Rumuński "Medal Krucjaty przeciwko Komunizmowi" odnaleziony w Żarowie

Rok po wybuchu II wojny światowej, Rumunia w 1940 roku utraciła część swego terytorium zarówno na wschodzie, jak i na zachodzie. W lipcu ZSRR po wystosowaniu wobec rumuńskiego rządu ultimatum rozpoczął okupację Besarabii i północnej Bukowiny. ⅔ Besarabii zostały dołączone do niewielkiej Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Pozostała część (Budziak) i północna Bukowina weszły w skład Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Wkrótce później, 30 sierpnia, na mocy drugiego arbitrażu wiedeńskiego zmuszona przez III Rzeszę i Włochy Rumunia zwróciła Węgrom północną Kriszanę, Marmarosz oraz znaczną część Siedmiogrodu. Ku niezadowoleniu Węgier pozwolono Rumunii natomiast zatrzymać południową Transylwanię – czyli okolice Aradu, Devy i Sybina. 7 września w Krajowie zawarto traktat, na mocy którego południowa Dobrudża (tzw. Cadrilater) została odstąpiona Bułgarii (była to całość ziem zdobytych przez Rumunię podczas II wojny bałkańskiej w 1913 roku). Podczas "Operacji Barbarossa", Rumunia wystawiła u boku nienieckiego Wehrmachtu największy kontynent wojskowy, spośród wszystkich państw sojuszniczych III Rzeszy. 11 czerwca 1941 roku ogłoszono mobilizację armii rumuńskiej. Do działań bojowych skierowano Grupę "Antonescu", która składała się z 3. i 4. Armii. Siły rumuńskie przedstawiały się następująco: 3. Armią dowodził gen. Petre Dumitrescu, w jej składzie znajdowały się: Korpus Kawalerii (5. Brygada Kawalerii, 6. Brygada Kawalerii, 1. Dywizja Pancerna, 6. Dywizja Piechoty), Korpus Górski (7. Dywizja Piechoty, 8. Brygada Kawalerii, 1. Brygada Górska, 2. Brygada Górska, 4. Brygada Górska), 4. Armią dowodził gen.Nicolae Ciupercă, w jej skład wchodziły: V Korpus (21. Dywizja Piechoty, Dywizja Forteczna, Dywizja Gwardii), III Korpus (11. Dywizja Piechoty, 15. Dywizja Piechoty, 35. Dywizja Rezerwowa), XI Korpus (1. Brygada Forteczna, 2. Brygada Forteczna), II Korpus (9. Dywizja Piechoty, 10. Dywizja Piechoty). Łącznie siły rumuńskie liczyły 325 700 żołnierzy.

Jedynym nowoczesnym związkiem operacyjnym była 1. Dywizja Pancerna posiadająca na stanie 126 czołgów Škoda R-2 oraz 75 czołgów Renault R-35. Pozostałe dywizje i brygady były wyposażone w uzbrojenie pamiętające czasy I wojny światowej. Wsparcie z powietrza zapewniały samoloty Królewskiego Lotnictwa Rumunii (Aeronautica Regalã Românã), które dysponowały 672 samolotami bojowymi różnych typów i wartości (spotyka się także dane o 621 maszynach liniowych), 440 było w lotnictwie szkolnym i centrach szkoleniowych. W ARR służyło 3247 oficerów, 2864 podoficerów, 2363 techników, 1044 urzędników oraz 55 074 żołnierzy. Rumuni dysponowali: 50 eskadrami lotniczymi lądowymi: łącznikowymi/kurierskimi – 6, transportową – 1, sanitarną – 1, rozpoznawczymi – 3, bombowymi – 15; myśliwskimi – 17, obserwacyjnymi – 7 oraz dwiema eskadrami wodnosamolotów. Dodać trzeba, że Rumuni walczyli jednak nie o niemieckie interesy, lecz o swoje ziemie utracone w 1940 roku. Do 26 lipca 1941 roku, kiedy wyparto Rosjan z Besarabii, straty rumuńskie wyniosły 4 000 zabitych, 12 120 rannych oraz 5500 zaginionych.

Podczas II wojny światowej za zasługi wojskowe, przyznawano w Rumunii, m.in. Order Korony Rumunii (Ordinul Corona României), Order Michała Walecznego (Ordinul Mihai Viteazul), Order Zasługi (Ordinul Pentru Merit), a także Medal Krucjaty przeciwko Komunizmowi (Medalia Cruciada Împotriva Comunismului). Egzemplarz tego ostatniego, odnaleziony został w Żarowie w okolicach ulicy Kwiatowej. Medal przekazała do Żarowskiej Izby Historycznej pani Zofia. Przypuszczać można, że został on zgubiony, przez żołnierza niemieckiego (może mieszkańca Żarowa ?), który wcześniej został nim odznaczony przez rumuńskich sojuszników na froncie wschodnim.

