Figury Świętych w kościele filialnym pw. Wniebowzięcia NMP w Zastrużu

Pod koniec lat 20-tych XVII wieku na obszarze księstwa świdnickiego coraz częściej wyznaczane były zimowe kwatery dla cesarskich oddziałów wojskowych. W latach tzw. Wojny Trzydziestoletniej (1618-48) tereny te pustoszyły regularne oddziały obu walczących stron, a także liczne bandy żołnierskie. Nie inaczej sytuacja przedstawiała się w Zastrużu (Sasterhausen), gdzie w latach 1646-48 zrujnowany został pałac i część miejscowego folwarku. Opuszczona była wówczas większość spalonych gospodarstw chłopskich, a nieużytkowane pola leżały odłogiem. Wiosną 1649 roku zniszczone wojną dobra w Krukowie i Zastrużu nabyła rodzina von Rochau, której kolejni przedstawiciele Moritz August i Ferdinand Wilhelm utrzymali w posiadaniu do roku 1673. Nieudolny zarząd i brak zainteresowania majątkami doprowadził do ich dalszej dewastacji. Zarząd administracyjny nad zadłużonymi dobrami przejął w końcu za zgodą władz cesarskich Christian von Tschirnhaus. Dokładnie w tym samym czasie zainteresowanie zakupem miejscowości wykazał opat krzeszowski Bernard Rosa, który nie dość że najpierw przejął nad nimi zarząd, to w 1675 roku za sumę 20 000 talarów odkupił Kruków i Zastruże spłacając dotychczasowych wierzycieli Ferdynanda Wilhelma von Rochau. Jeszcze w tym samym roku krzeszowski opat uzyskał od biskupa wrocławskiego zgodę na wybudowanie w Zastrużu świątyni, która miała posiadać status parafialny. Planu tego jednak nie zrealizowano, a kościół wzniesiony został nieco później podczas przebudowy miejscowego pałacu na letnią rezydencję opatów. Pierwsza wzmianka o świątyni dobudowanej po wschodniej stronie pałacu, pochodzi z roku 1695. Zachowana do dziś murowana, tynkowana budowla, jest jednonawową, dwukondygnacyjną świątynią z prostokątnym prosto zamkniętym, dwuprzęsłowym prezbiterium. Na osi środkowej fasady znajduje się sklepiona kruchta. Fasada budowli zwieńczona jest faliście zamkniętym szczytem. Wyposażenie świątyni, która pierwotnie mieściła 220 osób, było początkowo dość ubogie. W jego skład wchodził ołtarz z obrazem „Koronacja Maryi” autorstwa jednego z uczniów M.L. Willmana. W 1754 roku ołtarz rozbudowano dodając rzeźbę autorstwa Dorasili. W 1757 roku odnowiono wnętrze kościoła, który wyposażono wówczas w tabernakulum, a w 1795 roku w monstrancję. W 1890 roku odrestaurowano wnętrze świątyni, wymieniono ławki i ustawiono nowe organy. W lipcu 1892 roku ukończono budowę wieży, na której 2 miesiące później, 27 września zawieszono dzwon nazwany „Michał”. W 1908 roku przeprowadzono gruntowną restaurację świątyni. Wszystkie prace zostały wykonane wówczas bardzo starannie, przy czym zachowany został barokowy wystrój wnętrz. Po 1918 roku w kościele umieszczone zostały płyty pamiątkowe poświęcone poległym na frontach I wojny światowej mieszkańcom Zastruża i Krukowa. W czasie działań wojennych w 1945 roku świątynia nie uległa zniszczeniom. Przez szereg następnych lat wobec braku należytej troski, jej stan techniczny oraz elementów wyposażenia ulegał stopniowemu pogarszaniu. W latach 1973-74 przeprowadzono konieczny remont, zachowując barokowy wystrój elewacji i wnętrza. W 1985 roku wykonano nowy ołtarz soborowy, a w 1995 roku zakupiono nowe lichtarze i sztandary. Rok później usunięto mur przylegający do kościoła i zakupiono organy elektryczne. Do lat 60-tych XX wieku świątynia w Zastrużu podlegała pod proboszcza z Gościsławia. W okresie późniejszym przeniesiona została do parafii żarowskiej. Obecnie jest to kościół filialny pw. Wniebowzięcia NMP przynależący do parafii w Mrowinach.

