VIII Spacer Historyczny - Łażany 24.08.2017

Łażany (niem. Laasan), były miejscem VIII Spaceru Historycznego, który odbył się 24 sierpnia w ramach wakacyjnych zajęć prowadzonych przez GCKiS Żarów w gminnych świetlicach wiejskich. Udział w spacerze wzięły dzieci z Łażan, Mikoszowej, Mielęcina i Przyłęgowa. Jak zwykle uczestnicy mieli okazję obejrzeć drobne zabytki ze zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej, po czym udali się na pieszą wędrówkę. U jej początku znajdowały się ruiny pałacu oraz przypałacowy park. Pierwsza wzmianka o istnieniu w Łażanach siedziby rycerskiej pochodzi z 1369 roku. W ciągu następnych 200 lat dwór obronny będący siedzibą znanych na Śląsku możnych rodów von Seidlitz i von Mühlheim, został rozbudowany (kolejnymi właścicielami były równie znamienite rody von Zedlitz, von Nostitz, von Pfeil-Burghauss). Trzon zachowanego do dnia dzisiejszego pałacu został wzniesiony na przełomie XVI/XVII wieku. Zbudowano wówczas otoczony fosą czteroskrzydłowy obronny dwór na planie prostokąta. Jego budowę zakończono przed 1622 roku. Pałac dwukrotnie przebudowywano. Po raz pierwszy na przełomie XVII i XVIII wieku, po raz drugi w latach 50-tych XVIII wieku. Elewacjom oraz wnętrzom nadano charakter barokowy. Zachowano jednak niektóre elementy wystroju renesansowego, np. kamienne portale. Po XVIII-wiecznej przebudowie pałac był budynkiem piętrowym pokrytym dwuspadowym dachem kryjącym trzecią kondygnację. W XIX wieku zmieniono wygląd dachu, w początkach XX wieku zlikwidowano umieszczoną nad wejściem wieżyczkę. Obecnie pozostały jedynie fragmenty murów budowli.

Otaczający pałac park krajobrazowy tworzono przez prawie całą 1 poł. XIX wieku. Powstało wówczas kilka budowli ogrodowych, które miały być elementami wielkiego założenia parkowego utrzymanego w stylu angielskim. Ostatecznie zrezygnowano jednak z tego przedsięwzięcia. Zdążono jednak wybudować zachowaną do dziś monumentalną pergolę o cechach klasycystycznych. Założona na planie prostokąta posiadała dwie ściany dłuższe kolumnowe i dwie krótsze pełne, murowane. Obecna chroniona konserwatorsko powierzchnia parku wraz z terenem przypałacowym wynosi 7,5 ha. Kolejną budowlą na szlak pieszej wędrówki była pochodząca z początku XX wieku kuźnia. Dokładnie wybudowanao ją ok.1910 roku. Kuźnia ta jest jednokondygnacyjną budowlą murowaną z czerwonej cegły. Do elewacji szczytowej przylega ceglany, nie otynkowany komin. Dwuspadowy dach kuźni kryty jest ceramiczną dachówką i załamany nad drewnianym, wtórnie częściowo zamurowanym podcieniem.

W dalszej kalejności uczestnicy spaceru odwiedzili Kościół pw. Bożego Ciała. Wspomniana Świątynia jest typowym gotyckim kościołem wiejskim wybudowanym na przełomie XIII i XIV wieku. Orientowana budowla, wzniesiona została z kamienia i cegły. Do jednonawej bryły z prostokątnym prezbiterium, dobudowano w późniejszym czasie wieżę (XVI w.?). W 1843 roku powiększono kościół o zakrystię wzniesioną nad kryptą i wtopioną w zarys budowli oraz dobudowano od strony zachodniej wieżę (pierwszaz XVI wieku ? zniszczona w 1641 roku). Świątynia posiada zwartą bryłę pokrytą dwuspadowym dachem, obniżonym nad prezbiterium. Cały teren przykościelny wraz z założonym na planie owalnym cmentarzem otacza mur (nieregularny kamień, złom skalny) o charakterze obronnym ze śladami otworów strzelniczych. Powstanie obronnego muru datowane jest na niespokojne lata wojny trzydziestoletniej 1618-48.

Ostatnim z odwiedzonych miejsc podczas spaceru był zruinowany pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców Łażan. Granitowy obiekt wzniesiony został na planie połowy koła. Pierwotnie składał się z 4 stopniowego podium, 6 filarów podtrzymujących łuk z napisem (Unseren Gefallenen Helden). Zabudowana pomiędzy filarami przestrzeń (wysokość do połowy filarów), mieściła na podium 3 tablice z nazwiskami 69 żołnierzy – mieszkańców miejscowości poległych na różnych frontach w latach 1914-18.