Pamiątki ze Szkoły Podstawowej w Pożarzysku

Pomimo, że Szkoła Podstawowa w Pożarzysku nie istnieje już od ponad 30 lat, to zachowały się nie tylko wspomnienia osób, które pobierały w niej naukę, ale także materialne pamiątki, które z wielką troską o ich zachowanie, przekazali do Żarowskiej Izby Historycznej Państwo – Arleta i Grzegorz Maćkała z Pożarzyska. Wśród pamiątek są: tablica – szyld szkoły pożarzyskiej, będącej wówczas filią SP Imbramowice, podległej z kolei pod Zbiorczą Szkołę Gminną w Żarowie, a także okrągła pieczęć urzędowa z godłem i nazwą szkoły na otoku. Mosiężny stempel pieczęci chociaż mocno zatarty, posiada czytelny jeszcze odcisk. Bardzo interesującą pamiątką przekazaną do Żarowskiej Izby Historycznej jest ścienny zegar, który lata temu odmierzał czas w gabinecie Piotra Maćkały – ostatniego kierownika Szkoły Podstawowej w Pożarzysku. Kompletny zegar (typ MSD/d, nr seryjny 185649 II z 1966 r.) jest produktem Toruńskiej Fabryki Wodomierzy "Metron".

Składamy Serdeczne Podziękowania dla Państwa Arlety i Grzegorza Maćkały za zachowanie oraz przekazanie szkolnych pamiątek do Żarowskiej Izby Historycznej

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Firma założona w 1920 roku z inicjatywy inż. Wacława Lieberta, pierwotnie pod nazwą Fabryka Gazomierzy i Aparatów "GAZOMIERZ". 22 października 1920 stosowne ministerstwa zatwierdziły statut spółki. Według statutu, spółkę utworzono "w celu budowy i reperacji gazomierzy, przyrządów pokrewnych a także wszelkiego rodzaju maszyn, narzędzi i aparatów". Jej pierwszym dyrektorem został Wacław Liebert. W 1927 roku rozpoczęto w zakładzie produkcję wodomierzy. Wybudowano 2 hale produkcyjne oraz odlewnię metali kolorowych. Fabryka wydawała od 1933 własne czasopismo, "Pomiar"; do wybuchu II wojny światowej ukazało się 8 numerów. W okresie okupacji hitlerowskiej zarząd fabryką sprawowali przedstawiciele wrocławskiej firmy Meinecke. Poza dotychczasową produkcją, prowadzoną do momentu wyczerpania zapasów, podjęto też produkcję zbrojeniową, m.in. wytwarzano zapalniki do min morskich. W Metronie działał wówczas polski ruch oporu, do którego struktur należeli polscy pracownicy. Okupant dokonał w fabryce znacznych zniszczeń, likwidując stację prób urządzeń pomiarowych oraz wywożąc maszyny i urządzenia przed opuszczeniem zakładu podczas ucieczki przed zbliżającym się frontem. Po zakończeniu okupacji hitlerowskiej fabrykę objęto przymusowym zarządem państwowym. Do czasu wyposażenia zakładu w nowe urządzenia do kontroli jakości urządzeń pomiarowych, produkowano w nim m.in.: kłódki, zawory, odważniki, pompy próżniowe itp. Produkcję wodomierzy wznowiono w 1948 roku. W 1951 roku na polecenie władz przekazano dotychczasową produkcję gazomierzy do Pomorskiej Fabryki Gazomierzy i równocześnie przejęto z Dolnośląskiej Fabryki Zegarów w Świebodzicach (dawniej Gustaw Becker) produkcję kilku typów zegarów mechanicznych. Produkcja zegarów była intensywnie unowocześniana a wzornictwo rozwijane w oparciu o projekty wielu wybitnych artystów plastyków.

Warto tu wspomnieć że później, w najgorszych czasach zimnej wojny, gdy wszystkie środki inwestycyjne państwa były kierowane na zbrojenia i gdy drastycznie zmalało zapotrzebowanie na wodomierze - produkcja zegarów dostarczanych na rynek pozwoliła fabryce przetrwać ten najgorszy okres. Nadal produkowane wodomierze Metronu, eksportowano w latach 1948-1970 do kilkudziesięciu krajów Europy, Azji czy Ameryki Południowej. W latach 70-tych XX wieku decyzją ministra Metron (wówczas "Predom-Metron") został zmuszony do podjęcia produkcji urządzeń biurowych – zszywaczy, dziurkaczy itp. Nie leżało to w dotychczasowym profilu firmy i jej władze dążyły do wycofania tego asortymentu z produkcji.W 1984 roku fabryka zmieniła nazwę na "Fabryka Wodomierzy i Zegarów Metron" i wprowadziła do oferty nowocześniejsze typy wodomierzy i zegarów. Lata 1991–1997 to okres dostosowywania firmy do wymogów gospodarki wolnorynkowej. Wymieniono park maszynowy, a w 1993 roku oddano do użytku nowoczesną stację prób urządzeń pomiarowych. Rozszerzono ofertę o nowe typy produktów, jak: programatory (od 1994 roku), ciepłomierze (od 1996 roku), system zdalnego odczytu wodomierzy (od 1997). Zmieniono także strukturę przedsiębiorstwa, wykorzystując outsourcing. Powstały spółki-córki o węższych specjalizacjach: Metron-Tools, Metron-Term, Metron-Clocks. 13 lipca 1998 roku Metron uzyskał certyfikat jakości ISO 9001. 1 stycznia 2001 roku fabryka została sprywatyzowana; przekazano ją do odpłatnego korzystania spółce pracowniczej "Metron – Investment Sp. z o.o". Wkrótce po prywatyzacji fabryki (w lipcu 2001) Minister Finansów podniósł o prawie 300% tzw. opłaty legalizacyjne, które spółka płaci od każdej sztuki wyprodukowanego wodomierza co spowodowało gwałtowne narastanie jej problemów finansowych. W późniejszym okresie sytuacja spółki ulegała stopniowemu pogorszeniu; jej zadłużenie wzrosło do 40 mln zł (głównym wierzycielem był Skarb Państwa, któremu spółka winna była 22 mln zł). Firma podejmowała próby naprawcze, w tym pozyskania inwestora zewnętrznego, a po ich niepowodzeniu w sierpniu 2007 roku złożyła wniosek o upadłość z opcją układową, polegającą na zaproponowaniu wierzycielom przejęcia udziałów w spółce w zamian za odstąpienie od egzekucji długów.

Źródła:
http://www.metron.torun.pl/
https://pl.wikipedia.org/

Fotografie i opracowanie
Bogdan Mucha