Barokowy kościół z końca XVIII wieku w Zastrużu, fot. B.Mucha

 Widok na ołtarz główny z obrazem i rzeźbami, fot. B.Mucha

W barokowym wystroju zastrużańskiej świątyni znajdują się liczne XVIII wieczne dzieła sztuki, takie jak wspomniany już wcześniej obraz ołtarzowy z dekoracją rzeźbiarską i figurami zakonników, obrazy drogi krzyżowej, dwa ołtarze boczne z dekoracją rzeźbiarską, bogato zdobiona ścienna szafka barokowa oraz cztery figury umieszczone na przyściennych wspornikach, które przedstawiają św. Annę z Najświętszą Marią Panną jako dziewczynką, św. Jadwigę Śląską, św. Archanioła Michała oraz postać Anioła opiekuna prowadzącego małe dziecko. Figury te są wyrazem tzw. kultu świętych – szczególnym szacunkiem osób uważanych za zbawione oraz świętych aniołów. Stanowią też znakomity przykład tzw. ikonografii chrześcijańskiej (część ikonografii religijnej), którą ze względu na treść podzielić można na: trynitarną – obejmującą przedstawienia Boga Ojca, postacie i symbole oznaczające Chrystusa, sceny z Jego życia, działalności, cuda, Mękę i Zmartwychwstanie, wyobrażenia Ducha Świętego i Trójcy Świętej; mariologiczną – obejmującą biblijne figury Matki Bożej, oznaczające ją symbole, wyobrażenia mówiące o jej udziale w życiu Syna, proroctwa, przedstawienia samej Matki Bożej; angelistyczną – obejmującą przedstawienia aniołów i złych duchów; liturgiczną – obejmującą rok kościelny, jego święta, Mszę Świętą i Sakramenty Święte; katechetyczną – obejmującą przedstawienia tematów z historii biblijnej; hagiograficzną – obejmującą życiorysy świętych i błogosławionych. Z punktu widzenia formy wyróżnia się przedstawienia prezentacyjne, dewocyjne, historyczne (sceny ze Starego i Nowego Testamentu, apokryfy, żywoty świętych) i alegoryczne.

Figura przedstawiająca Anioła opiekuna prowadzącego dziecko, na wsporniku po prawej stronie ołtarza głównego, fot. B.Mucha

Figura przedstawiająca św. Archanioła Michała, na wsporniku po lewej stronie ołtarza głównego, fot. B.Mucha

Archanioł Michał jest świętym w Kościele katolickim i prawosławnym. Według tradycji chrześcijańskiej i żydowskiej, kiedy Lucyfer zbuntował się przeciwko Bogu i nakłonił do buntu 1/3 aniołów, Michał miał wystąpić jako pierwszy przeciwko niemu z okrzykiem: "Któż jak Bóg !". W religii judaistycznej wymienia się Michała wśród siedmiu aniołów wyższego rzędu. Również w islamie Michał jest jednym z ważniejszych aniołów. W Nowym Testamencie pojawia się jako stojący na czele hufców niebieskich, zwycięsko walczący z szatanem i jego zwolennikami. W niektórych pismach wczesno-chrześcijańskich, zależnych od apokaliptyki żydowskiej, Michał bywa utożsamiany z Jezusem. U pisarzy kościelnych uchodzi za księcia aniołów, archanioła, któremu Bóg powierza zadania wymagające szczególnej siły. Wstawia się u Boga za ludźmi, jest aniołem stróżem ludu chrześcijańskiego. Stoi u wezgłowia umierających, którym następnie towarzyszy w drodze do wieczności. Łączy się z tym jego patronat nad kaplicami cmentarnymi. Artyści przedstawiają go z wagą do odmierzania dobrych uczynków. Zaś symbolem dobrych uczynków jest złoto i dlatego jest też patronem złotników i rytowników. Kult religijny św. Michała istnieje nieprzerwanie od początku chrześcijaństwa. Innym atrybutem archanioła Michała jest ognisty miecz. Najsławniejszą budowlą wzniesioną ku jego czci jest kościół i klasztor na Mont Saint-Michel, miejsce pielgrzymkowe oraz Monte Sant'Angelo Monte Gargano (Włochy).