Składamy Serdeczne Podziękowania dla pani Zofii za przekazanie medalu do Żarowskiej Izby Historycznej

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Awers i rewers rumuńskiego "Medalu Krucjaty przeciwko Komunizmowi", odnalezionego w Żarowie,
fot. B.Mucha

Medal Krucjaty przeciwko Komunizmowi (Medalia Cruciada Împotriva Comunismului) został ustanowiony dekretem królewskim z dnia 1 kwietnia 1942 roku nr 1014 wyróżnienia osób uczestniczących w działaniach przeciwko ZSRR. Medal ten mógł być nadawany żołnierzom rumuńskim biorącym udział w walkach na froncie wschodnim, jak również osobom cywilnym, które uczestniczyły w działaniach związanych z walkami na tym froncie. Medal mógł być nadawany również cudzoziemcom. Po zakończeniu II wojny światowej medal nie był nadawany, a jego noszenie było zakazane.

Medal zgodnie z dekretem był nadawany oficerom i żołnierzom wojsk rumuńskich walczących na froncie wschodnim przeciwko ZSRR. Medale nadawane żołnierzom posiadały dodatkowo okucia na wstążce medalu z nazwami miejsc bitwę w których odznaczony brał udział. Było 14 typów okuć, przy czym 3 z nich był oficjalnie wymienione w dekrecie. Medal nadawany osobom cywilnym, które mogły go otrzymać w przypadku gdy uczestniczyły w działaniach wspierających wojska rumuńskie w działaniach bojowych na froncie wschodnim. Zgodnie z dekretem medal mógł być nadawany również żołnierzom wojsk niemieckich, włoskich i słowackich współdziałającym z wojskami rumuńskim w działaniach bojowych na froncie wschodnim.

Odznaką medalu jest krążek wykonany z tombaku o średnicy 32 mm. Na awersie w środkowej części znajduje się równoramienny krzyż na którym nałożona jest ręka trzymająca wzniesiony miecz. Na rękojeścią miecza jest data 1941. Wzdłuż krawędzi znajduje się napis w języku rumuńskim CRUCIADA ÎMPOTRIVA COMUNISMULUI (pol. Krucjata przeciwko Komunizmowi). Na rewersie w środkowej części znajduje się głowa kobiety z profilu a pod nią wzdłuż krawędzi napis w jęz. Rumuńskim ROMÂNIA RECUNOSCĂTOARE (pol. Wdzięczna Rumunia). Medal był noszony na wstążce o szer. 35 mm koloru czerwonego, w środku znajduje się pasek o szer. 8 mm w kolorze flagi Rumunii w położeniu poziomym, niebieski-żółto-czerwony, po bokach są wąskie paski koloru srebrnego. Na wstążce medalu nadawanych walczącym żołnierzom umieszczano okucia nadawane wraz z medalem. Okucie wykonane były z metalu patynowanego, po bokach nich są umieszczone równoramienne krzyże (takie jak na awersie), a pomiędzy nimi napisy określające rejon lub miejsce gdzie odznaczony brał udział w działaniach bojowych. Na okuciach według dekretu były następujące napisy: BUCOVINA (Bukowina), BASARABIA (Besarabia), DOBROGEA (Dobrudża), NISTRU (Dniestr), ODESA (Odessa), BUG (Bug), NIPRU (Dniepr), AZOV (Morze Azowskie, CRIMEA (Krym), DONEŢ (Doniec). Później stosowano nowe napisy na okuciach, choć formalnie nie były one wymienione w dekrecie, na takich okuć były napisy: MAREA NEAGRA (Morze Czarne), CAUCAZ (Kaukaz), CALMUCIA (Kałmucja), STALINGRAD (Stalingrad).

Fotografia niemieckiego żołnierza noszącego rumuński Medal Krucjaty przeciwko Komunizmowi

Źródła i ilustracje:
Д. А. Тарас, Боевые награды союзников Германии во II мировой войне. Mińsk, 2004
С. В. Потрашков, И. И. Лившиц, Награды Второй мировой войны. Moskwa, 2008
http://eleonora-lisnic.blogspot.com/
http://forum.valka.cz/
http://www.magnum-x.pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha