Lokomotywy elektryczne - Stacje PKP Imbramowice i PKP Żarów (2010-2016)

Pierwszą na świecie lokomotywę elektryczną zaprezentowała w 1879 roku na wystawie w Berlinie, niemiecka firma Siemens. W szesnaście lat później uruchomiono pierwszą normalnotorową zelektryfikowaną linię kolejową z Meckenbeuren do Tettnang w Niemczech, która miała 4,2 km długości. W 1903 roku elektryczna lokomotywa firmy Siemens und Schuckert ustanowiła rekord świata w prędkości z wynikiem 210,2 km/h !!! (w 110 lat później w Polsce nie ma technicznych i prawnych możliwości prowadzenia przewozów kolejowych z prędkością powyżej 160 km/h !!!). Postęp techniczny i uzyskiwane rezultaty sprawiły, że na Śląsku prace przy elektryfikacji linii kolejowych rozpoczęto już 05.1912 r. W planach była elektryfikacja fragmentów tzw. Śląskiej Kolei Górskiej (z Görlitz przez Jelenią Górę i Wałbrzych do Kłodzka, wraz z niektórymi odgałęzieniami). Elektryfikacji systemem prądu przemiennego 16 kV 16 2/3 Hz podlegał m.in. odcinek o długości 129 km Lubań — Jelenia Góra — Wałbrzych — Jaworzyna Śląska. Do końca I Wojny Światowej zelektryfikowano odcinek Świebodzice – Wałbrzych Szczawienko 01.01.1916 r. oraz Świebodzice – Jaworzyna Śląska 01.04.1917 r. W latach 20-tych oddano do użytku odcinki Wałbrzych Szczawienko – Jelenia Góra 15.07.1920 r. i Jaworzyna Śląska – Wrocław Świebodzki 28.10.1928 r. Tym samym pociągi elektryczne z Wrocławia Świebodzkiego kursowały przez Jaworzynę Śląską, Wałbrzych Główny, Jelenią Górą i Lubań Śląski do Zgorzelca, a nawet Schlauroth bei Görlitz. Po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku, zgodnie z porozumieniem nr 9484 między Rządami: Polskim i Radzieckim z dnia 8 lipca 1945 roku podpisanym w Moskwie cała kolej elektryczna Wrocław — Zgorzelec ze wszystkimi urządzeniami technicznymi miała być zdemontowana i wywieziona do ZSRR. Wywiezieniu podlegały: wszystkie urządzenia elektrotrakcyjne, warsztaty, drut jezdny, podstacje, linie wysokiego napięcia, elektrownia, tabor oraz w przypadku linii dwutorowych drugi tor. Demontaż miał być przeprowadzony w bardzo krótkim czasie (około 3 tygodni), co miało decydujący wpływ na sposób przeprowadzenia demontażu. W pierwszej kolejności zostały wywiezione w całości: tabor elektryczny oraz sprzęt rewizyjny, zgrupowane przed wywiezieniem w elektrowozowniach. Dopiero 17 grudnia 1966 roku oddano ponownie do eksploatacji zelektryfikowaną linię Wrocław — Wałbrzych — Jelenia Góra. Jej dalsze odcinki: Jelenia Góra — Szklarska Poręba i Jelenia Góra — Lubań — Węgliniec zelektryfikowano dopiero w drugiej połowie lat osiemdziesiątych.