Michał jest archaniołem, którego wierni przyzywają w walce przeciw siłom zła. Wierzą, że pomaga odnaleźć wewnętrzne światło. Historycznie jest obrońcą zarówno Izraela, jak i Kościoła katolickiego. Jest patronem policjantów, żołnierzy i małych dzieci, a także opiekuje się pielgrzymami i obcymi ludźmi. Archanioł Michał jest ognistym wojownikiem, Księciem Niebiańskiej Armii, która walczy w imię sprawiedliwości i prawa. Daje wsparcie wszystkim, którzy znajdują się w strasznym ucisku. Michał jest też dawcą cierpliwości i szczęścia. Przywoływany przez celebransa w obrzędach egzorcyzmu. Jest patronem państw: Cesarstwa Rzymskiego, Anglii, Austrii, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Węgier, Rusi Kijowskiej; miast: Amsterdamu, Łańcuta, Bartoszyc, Kijowa, Brukseli, Mszany Dolnej, Białej Podlaskiej,Sanoka, Żagania; w Polsce: Małopolski, diecezji łomżyńskiej (istnieje ruch Czcicieli św. Michała Archanioła i Rycerstwo św. Michała Archanioła) i Płońska. Jest także patronem mierniczych, radiologów, rytowników, szermierzy, szlifierzy, złotników, żołnierzy, policjantów oraz dobrej śmierci. Wizerunek Archanioła Michała widnieje na herbach szeregu miast: Archangielska, Białej Podlaskiej, Dolska, Głubczyc, Kijowa, Łańcuta, Sanoka, Strzelina, Strzyżowa, Zawidowa. Postać świętego znajduje się także na herbach gminy Ornontowice, gminy Telatyn, powiatu łańcuckiego oraz powiatu wołomińskiego. Archanioł Michał należał również do symboliki wielkich książąt Rusi Kijowskiej, znajdował się na herbach dawnych województw kijowskiego i nowogródzkiego. Występuje również w znakach zawodów (np. policji), kościołów i zgromadzeń zakonnych: michalitów i michalitek.

Reforma z 1969 roku ustanowiła dzień wspomnienia w Kościele katolickim na 29 września, w nawiązaniu do tradycji syryjskiej. Cerkiew prawosławna wspomina archanioła dwukrotnie: 6/19 września[a], tj. 19 września według kalendarza gregoriańskiego oraz 8/21 listopada, tj. 21 listopada (Sobór archanioła Michała). W ikonografii wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej archanioł przedstawiany jest przeważnie jako strażnik Królestwa Niebieskiego albo jako postać asystująca (razem z archaniołem Gabrielem) przy tronie Boga. Jest jedną z centralnych postaci na ikonach "Sobór archanioła Michała" i "Sobór archanioła Gabriela". W odróżnieniu od Gabriela w jego szatach dominuje kolor jasno-czerwony. Michał występuje też na ikonach Sądu Ostatecznego, gdzie zajmuje się ważeniem dusz. Do bardziej znanych należą również wizerunki przedstawiające cud archanioła Michała w Chone, gdzie aby uchronić przed zniszczeniem cerkiew, uderzeniem swego żezła (pastorału) o skałę kieruje wody rzeki do innego koryta. W sztuce zachodniej św. Michał archanioł przedstawiany jest w tunice i paliuszu, w szacie władcy, jako wojownik w zbroi. Często ukazywany jest w scenie strącania nogami do piekła Lucyfera. Skrzydła św. Michała są najczęściej białe, niekiedy pawie. Włosy upięte opaską lub diademem. Atrybutami św. Michała Archanioła są: globus, krzyż, laska, lanca, miecz, oszczep, puklerz, szatan w postaci smoka u nóg lub skrępowany, tarcza z napisem: Quis ut Deus ("Któż jak Bóg"), waga.

Figura przedstawiająca św. Jadwigę Śląską, na przyściennym wsporniku obok ambony, fot. B.Mucha

