Zbiór fotografii z Zakładów Chemicznych "Silesia" w Żarowie - lata 1936-1939

W książce Tomasza Ciesielskiego Żarów. Historia Miasta i Gminy, Żarów 2006 przeczytać można: W latach 50-tych XIX w. Karl Kulmiz zdecydował się zainwestować w dopiero rozwijającą się branżę chemiczną. Wraz z Paulem Kulmizem i przedsiębiorcami wrocławskimi zawiązał spółkę komandytową, która sfinansowała budowę fabryki w Łażanach. Produkcję rozpoczęto w niej w 1858 r., a był to pierwszy duży zakład chemiczny na Śląsku, który szybko zaczął przynosić duże zyski. Skłaniało to do inwestowania w jego dalszy rozwój. W tym celu spółka przekształciła się w 1862 r. w Towarzystwo Akcyjne o kapitale 250 000 talarów. Jego siedziba mieściła się w Ida und Marienhütte, a głównymi akcjonariuszami byli Kulmizowie. W 1872 r. ponownie przekształcono przedsiębiorstwo tworząc spółkę akcyjną o nazwie „Silesia Zrzeszenie Zakładów Chemicznych w Żarowie” („Silesia Verein Chemischer Fabrik in Saarau”) o kapitale handlowym 1 880 000 talarów. W jej skład wchodziły żarowskie zakłady chemiczne, przedsiębiorstwo handlowe K.Kulmiza, huty Ida i Maria, fabryka nawozów sztucznych, kopalnie pirytu oraz rudy siarki w Nassau, Norwegii i Kanadzie, a od 1872/73 r. kombinat górniczo-hutniczy Morgensterna w Marciszowie. Do końca XIX w. spółka utworzyła lub przejęła kilka fabryk, w tym zakłady nawozów sztucznych we Wrocławiu i Swojcu oraz chemiczny w Marcinowicach. W 1911 r. zarządzała 16 zakładami na terenie całych Niemiec, a jej kapitał akcyjny wynosił 5,6 mln marek. Lata I wojny Światowej były pomyślne dla spółki i jej zakładów, które przestawiły się na produkcję wojenną. Po 1918 r. przyszło jednak załamanie. W wyniku podziału Śląska spółka „Silesia” utraciła rynki zbytu i część zakładów. Na to nałożyła się konieczność przestawienia z produkcji wojennej na pokojową, na którą w pierwszych latach nie było większego zbytu. Kondycja finansowa spółki poprawiła się dopiero po 1925 r., kiedy koncern „ Ruttgerswerke” wykupił 40% jej akcji i udzielił 5 mln marek kredytu na modernizacje zarządzanych przez „Silesię” zakładów. Część z nich trzeba jednak było zamknąć i sprzedać (w latach 1925-1927 4 fabryki i 1 kopalnię). W latach 30-tych zostało zawarte porozumienie, które ściśle powiązało spółkę „Silesia” z koncernem „IG Farbenindustrie”. Realizując go zakłady podległe „Silesii” zaniechały lub zmniejszyły produkcję niektórych wyrobów, podejmując wytwarzanie innych, m.in. azotanu potasowego i salniaków. W połączeniu z coraz lepszą koniunkturą gospodarczą w drugiej połowie lat 30-tych pozwoliło to zmodernizować i rozbudować zakłady. W 1945 r. po utracie zakładów położonych we wschodnich Niemczech i na terenach przejętych przez Polskę spółka „Silesia” została zlikwidowana.

Dzisiaj prezentujemy zbiór fotografii wykonanych w żarowskich Zakładach Chemicznych "Silesia" w latach 1936-1939. Większość została wykonana papierze fotograficznym Agfa Lupex. Dwie posiadają w prawym dolnym rogu napisy Georg Dasler Saarau, a więc informację o ich autorze, którego zakład fotograficzny mieścił się przy dawnej Moltkestraße 3 (obecna ul. Juliusza Słowackiego). Prezentowane poniżej, wybrane fotografie pochodzą ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej. Całość w liczbie ponad 500 egzemplarzy, obejrzeć będzie można w tym roku podczas planowanej wystawy.

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Rok 1936

Rok 1937

Rok 1938

Rok 1939

Lata 30-te XX wieku

Źródła: 
T.Ciesielski, Żarów. Historia miasta i gminy, Żarów 2006

Opracował
Bogdan Mucha