Lokomotywa elektryczna, zwana również elektrowozem to lokomotywa zasilana energią elektryczną z zewnętrznego źródła (w odróżnieniu od lokomotywy akumulatorowej), wyposażona w silnik lub silniki elektryczne. Zasadniczym przeznaczeniem elektrowozu jest ciągnięcie wagonów. Pierwsze, bardzo proste pojazdy o napędzie elektrycznym, zasilane jednak z baterii, powstawały w latach 30. XIX w., głównie w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, jednak za pierwszy elektrowóz przyjmuje się małą lokomotywkę skonstruowaną w roku 1879 przez Wernera von Siemensa, która pobierając prąd z trzeciej szyny ciągnęła mały wagonik-ławkę po terenach wystawy powszechnej w Berlinie. Od tamtego czasu powstało wiele różnorodnych konstrukcji elektrowozów. Początkowo ich układ jezdny dość dokładnie odwzorowywał układ jezdny parowozów (przeniesienie napędu za pomocą ślepych wałów i wiązarów) a silniki były bardzo prymitywne – ciężkie i o niewielkiej mocy, jednak już na tym wczesnym etapie rozwoju lokomotywy elektryczne wykazywały szereg zalet w porównaniu z dominującymi wówczas parowozami. Przełomem okazało się zastosowanie trakcji elektrycznej na liniach górskich, m.in. w tunelu na przełęczy Simplon – był to z jednej strony poligon dla nowych konstrukcji, a z drugiej – jedyne dające się zastosować rozwiązanie napędu pociągów w tunelu. Powstawały konstrukcje do ciągnięcia ciężkich pociągów w trudnych warunkach (np. skandynawska linia do wywozu surowców z Kiruny z trójczłonowymi lokomotywami wiązarowymi o układzie osi 1'D+D+D1', pracującymi w warunkach arktycznych). Z czasem napęd korbowy został wyparty przez różne rodzaje systemów mniej lub bardziej elastycznego przeniesienia napędu. Postęp w konstrukcji silników elektrycznych spowodował ich znaczne zmniejszenie (ciężar i gabaryty) a jednocześnie wzrost mocy. Powstał używany do dziś tzw. tramwajowy system zawieszenia silnika, odznaczający się prostotą i pracujący poprawnie do prędkości ok. 100 km/h, ale też zapewniający pełne usprężynowanie jedynie połowie masy silnika (silnik jest z jednej strony zawieszony na osi). Zarzucono stosowanie osi tocznych i wykształcił się obowiązujący do dziś układ osi lokomotyw – Co'Co', Bo'Bo'Bo', Bo'Bo' (ten ostatni zdecydowanie dominuje).

Nie brakowało w tym czasie (połowa XX w.) różnych konstrukcji eksperymentalnych, np. lokomotywa z silnikami o osiach pionowych (próba udana – lokomotywa kolei austriackich wykazywała dobre własności trakcyjne, lecz konstrukcji tej nie rozwijano) czy próba zastosowania silników bezpośrednio na osi (okazało się, że lokomotywy w tym układzie pracują dobrze jedynie przy dużych prędkościach, natomiast wykazują małą moc rozruchową). Rezygnacja z wiązarów uwolniła lokomotywy od największej wady tego napędu – niezrównoważenia mas i związanego z tym niekorzystnego oddziaływania na tor. Następnie pojawiły się napędy z pełnym usprężynowaniem – od bardzo prymitywnych z wirującymi sprężynami śrubowymi (konstrukcje amerykańskie), przez konstrukcje firmy Sécheron i Brown-Boveri (napędzanie koła poprzez elementy amortyzujące między szprychami koła), przeniesienie napędu za pomocą stalowej elastycznej tarczy czy konstrukcje z dźwigniami i popychaczami (Alsthom – stosowany np. w lokomotywie EU07). Zasilanie lokomotyw odbywa się najczęściej za pośrednictwem przewodu jezdnego zawieszonego nad torem, odbieraka prądu (pantografu) i szyn jezdnych stanowiących przewód powrotny. Istnieją systemy zasilania z trzeciej szyny, bez sieci górnej (np. metro, koleje brytyjskie).Stosuje się różne systemy zasilania, najczęściej:

prąd stały - napięcie 1.5 kV (Francja, Holandia)
prąd stały - napięcie 3 kV (Polska, Włochy, Czechy, Belgia, Rosja)
prąd przemienny 16,7 Hz - 15 kV (Niemcy, Austria, Szwajcaria)
prąd przemienny 50 Hz - 25 kV (Francja, Czechy, Rumunia)

Przetwornica przetwarza wysokie napięcie w niskie, potrzebne np. do zasilania instalacji oświetleniowej i sterowania lokomotywą. Elektrowóz posiada kilka systemów zabezpieczeń instalacji elektrycznej, np.: wyłącznik szybki, wyłącznik nadmiarowy, wyłącznik zanikowo-napięciowy. Lokomotywy elektryczne osiągają największe moce spośród wszystkich typów lokomotyw (parowe, spalinowe), w Polsce do ponad 6 MW (EuroSprinter ES64U4).

Oznaczenia elektrowozów:

PKP
pierwsza litera "E" - trakcja elektryczna
druga litera - zastosowanie lokomotywy:
P - pasażerska
T - towarowa
U - uniwersalna
M - manewrowa

dwie cyfry - numer serii:
01…14 - lokomotywy czteroosiowe na prąd stały 3 kV
15…19 - lokomotywy czteroosiowe na prąd przemienny
20…34 - lokomotywy sześcioosiowe na prąd stały 3 kV
35…39 - lokomotywy sześcioosiowe na prąd przemienny
40…49 - lokomotywy o innym układzie osi lub na inne napięcie

myślnik, a po nim następuje nr inwentarzowy; czasem lokomotywom o specjalnych cechach (np. po znaczącej modernizacji) nadaje się nietypowy numer np. 2000.