Jadwiga Śląska urodziła się (między 1178 a 1180 r.) i wychowała w zamku Andechs w Bawarii, jako córka księcia Meranii Bertolda VI von Andechs i Agnieszki von Rochlitz z rodu Wettynów. Miała czterech braci, w tym Eckberta, biskupa Bambergu oraz trzy siostry, w tym Agnieszkę (żonę Filipa II Augusta) i Gertrudę (żonę króla węgierskiego Andrzeja II i matkę św. Elżbiety Węgierskiej). Trzecia z jej sióstr była przełożoną klasztoru benedyktynek w Kitzingen koło Würzburga, dokąd Jadwiga została wysłana w młodym wieku, gdzie zdobyła wykształcenie. W wieku 12 lat została wydana za mąż za śląskiego księcia Henryka I Brodatego. Uroczystość ślubna odbyła się najprawdopodobniej w rodzinnym zamku Andechs. W 1202 roku Henryk został księciem całego Śląska, a w 1233 roku został księciem Wielkopolski. W 1229 roku Henryk w wyniku wojny z Mazowszem o ziemię krakowską dostał się do niewoli. Z pomocą przybyła mu Jadwiga. W wyniku rozmów z Konradem mazowieckim Henrykowi zwrócono wolność w zamian za zrzeczenie się roszczeń do Małopolski. Jadwiga urodziła siedmioro dzieci: Bolesława, Konrada, Henryka, Agnieszkę, Zofię, Gertrudę i Władysława. Oboje z Henrykiem I byli ludźmi bardzo religijnymi, w 1209 roku złożyli śluby czystości, dbali o rozwój Kościoła i byli fundatorami wielu kościołów, w tym klasztoru sióstr cysterek w Trzebnicy. Prowadziła też działalność dobroczynną, starała się o pomoc chorym i ubogim – zorganizowała działalność wędrownego szpitala dla ubogich, otworzyła szpital dla trędowatych w Środzie Śląskiej, kolejną placówkę leczniczą założyła w Trzebnicy. Po śmierci męża w 1238 roku zamieszkała w trzebnickim klasztorze, prowadzonym przez jej córkę Gertrudę. Wkrótce zaangażowała się w ożywienie życia religijnego Śląska, sprowadzając do tamtejszych kościołów duchownych z Niemiec. Wspierała też sprowadzanie niemieckich osadników na słabo zaludnione rejony wówczas zachodniej części Śląska, wspierając tym samym rozwój rolnictwa. Jadwiga zmarła 14 lub 15 października 1243 roku w Trzebnicy w opinii świętości i została pochowana w kościele w Trzebnicy.

Kult Jadwigi rozpoczął się zaraz po jej śmierci. Po odwiedzinach klasztoru w Trzebnicy w 1260 roku legata papieskiego Anzelma rozpoczął się proces kanonizacyjny, popierany przez papieża Urbana IV, który poznał Jadwigę, jeszcze jako legat w Polsce. 26 marca 1267 roku papież Klemens IV w kościele dominikanów w Viterbo dokonał kanonizacji Jadwigi, którą zaczęto czcić jako patronkę Polski i całego Śląska. Kult świętej propagował przez cały okres panowania książę Ludwik I, za którego panowania wykonano tzw. "Kodeks lubiński" z ilustrowaną legendą o św. Jadwidze Śląskiej. Grób świętej Jadwigi odwiedzali monarchowie i ich żony: Władysław Łokietek, król węgierski Maciej Korwin (1469), żona późniejszego króla Stanisława Leszczyńskiego Katarzyna Opalińska (1703). Propagatorem kultu świętej na Górnym Śląsku był dominikanin Peregryn z Opola, który jest autorem zbioru kazań jej poświęconych. W 1680, na prośbę Jana III Sobieskiego i jego żony papież Innocenty XI rozszerzył kult Jadwigi Śląskiej na cały Kościół Katolicki. Po tym wydarzeniu zaczęto czcić świętą na innych ziemiach polskich. W roku 1746 król Prus Fryderyk II Wielki ufundował katedrę berlińską św. Jadwigi. Z okazji jej poświęcenia w 1773 roku kapituła kolegiaty Św. Krzyża we Wrocławiu jako dar przekazała XVI-wieczny relikwiarz św. Jadwigi, przechowywany do dziś w katedralnym skarbcu. W 1929 roku arcybiskup wrocławski kard. Adolf Bertram podarował klasztorowi w Andechs jako relikwię drzazgę z głowy świętej Jadwigi. Poza Polską i Niemcami, kult świętej istnieje również w Austrii, Czechach oraz na Węgrzech. Uznawana jest za patronkę Polski i całego historycznego Śląska, a także małżeństw i chrześcijańskich rodzin. W XX wieku czczona jest jako patronka pojednania polsko-niemieckiego.

