Wystawa "Wojna to życie, które nie może istnieć bez śmierci"

11 listopada 1918 roku w lesie Compiègne we Francji podpisano zawieszenie broni pomiędzy aliantami i Cesarstwem Niemieckim, które zakończyło I wojnę światową. Podczas działań wojennych w szeregach armii rosyjskiej, niemieckiej i austro-węgierskiej walczyło jak się szacuje około 2,9 mln Polaków. Ponad pół miliona naszych rodaków poległo, zmarło lub zaginęło. W Zarysie dziejów Polski, pod redakcją J. Tazbira, czytamy z kolei, że do wojsk państw zaborczych wcielono jeszcze więcej Polaków, bo aż 3,4 mln. Spośród nich 1,4 mln trafiło do armii austriackiej; 1,2 mln do armii rosyjskiej i 800 tys. do armii niemieckiej. Ilu tak naprawdę Polaków walczyło i ginęło na drodze do upragnionej niepodległości, tego nie wiemy. Mówiąc o historii Żarowa oraz poruszając w szczególności temat poległych w I wojnie światowej mieszkańców z tej miejscowości, musimy mieć na uwadze to, że mówimy o obywatelach istniejącego do 1918 roku Cesarstwa Niemieckiego. To właśnie Oni urodzili się i mieszkali w Żarowie, skąd też zostali wcieleni do Armii Niemieckiej i wyruszyli na front. Wielu z nich nigdy nie powróciło już do rodzinnych domów. Istnieją cztery źródła, które pozwalają nam dzisiaj po przeszło 100 latach wymienić z imienia i nazwiska Żarowian poległych na frontach I wojny światowej. Obok danych Ludowego Niemieckiego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi (Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e.V.), istnieje wykaz poległych, sporządzony prawdopodobnie w latach 20-tych XX w. przez nieznanego autora, zapewne mieszkańca Żarowa. W obu źródłach wyszczególniono 187 mieszkańców Żarowa, z których poległo 1914 r. – 29, 1915 r. – 50, 1916 r. – 36, 1917 r. – 25, 1918 r. – 41 oraz 6 nazwisk figurujących jako zmarli z odniesionych ran w latach 1919-21.

Znane są miejsca wiecznego spoczynku 45 Żarowian. Obszerny wykaz poległych mieszkańców z Saarau, Kr. Schweidnitz sporządzony w oparciu o tzw. "Vermisstenliste" zawiera nieprawdopodobną liczbę 445 nazwisk, które opatrzone różnymi datami powtarzają się wielokrotnie. Sądzić należy, że chodzi w tym wypadku o jedną i tą samą osobę, a rozbieżności wynikają z różnych publikowanych w latach wojny list. Po uszczupleniu wykazów pozostaje nam pokaźna liczba 316 osób. Czy wszyscy istotnie pochodzili z Żarowa ? Trzecie źródło to wykaz poległych pracowników Werke Ida- und Marienhütte, jaki zawarty został na masywnej żeliwnej płycie, która znajduje się w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej. Zarówno wspomnianą płytę (po raz pierwszy wyeksponowaną), jak również prezentację wykazów poległych podczas I wojny światowej Żarowian, obejrzeć będzie można w dniach od 11 listopada do 18 grudnia 2016 roku przy okazji wystawy "Wojna to życie, które nie może istnieć bez śmierci". Wstęp bezpłatny. Serdecznie Zapraszamy !!!