Inni przewoźnicy

często stosowane jest oznaczenie fabryczne, np:
3E, 3E/1 (ET21 PKP),
4E (EU07 PKP),
201E (ET22 PKP)

Lista lokomotyw elektrycznych eksploatowanych w Polsce

LOKOMOTYWY ELEKTRYCZNE

<< STACJE PKP IMBRAMOWICE i PKP ŻARÓW >>

2010-2016

 Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201Eg (201Eo-001), Stacja PKP Imbramowice, 16.04.2013 i 15.10.2014 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201Eg
VIN 1008
Wyprodukowany: 1975
Właściciele:
1975 – ONCF المغرب (al-Maġrib)
2011 – ZNTK Oleśnica Polska
2012 – Rail Polska Polska
Numery taborowe:
1975 – E-1008 / ONCF
2011 – E-1008 / ZNTK Oleśnica
2012 – 201Eo-001 / Rail Polska

 Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201Eg (201Eo-004), Stacja PKP Imbramowice, 07.04.2013 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201Eg
VIN 1012
Wyprodukowany: 1975
Właściciele:
1975 – ONCF المغرب (al-Maġrib)
2011 – ZNTK Oleśnica Polska
2013 – Rail Polska Polska
Numery taborowe:
1975 – E-1012 / ONCF
2011 – E-1012 / ZNTK Oleśnica
2013 – 201Eo-004 / Rail Polska

Lokomotywa elektryczna Bombardier TRAXX F 140 MS (E186 134), Stacja PKP Żarów, 12.06.2012 r., fot. B.Mucha

Bombardier TRAXX F 140 MS
VIN 34350
Wyprodukowany: 2007
Właściciele:
2007 – Angel Trains UK United Kingdom
2010 – Alpha Trains Lëtzebuerg
Numery taborowe:
2007 – EU43-006 / PKP Cargo
2007 – E186 134 / Angel Trains UK
2010 – E186 134 / Alpha Trains
Wypożyczenia:
2007 – PKP Cargo
2012 – ITL
2012 – Orlen
2014 – ITL

Lokomotywa elektryczna Siemens ES64F4 (ES64F4-457), Stacja PKP Imbramowice, 20.05.2012 r., fot. B.Mucha

Siemens ES64F4
VIN 21513
Wyprodukowany: 2009
Właściciele:
2009 – MRCE Dispolok Deutschland
Numery taborowe:
2009 – ES64F4-457 / MRCE Dispolok
2010 – E189-457 / PKP PR
2011 – ES64F4-457 / Lotos
2013 – ES64F4-457 / Orlen
Wypożyczenia:
2010 – PKP PR
2011 – Lotos
2013 – Orlen

Lokomotywa elektryczna Bombardier TRAXX F140 DC (E 483.201), Stacja PKP Imbramowice, 27.05.2012 r., fot. B.Mucha

Bombardier TRAXX F140 DC
VIN 8365
Wyprodukowany: 2010
Właściciele:
2010 – PMT Polska
2010 – Lokpool Deutschland
Numery taborowe:
2010 – E 483.201 / Lokpool
2010 – E 483.201 / PMT

Lokomotywa elektryczna Bombardier TRAXX F140 DC (E483 253), Stacja PKP Imbramowice, 19.05.2014 r., fot. B.Mucha

Bombardier TRAXX F140 DC
VIN 34824
Wyprodukowany: 2011
Właściciele:
2011 – Railpool Deutschland
NVR:
2011 – 91 51 6483 253-6
2012 – 5170014-2
Numery taborowe:
2011 – E483 253 / Railpool
Wypożyczenia:
2011 – Lotos
2012 – STK
2013 – PMT

Lokomotywa elektryczna HCP 303E (EP07-1017), Stacja PKP Żarów, 27.11.2014 r., fot. B.Mucha

HCP 303E
VIN 303E-381
Wyprodukowany: 1988
Właściciele:
1988 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
2007 – PKP PR Polska
2008 – PKP IC Polska
Numery taborowe:
1988 – EU07-481 / PKP
2001 – EU07-481 / PKP Cargo
2007 – EP07-1017 / PKP PR
2008 – EP07-1017 / PKP IC

Lokomotywa elektryczna HCP 303E (EP07-1029), Stacja PKP Żarów, 22.09.2015 r., fot. B.Mucha