Według podań Jadwiga była osobą posiadającą cechę wielkiej skromności, a jednocześnie bardzo zaangażowaną w swoje działanie. Cechy te ilustruje legenda, według której Jadwiga, aby nie odróżniać się od reszty swego ludu oraz w imię pokory i skromności, chodziła boso. Irytowało to bardzo jej męża, wymógł więc na spowiedniku, aby ten nakazał jej noszenie butów. Duchowny podarował swej penitentce parę butów i poprosił, aby zawsze je nosiła. Księżna, będąc posłuszną swojemu spowiednikowi, podarowane buty nosiła ze sobą, ale przywieszone na sznurku. Święta Jadwiga przedstawiana jest boso w habicie cysterskim lub płaszczu książęcym, z mitrą książęcą na głowie. W ręku trzyma buty, makietę kościoła lub klasztoru. Tradycja przypisuje księżnej Jadwidze 20 fundacji kościelnych. Ich budową zajmowali się sprowadzeni z Nadrenii budowniczowie i rzeźbiarze. Źródła wymieniają m.in: klasztor cysterek w Trzebnicy (1209), szpital św. Ducha we Wrocławiu (1214), klasztor Augustianów w Nowogrodzie Bobrzańskim (1217), szpital dla trędowatych w Środzie Śląskiej (1230), kilkanaście kościołów parafialnych.

Figura przedstawiająca św. Annę z z Najświętszą Marią Panną jako dziewczynką, na przyściennym wsporniku naprzeciw ambony, fot. B.Mucha

O życiu świętej Anny (Anna Sprawiedliwa), matki Maryi i babki Jezusa Chrystusa nie znajdziemy żadnych informacji w księgach Nowego Testamentu. Ewangelie kanoniczne milczą na jej temat. Jedyne informacje dotyczące życia świętej Anny pojawiają się w pismach apokryficznych, pochodzących z początków chrześcijaństwa. Apokryfy nie należą do ksiąg natchnionych, ale w swojej treści oprócz opisów legendarnych i baśniowych, zawierają informacje prawdziwe, przekazywane przez Tradycję Kościoła. Najwięcej wiadomości o matce Maryi znajdziemy w Protoewangelii Jakuba i Ewangelii Pseudo-Mateusza. Według starego podania święta Anna urodziła się w Judei, gdzie w Betlejem był jej rodzinny dom. Jej rodzice – Stolanusi Emerentiana – byli według legendy potomkami królewskiego rodu Dawida. Nie posiadali ziemskich dostatków, lecz byli cnotliwi i sprawiedliwi, i żyli w bojaźni Bożej, pełniąc dobre uczynki. Życie ich upływało na bezustannej modlitwie, rozmyślaniu o rzeczach duchowych i pracy. Anna otrzymała od swoich rodziców staranne wychowanie pogłębione przez służbę w Świątyni Jerozolimskiej. Swojego męża Joachima poślubiła, gdy miała 24 lata. Joachim także pochodził z pokolenia Dawidowego. Wychowywać miał się w zamożnej i znakomitej rodzinie w Nazarecie. Joachim i Anna uważali swoje małżeństwo za związek święty, złączony przez Boga. Oboje zachowywali Prawo Boże i kroczyli drogą pobożności zgodnie i przykładnie. Swój majątek dzielili na trzy części: jedną ofiarowywali na utrzymanie świątyni, drugą na potrzeby ludzi biednych i pielgrzymów, trzecią pozostawiali dla siebie.

