IV Spacer Historyczny - Pożarzysko 13.07.2017

IV Spacer Historyczny zorganizowany w ramach wakacyjnych zajęć prowadzonych przez Gminne Centrum Kultury i Sportu na świetlicach wiejskich w gminie Żarów, tym razem odbył się w miejscowości Pożarzysko. Jak zwykle uczestnicy mieli najpierw okazję obejrzeć drobne zabytki pochodzące ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, po czym wyruszyli na pieszą wyprawę. Pierwszym z punktów wycieczki była zabytkowa studnia „Hofebrunnen”, czyli tzw. „dworska studnia”, która miała pierwotnie 31,4 m głębokości. W 2004 roku wyremontowany został uszkodzony budynek oraz drewniany mechanizm tego interesującego zabytku techniki. W dalszej kolejności uczestnicy wycieczki zwiedzili kościół pw. św. Józefa, o którym pierwsza wzmianka pochodzi z lat 1198-1201. Istniejąca do dnia dzisiejszego budowla została wzniesiona najwcześniej w połowie XIII wieku, jest więc to druga świątynia w miejscowości, a o pierwszej nic nie wiadomo poza tym, że ufundowana została przez ród rycerski Ilikowiców. Mury kościoła zbudowane zostały z granitu łamanego, naroża z ciosów granitowych, a detale architektoniczne z piaskowca. W pierwotnej formie był to obiekt jednonawowy z dwoma półkolistymi wieżami po bokach nawy i wydzielonym, prawie kwadratowym prezbiterium. Nawę pokrywał płaski strop, a prezbiterium sklepienie krzyżowo-żebrowe wsparte na prostych wspornikach. Bryła kościoła uległa na przestrzeni wieków znacznym przekształceniom. Wieża północna została zniszczona i rozebrana, natomiast południową obniżono. Z pierwotnego wystroju zachowały się: przyścienne sakramentarium w prezbiterium i dwa portale. Południowy, ostrołukowy z 3 parami kolumienek i wczesnogotyckimi głowicami kielichowymi, ozdobiony jest elementami roślinnymi. Ostrołukową formę nadano również portalowi północnemu.

Około 1600 roku kościół został przebudowany. Kilkadziesiąt lat później ucierpiał w trakcie wojny trzydziestoletniej wraz z plebanią, która została spalona przez żołnierzy cesarskich (austriackich). W 1852 roku świątynia została gruntownie wyremontowana. W trakcie II wojny światowej zimą-wiosną 1945 roku wieża kościelna stanowiła doskonały punkt obserwacyjny dla artylerzystów niemieckich, których jednostka stacjonowała w Pożarzysku i prowadziła ostrzał radzieckich umocnień polowych, biegnących wzdłuż dzisiejszej linii kolejowej w Imbramowicach. Wskutek wymiany ognia artyleryjskiego i ataków lotnictwa radzieckiego, uszkodzone zostało pokrycie dachowe i mury kościoła. Brak należytej troski o świątynię po zakończeniu wojny, doprowadził do jej ruiny. Do lat 60-tych XX wieku zostały już tylko mury budowli. Dopiero w latach 1974-76 kościół został odbudowany. Przy murze świątyni znajduje się łaciński, wykonany z granitu krzyż pojednania (pokutny) o wymiarach 127x87x18 cm. Na jego powierzchni wyryty jest miecz jako narzędzie zbrodni.

Opracowanie
Bogdan Mucha