HCP 303E
VIN 303E-320
Wyprodukowany: 1986
Właściciele:
1986 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
2007 – PKP PR Polska
2008 – PKP IC Polska
Numery taborowe:
1986 – EU07-420 / PKP
2001 – EU07-420 / PKP Cargo
2007 – EP07-1029 / PKP PR
2008 – EP07-1029 / PKP IC

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 4E (EP07-1040), Stacja PKP Żarów, 15.09.2015 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 4E
VIN 4E-027
Wyprodukowany: 1968
Właściciele:
1968 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
2007 – PKP PR Polska
2008 – PKP IC Polska
Numery taborowe:
1968 – EU07-027 / PKP
2001 – EU07-027 / PKP Cargo
2007 – EP07-1040 / PKP PR
2008 – EP07-1040 / PKP IC

Lokomotywa elektryczna HCP 303E (EP07-1043), Stacja PKP Żarów, 18.09.2015 r., fot. B.Mucha

HCP 303E
VIN: 303E-339
Wyprodukowany: 1987
Właściciele:
1987 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
2007 – PKP PR Polska
2008 – PKP IC Polska
Numery taborowe:
1987 – EU07-439 / PKP
2001 – EU07-439 / PKP Cargo
2007 – EP07-1043 / PKP PR
2008 – EP07-1043 / PKP IC

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 4E (EP07-1051), Stacja PKP Imbramowice, 14.06.2012 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 4E
VIN 4E-054
Wyprodukowany: 1969
Właściciele:
1969 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
2007 – PKP PR Polska
2008 – PKP IC Polska
Numery taborowe:
1969 – EU07-054 / PKP
2001 – EU07-054 / PKP Cargo
2007 – EP07-1051 / PKP PR
2008 – EP07-1051 / PKP IC

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 3E/1 (ET21-98), Stacja PKP Imbramowice, 14.09.2014 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 3E/1
VIN 3E/1-115
Wyprodukowany: 1961
Właściciele:
1961 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1961 – ET21-98 / PKP
2001 – ET21-98 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 3E/1 (ET21-351), Stacja PKP Żarów, 30.09.2014 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 3E
VIN 3E/1-384
Wyprodukowany: 1966
Właściciele:
1966 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1966 – ET21-351 / PKP
2001 – ET21-351 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 3E (ET21-604), Stacja PKP Żarów, 30.09.2014 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 3E
VIN 3E/1-662
Wyprodukowany: 1970
Właściciele:
1970 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1970 – ET21-604 / PKP
2001 – ET21-604 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201E (ET22-1096), Stacja PKP Imbramowice, 07.08.2010 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201E
VIN 201Eh-1096
Wyprodukowany: 1988
Właściciele:
1988 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1988 – ET22-1096 / PKP
2001 – ET22-1096 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201E (ET22-1141), Stacja PKP Żarów, 07.08.2010 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201E
VIN 201Eh-1141
Wyprodukowany: 1989
Właściciele:
1989 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1989 – ET22-1141 / PKP
2001 – ET22-1141 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201E (ET22-2022), Stacja PKP Żarów, 25.03.2016 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201E
VIN 201E-619
Wyprodukowany: 1980
Właściciele:
1980 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1980 – ET22-618 / PKP
2001 – ET22-618 / PKP Cargo
2010 – ET22-2022 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201E (ET22-2034), Stacja PKP Imbramowice, 14.06.2012 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201E
VIN 201E-397
Wyprodukowany: 1978
Właściciele:
1978 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1978 – ET22-396 / PKP
2001 – ET22-396 / PKP Cargo
2010 – ET22-2034 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna PaFaWag 201E (ET22-2037), Stacja PKP Żarów, 16.09.2015 r., fot. B.Mucha

PaFaWag 201E
VIN 201E-315
Wyprodukowany: 1977
Właściciele:
1977 – PKP Polska
2001 – PKP Cargo Polska
Numery taborowe:
1977 – ET22-314 / PKP
2001 – ET22-314 / PKP Cargo
2010 – ET22-2037 / PKP Cargo

Lokomotywa elektryczna Škoda 71E (163 029-2), Stacja PKP Żarów, 10.04.2013 r., fot. B.Mucha

Škoda 71E
VIN 8162
Wyprodukowany: 1985
Właściciele:
1985 – ČSD Česká republika
1993 – ČD Česká republika
Numery taborowe:
1985 – E499.3029 / ČSD
1988 – 163 029-2 / ČSD
1993 – 163 029-2 / ČD