Anna była wzorem dla wszystkich małżonek. Choć razem z Joachimem byli szczęśliwym małżeństwem, zostali ciężko doświadczeni przez Pana Boga brakiem potomstwa. W ciągu 20 lat małżeństwa nie doczekali się ani synów, ani córek. W kulturze żydowskiej brak dziecka był uważany za hańbę i karę Bożą. Anna i Joachim dotkliwie odczuwali więc brak dziecka. W pokorze znosili tę niesławę, w modlitwie przed Bogiem wyjawiając swój smutek. Z upływem lat, choć malała nadzieja, gorętsze stawały się modlitwa i prośba o potomstwo. Nie brakowało upokorzeń ze strony ludzi. Pewnego dnia Joachim udał się do Jerozolimy, aby złożyć ofiarę w świątyni. Kapłan pełniący służbę nie przyjął ofiary Joachima, wytykając mu brak potomstwa: "Nie godzi się, byś ty jako pierwszy składał swe dary, jako że nie zrodziłeś potomka w Izraelu". Joachim zrozumiał, że bez potomstwa nie jest godny składania ofiary Bogu. Zasmucony, postanowił nie wrócić do Anny. Opuścił dom, małżonkę i udał się na pustynię. W górach rozbił swój namiot i tam pościł 40 dni i 40 nocy, oczekując, aby Bóg spojrzał na jego smutek. Anna, nie wiedząc, gdzie jest Joachim, opłakiwała swoje wdowieństwo. Jej smutek stał się jeszcze większy, kiedy służąca wytknęła Annie bezdzietność. W popołudniowej porze Anna udała się do ogrodu, by tam opłakiwać swoje życie. Kiedy podniosła oczy do nieba i zobaczyła gniazdo wróbli na drzewie laurowym, wypowiedziała błagalną modlitwę do Boga: "Panie, Boże wszechmogący, który obdarzyłeś potomstwem wszystkie stworzenia, zwierzęta dzikie i domowe, gady, ryby, ptaki, i wszystko to cieszy się ze swego potomstwa, dlaczego mnie jedną odsunąłeś od daru Twojej łaskawości? Ty wiesz, Panie, że na początku małżeństwa złożyłam ślub, iż jeżeli dasz mi syna lub córkę, ofiaruję je Tobie w Twym świętym przybytku". Wtedy ukazał się anioł, który zapowiedział narodzenie dziecka i powrót Joachima. W tym samym czasie Joachim również miał widzenia anioła, który pocieszył go, mówiąc: "Pan Bóg przyjął łaskawie twoją modlitwę i jałmużnę, otrzymasz córeczkę i nadasz jej na imię Maryja; ta córeczka będzie od dzieciństwa Bogu oddana i pełna Ducha Świętego". Małżonkowie ogromnie ucieszyli się radosną nowiną. W 45 roku życia Anny, dnia 8 września, urodziła się dziewczynka, której zgodnie ze zwyczajem żydowskim w 15 dniu nadano imię. 80 dni po narodzeniu Maryi rodzice przynieśli ją do świątyni, aby złożyć przepisaną prawem ofiarę i spełnić ślubowanie. W wieku 14 lat Maryja została żoną Józefa. Według przekazów wkrótce zmarł Joachim. Anna zamieszkała zaś z córką i jej mężem w Nazarecie, dożywszy 80 lat. W godzinie śmierci pożegnała się z najbliższymi, poleciła Bogu swego ducha i zasnęła w Panu przy błogosławieństwie Jezusa i przy modlitwie Maryi i Józefa. Ciało jej pochowano blisko ciała Joachima w Dolinie Jozafata.

Kult św. Anny rozwijał się bardzo szybko wraz z rozwojem kultu Matki Bożej. Już w IV-V wieku istniał w Jerozolimie przy Sadzawce Betezda kościółek ku czci św. Joachima i Anny. W roku 710 jej ciało zostało przeniesione do Konstantynopola i złożone w kościele wybudowanym ku jej czci przez cesarza Justyniana około 550 r. Stąd zaś w czasie wojen krzyżowych zostało przeniesione do Francji w pobliże Lyonu. Najstarszy wizerunek św. Anny pochodzi z VIII w., który znajduje się w Rzymie w kościele S.M. Antiqua. Z tego samego okresu pochodzi fresk przedstawiający św. Annę, a pochodzący z Faras w Numidii. Na Zachodzie wprowadzono je dopiero w X wieku. Cerkiew prosi o ich wstawiennictwo przed Bogiem w czasie każdego z odpustów, którymi kapłan kończy nabożeństwo. Wspomnienie liturgiczne św. Anny i św. Joachima w Kościele katolickim obchodzone jest 26 lipca. Cerkiew prawosławna wspomina świętą kapłankę Annę trzykrotnie: 26 lipca/7 sierpnia[e], tj. 7 sierpnia według kalendarza gregoriańskiego (zaśnięcie), 9/22 września tj. 22 września (dzień po święcie Narodzenia Matki Bożej), 9/22 grudnia tj. 22 grudnia (poczęcie Matki Bożej). Święta Anna jest patronką małżeństw, matek, wdów, piekarzy i żeglarzy. W ikonografii ukazywana najczęściej z Najświętszą Marią Panną jako dziewczynką lub jako tzw. św. Anna Samotrzeć – z Maryją dziewicą i małym Jezusem. W Krzeszowie znajduje się fresk rodziny św. Anny.

Źródła:
T.Ciesielski, Gmina Żarów. Monografia historyczna, Żarów 1993
T.Ciesielski, Żarów. Historia Miasta i Gminy, Żarów 2006
https://pl.wikipedia.org/
http://www.niedziela.pl/
Materiały własne

Opracowanie
Bogdan Mucha