Pocztówka "Gruss aus Saarau" z 1897 roku w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej

Żarowska Izba Historyczna wzbogaciła swoje zbiory o pocztówkę litograficzną "Gruss aus Saarau", która wysłana została z Żarowa w dniu 28 lipca 1897 roku (stempel poczty w Żarowie) do adresata zamieszkałego w Norymberdze (niem. Nürnberg). Pocztówka przedstawiająca cześć widoków: zamek, sklep H. Neugebauera, widok na ob. ul. Armii Krajowej w stronę Urzędu Miejskiego, widok na ob. ul. Armii Krajowej z budynkiem dawnej poczty, pomnik wojenny obok kamieniołomu przy Drodze Węglowej oraz Huty Idy i Marii koło Żarowa. Pocztówka wydana została przez żarowskiego kupca wyznania katolickiego Hermanna Neugebauera, którego przedstawiony na pocztówce sklep mieścił się przy Schweidnitzer Strasse, dziś ul. Armii Krajowej 47. Neugebauer wraz ze swoją małżonką Magdaleną w 1927 roku ufundował dla żarowskiego kościoła pw. NSPJ, trzy nowe dzwony (stare zostały przekazane podczas I wojny światowej na przetop). Grobowiec, w który pochowano zasłużone dla Żarowa małżeństwo Neugebauerów, znajduje się przy ul. 1 Maja (dawny cmentarz, obecnie lapidarium). Rzeźba św. Jakuba Starszego, która pierwotnie umieszczona była w centralnym punkcie rodowego grobowca Neugebauerów, obecnie stoi przy kościele pw. NSPJ w Żarowie.

Pocztówka "Gruss aus Saarau" zakupiona została ze składek własnych i przekazana do Żarowskiej Izby Historycznej przez członków Żarowskiej Grupy Poszukiwawczej "Fridericus Borussorum Rex". Warto wspomnieć, że jest to nie pierwsza pamiątka przekazana do Izby przez ZGP. Inne eksponaty odnajdziecie na facebookowym profilu Żarowskiej Grupy Poszukiwawczej. Z początkiem października br wszystkie dotychczasowe pamiątki historyczne obejrzeć będzie można na wystawie w Żarowskiej Izbie Historycznej przy ul. Armii Krajowej 40. Więcej informacji już wkrótce.

Strona z żarowskimi widokami oraz korespondencja opatrzona datą 27 lipca 1897 roku

 Strona adresowa ze stemplem poczty w Żarowie (28 lipca 1897 roku)

 Zamek w Żarowie w końcu XIX wieku

 Sklep Hermanna Neugebauera przy Schweidnitzer Strasse, dziś ul. Armii Krajowej 47 

Widok na Huty Idy i Marii. Po lewej stronie obrazka napis "Wydawnictwo v. H.Neugebauer", na dole monogram/logo wydawnictwa "HN" oraz odręczny podpis "Silesia"

 Widok na obecną ul. Armii Krajowej w stronę Urzędu Miejskiego

Widok na obecną ul. Armii Krajowej. Po prawej budynki nr 44 (wówczas Poczta), nr 46, nr 48 (ob. Bank Spółdzielczy), po prawej budynek nr 39

 Pomnik wojenny (1864, 1866, 1870-71) obok kamieniołomu przy Drodze Węglowej

Stempel poczty w Żarowie z datownikiem 28.8.97

Przekazana do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej pocztówka, wykonana została w technice graficznej zaliczanej do druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym. Stąd właśnie pochodzi nazwa – litografia. W klasycznej litografii rysunek nanosi się zatłuszczającą kredką lub tuszem litograficznym na kamień – gładko wypolerowany lub przetarty ostrym piaskiem, co daje efekt gruboziarnistej faktury na odbitce. Po wykonaniu rysunku powierzchnia kamienia jest zakwaszana słabym roztworem kwasu azotowego i gumy arabskiej. Dzięki temu niezarysowane partie zostają uodpornione na zatłuszczenie farbą – stają się oleofobowe, a zarazem pozostają hydrofilne, czyli przyjmujące wodę. Wtedy właśnie rysunek zwilża się wodą, po czym nanosi się na niego farbę drukową, którą przyjmują tylko oleofilowe – niewytrawione, zatłuszczone wcześniej kredką lub tuszem – fragmenty. Odbitki wykonuje się przykładając zwilżony papier do kamienia stanowiącego matrycę i odbijając na prasie litograficznej, która ze względu na kruchość kamienia skonstruowana jest inaczej niż prasa używana w technikach metalowych. W grafice artystycznej popularna jest technika zwana ossa sepia polegająca na wykonywaniu rysunku negatywowego na kamieniu. Niektóre odmiany tej techniki, takie jak kamienioryt czy kwasoryt na kamieniu należą do druku wklęsłego. Techniką litograficzną wykonuje się też matryce na płytach aluminiowych – algrafia i na płytach cynkowych – cynkografia.

Przykładowy kamień litograficzny pokryty rysunkiem

 Prasa litograficzna

Warto wiedzieć, że technikę litograficzną wynalazł w 1798 roku Alois Senefelder (1771–1834). W Polsce pierwszą pracownię litograficzną założono w 1818 roku. Rozwój tej techniki doprowadził do powstania druku offsetowego oraz fotolitografii i technik pochodnych (elektronolitografia, rentgenolitografia) stosowanych w elektronice do produkcji obwodów drukowanych i układów scalonych.

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Źródła i fotografie:
https://pl.wikipedia.org/

Opracowanie
Bogdan Mucha