VII Żarowska Prelekcja Historyczna

Tradycje piwowarskie na ziemiach polskich sięgają najdawniejszych czasów, dziejów ludów prasłowiańskich i prapoczątków polskiej państwowości. Piwo było najbardziej popularnym napojem wśród Słowian. Smak piwa poprawiano również miodem, który dodatkowo przyspieszał fermentację trunku. O piwie warzonym z pszenicy, jęczmienia, żyta i orkiszu wspomina Jan Długosz w swoich Rocznikach, czyli kronikach sławnego Królestwa Polskiego (Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae) nadmienia o Przemysławie księciu poznańskim, „że podczas 40-dniowego postu odziany włosiennicą, używał tylko ladajakiego piwa i wina cienkiego. W innem miejscu o tymże księciu pisze, że był chorowity i pijał tylko słabe piwa.” Gall Anonim pisze także o piwie w swojej Kronice polskiej (Chronica Polonorum). Najstarszym dokumentem wzmiankującym o piwie w Polsce jest kronika Thietmara z Merseburga, w której Bolesław Chrobry, pierwszy król Polski określony został mianem piwosza – Trinkbier. Na okoliczność tę Władysław Syrokomla napisał nawet patriotyczny wiersz. Piwo w Polsce szybko stało się lubianym i popularnym trunkiem, a wraz z rozwojem średniowiecznych miast nastąpił również szybki rozwój browarnictwa. Niemal każde miasto mogło poszczycić się jednym lub kilkoma browarami, a w czternastowiecznym Krakowie – ówczesnej stolicy Polski – było ich 25.

Piwo, które wówczas nie miało dużej ilości alkoholu, pili magnaci i zamożna szlachta – nawet kilkaset litrów na rok, jak również pospólstwo. W Rzeczypospolitej podczas uroczystości szlacheckich jeszcze w XVI–XVII wieku poczęstunek popijano głównie piwem. Wino podawano po pierwszej części uczty. Do XVII wieku wytwarzano głównie piwo pszeniczne, które następnie zostało wyparte przez jęczmienne. Ze względu na liczne wojny w XVII wieku, nadmiar zboża, z którego masowo wyrabiano tanią wódkę, wzrost cen dobrego piwa i pogorszenie się jakości piw tanich, piwo w Polsce zaczęło powoli tracić swoją pozycję. Do upadku staropolskiej tradycji piwnej przyczyniła się ostatecznie fatalna polityczno-ekonomiczna sytuacja Polski oraz rozbiory, które z jednej strony doprowadziły do upadku jakości polskiego piwa, a z drugiej spowodowały zalew Polski piwami importowanymi. Trend ten odwróciła rewolucja techniczna, która spowodowała powstawanie średnich i dużych zakładów piwowarskich. Dzięki nowoczesnym technologiom i inwestycjom warzyły one dobre i uznane piwa przywracając piwu jako trunkowi dawną świetność.

Piwo warzono i sprzedawano także w najbliższych okolicach Żarowa. W 1484 roku za 300 węgierskich guldenów karczmę w Wierzbnej przejęli cystersi krzeszowscy. Wkrótce jednak została odkupiona przez klasztor kamieniecki. Znaczącą pozycję w dochodach wierzbeńskiej karczmy, a tym samym klasztoru, stanowiła produkcja piwa. W drugiej połowie XV wieku Świdnica starała się doprowadzić do przerwania warzenia tego napoju w Wierzbnej, próbą nałożenia na wieś tzw. prawa mili (przywilej handlowy, zgodnie z którym na terenie o szerokości jednej mili wokół miasta wszystkie znajdujące się tam targi, kramy, składy, jatki, piekarnie i karczmy musiały być własnością miasta), jednak w 1489 roku król Węgier Maciej Korwin zatwierdził dawny przywilej warzenia i sprzedaży piwa w Wierzbnej, a miastu Świdnicy zakazał akcji restrykcyjnych. W XV wieku cystersi z Krzeszowa sporządzili dokument będący rzekomym przywilejem Bolka II z 1332 roku, który przyznawał im prawo do prowadzenia karczm w Kalnie i w Krukowie. Karczmy istniały w średniowieczu prawdopodobnie także w Bożanowie, Łażanach, Mikoszowej, Mrowinach, Pożarzysku, Zastrużu i w Żarowie. Brak jednak dokumentów potwierdzających ten stan rzeczy.

Żarowska Izba Historyczna działająca w ramach Gminnego Centrum Kultury i Sportu w Żarowie SERDECZNIE ZAPRASZA wszystkich zainteresowanych na kolejne spotkanie z "Wielką Historią" podczas VII Żarowskiej Prelekcji Historycznej. Tym razem spotkamy się w wyjątkowym miejscu jakim jest bogata w zabytki architektury miejscowość Wierzbna. Nie ma bodaj lepszego miejsca do rozmów o wielowiekowych tradycjach warzenia piwa. Uczestnicy VII Żarowskiej Prelekcji Historycznej będą mieli niepowtarzalną okazję posłuchać o dawnych karczmach i gospodach, które funkcjonowały niegdyś w okolicach Żarowa. Temat zreferuje specjalista d/s zbiorów muzealnych w GCKiS, archeolog Bogdan Mucha. Gość specjalny Prelekcji w osobie pana Krzysztofa Czarneckiego z Królewskiego Pruskiego Regimentu Piechoty "Alt Kreytzen" opowie o historii piwa i jego warzeniu na Śląsku. Z kolei o pasji tworzenia piwa w żarowskim Rzemieślniczym Browarze "Hoppy Lab" mówił będzie pan Jakub Bielecki.