki pocztowe z pejzażem lub fotografią miasta, okolicy itp. na odwrocie, wysyłane z podróży, urlopu, wakacji, której adresatem są np. członkowie rodziny, znajomi, przyjaciele czy znajomi z pracy. Najstarsze znane Nam pocztówki z miejscowości gminy Żarów datowane są na lata 90-te XIX wieku (daty stempla bądź daty wpisane ręcznie przez nadawcę, przy treści). Są to popularne tzw. Grussy, czyli pozdrowienia z danej miejscowości np. z Żarowa niem. Gruss aus Saarau lub Imbramowic niem. Gruss aus Ingramsdorf. Widokówek przedstawiających miejscowości gminy Żarów była cała masa (zobacz tutaj>>). Wypuszczano egzemplarze nawet z miejscowości niewielkich jak Bożanów czy Marcinowiczki. Na widokówkach tych zamieszczano najczęściej widok urzędów pocztowych, gospody, budynki szkół, pomniki, pałace, kościoły, zakłady produkcyjne i inne miejscowe atrakcje bądź też ważne dla mieszkańców budowle lub miejsca. Cenne dla Nas są najbardziej egzemplarze przedwojenne ilustrujące wiele obiektów już nie istniejących w swojej pierwotnej postaci lub też całkowicie. Na wielu widokówkach utrwalono również dawnych mieszkańców, którzy przypadkowo znaleźli się w obiektywie fotografującego, pozując i przyglądając się z zaciekawieniem. O ile dla okresu do 1945 roku dysponujemy całkiem bogatym materiałem źródłowym, a był to czas świetności widokówek, o tyle czasy późniejsze nie są już tak różowe. Z lat 60-tych (ok. 1965 r.) znane Nam są dwie widokówki z Żarowa z widokiem na ul. Armii Krajowej (wówczas A. Czerwonej) i Adama Mickiewicza. Czy były drukowane wówczas inne pocztówki ?? tego nie wiemy. Być może zachowały się takie w Państwa prywatnych zbiorach, jako pamiątki rodzinne lub związane z miejscowością. Jeśli tak to gorąco prosimy o przesłanie ich skanów (adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.). W 2005 roku Urząd Miejski w Żarowie wypuścił serię widokówek ukazujących widoki z Żarowa i miejscowości gminy, głównie przestawiających najważniejsze zabytki architektury i in. Do ostatnich widokówek z Żarowa, należy ta wypuszczona niedawno przez Wydawnictwo "KOTLINA" Bardo (do nabycia na Poczcie Polskiej w Żarowie). My stworzyliśmy własne propozycje widokówek z miejscowości gminy Żarów. Być może i one doczekają się kiedyś druku. Poniżej ich pierwsza część, następna już wkrótce.

Pocztówka/widokówka z obecnej ul. Cichej w Żarowie. Jak wspomnieliśmy często na widokówkach pojawiają się postacie mieszkańców. Kim byli i jak się nazywali ? Dziś możemy jedynie spojrzeć na ich stroje i wyraz twarzy