Lokomotywa elektryczna Škoda 71E (163 042-5), Stacja PKP Imbramowice, 07.04.2013 r., fot. B.Mucha

Škoda 71E
VIN 8235
Wyprodukowany: 1986
Właściciele:
1986 – ČSD Česká republika
1993 – ČD Česká republika
Numery taborowe:
1986 – E499.3042 / ČSD
1988 – 163 042-5 / ČSD
1993 – 163 042-5 / ČD

Lokomotywa elektryczna Škoda 71E (163 044-1), Stacja PKP Imbramowice, 22.03.2013 r., fot. B.Mucha

Škoda 71E
VIN 8237
Wyprodukowany: 1986
Właściciele:
1986 – ČSD Česká republika
1993 – ČD Česká republika
Numery taborowe:
1986 – E499.3044 / ČSD
1988 – 163 044-1 / ČSD
1993 – 163 044-1 / ČD

Lokomotywa elektryczna Škoda 31E1 (181 064-7), Stacja PKP Żarów, 08.10.2014 r., fot. B.Mucha

Škoda 31E1
VIN 4298
Wyprodukowany: 1961
Właściciele:
1961 – ČSD Česká republika
1993 – ČD Česká republika
Numery taborowe:
1961 – E669.1064 / ČSD
1988 – 181 064-7 / ČSD
1993 – 181 064-7 / ČD
Wypożyczenia:
2007 – PCC Rail
2009 – DB SRP
2013 – STK
2014 – Kolej Bałtycka

Lokomotywa elektryczna Škoda 59E2 (182 048-9), Stacja PKP Żarów, 27.11.2014 r., fot. B.Mucha

Škoda 59E2
VIN 5006
Wyprodukowany: 1964
Właściciele:
1964 – ČSD Česká republika
1992 – ČD Česká republika
2007 – ČDC Česká republika
2013 – KC Polska
Numery taborowe:
1964 – E669.2048 / ČSD
1988 – 182 048-9 / ČSD
1993 – 182 048-9 / ČD
2007 – 182 048-9 / ČDC
2013 – 182 048-9 / KC
Wypożyczenia:
2009 – CTL Logistics

Lokomotywa elektryczna Škoda 61E1 (183 018-1), Stacja PKP Imbramowice, 03.06.2012 r., fot. B.Mucha

Škoda 61E1
VIN 6197
Wyprodukowany: 1971
Właściciele:
1971 – ČSD Česká republika
1993 – ŽSR Slovensko
2002 – ZSSK Slovensko
2005 – ZSSK Cargo Slovensko
Numery taborowe:
1971 – E669.3018 / ČSD
1988 – 183 018-1 / ČSD
1993 – 183 018-1 / ŽSR
2002 – 183 018-1 / ZSSK
2005 – 183 018-1 / ZSSK Cargo
Wypożyczenia:
2011 – PMT

Lokomotywa elektryczna Škoda 61E1 (183 035-), Stacja PKP Imbramowice, 24.03.2016 r., fot. B.Mucha

Škoda 61E1
VIN 6214
Wyprodukowany: 1971
Właściciele:
1971 – ČSD Česká republika
1993 – ŽSR Slovensko
2002 – ZSSK Slovensko
2005 – ZSSK Cargo Slovensko
Numery taborowe:
1971 – E669.3035 / ČSD
1988 – 183 035-5 / ČSD
1993 – 183 035-5 / ŽSR
2002 – 183 035-5 / ZSSK
2005 – 183 035-5 / ZSSK Cargo
Wypożyczenia:
2013 – PMT

Lokomotywa elektryczna Škoda 61E1 (183 039-7), Stacja PKP Żarów, 21.06.2012 r., fot. B.Mucha

Škoda 61E1
VIN 6218
Wyprodukowany: 1971
Właściciele:
1971 – ČSD Česká republika
1993 – ŽSR Slovensko
2002 – ZSSK Slovensko
2005 – ZSSK Cargo Slovensko
2011 – PMT Polska
Numery taborowe:
1971 – E669.3039 / ČSD
1988 – 183 039-7 / ČSD
1993 – 183 039-7 / ŽSR
2002 – 183 039-7 / ZSSK
2005 – 183 039-7 / ZSSK Cargo
Wypożyczenia:
2011 – PMT

Źródła
http://rail.phototrans.eu/
http://www.bazakolejowa.pl//
https://pl.wikipedia.org/

Fotografie i materiały (archiwum własne)

Opracowanie
Bogdan Mucha