Alfred Keil - znany fizyk i oceanograf z Mrowin

Alfred Keil urodził się 1 maja 1913 roku w Mrowinach (niem. Konradswaldau). Do 13-tego roku życia pobierał nauki w szkole prywatnej, później podjął edukację w jednej ze szkół średnich w Świebodzicach (niem. Freiburg). Po jej ukończeniu w 1931 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Wrocławskim. Dalszą naukę, przerwał (na rok czasu) nakaz przygotowania wszystkich zdrowych młodych Niemców do służby wojskowej. W 1939 roku Keil ukończył studia wyższe na wydziale nauk przyrodniczych (fizyka). Jego rozprawa doktorska, dotycząca "przesunięcia w strukturze spektograficznej atomu wodoru", przedstawiona została w dniu 16 sierpnia 1939 roku. Cztery dni później, zanim zdołał obronić pracę doktorską, nakazano mu zgłosić się do służby w armii niemieckiej. Przydzielony został do pułku artylerii konnej. 1 września 1939 roku jednostka ta uczestniczyła w ataku na Polskę, lecz nie brała bezpośredniego udziału w walkach. Ranny po upadku z konia Keil przebywał, przez pewien czas w szpitalu, a później na urlopie, co pozwoliło mu zdać egzamin doktorski z wyróżnieniem. Dzięki pomocy lekarzy, uzyskał odpowiednie dokumenty, dzięki którym w listopadzie 1940 roku, zwolniony został z czynnej służby wojskowej. Ze względu na wykształcenie i zainteresowania, skierowano go jednak do Instytutu Badań Chemiczno-Fizycznych "Kriegsmarine" w Kilonii (Chemisch Physikalische Versuchsanstalt, CPVA).

Dział fizyki, do którego został przydzielony, miał dwie grupy badawcze. Jedna zajmowała się szeroko pojętym zagadnieniem materiałów wybuchowych, druga wszystkim co jest związane z wybuchami podwodnymi, a zwłaszcza skutkami i wpływem takich eksplozji na konstrukcje statków. Praca Keila skupiała się m.in. na skutkach działania ładunków wybuchowych na kadłuby statków i rozchodzeniu się fali uderzeniowej. Eksperymenty przeprowadzano głównie na złomowanych statkach, tak aby zrozumieć naturę uszkodzeń w ich konstrukcji oraz zamontowanych urządzeniach. Rezultatem doświadczeń było wynalezienie bardziej skutecznych rozwiązań konstrukcyjnych z zakresu wytrzymałości kadłuba, napędu i maszyn okrętowych. Warto przy tym dodać, że badania przeprowadzone przez Alfreda Keila wyprzedziły o dwa lata podobne prace realizowane przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych. W krótkim czasie Keil, awansowany został na stanowisko szefa grupy badawczej zajmującej się materiałami wybuchowymi wykorzystywanymi w trakcie podwodnych eksplozji. W uznaniu wkładu osobistego i rangi prac, admiralicja niemiecka, dwukrotnie przyznawała mu odznaczenia.

Urodzony w Mrowinach dr Alfred A.H. Keil (1913-2002)

Natężona w roku 1944 ofensywa powietrzna Aliantów na terytorium Niemiec oraz postępy Armii Czerwonej na początku 1945 roku, znacznie utrudniły prace CPVA, której zaplecze zostało przeniesione w mniej zagrożone miejsce. Wkrótce po tym zniszczona została cała dokumentacja działu fizycznego. Keil wykonał jedynie mikrofilmy dokumentów, które uważał za kluczowe dla swoich badań. W ostatnich dniach II wojny światowej wraz z całą kadrą CPVA, trafił do brytyjskiej niewoli. W końcowym okresie i po zakończeniu II wojny światowej, amerykańskie służby specjalne przeprowadziły tzw. Operację Paperclip („spinacz”), mającą na celu przerzucenie do USA czołowych niemieckich naukowców. Amerykanie byli szczególnie zainteresowani specjalistami z dziedzin aerodynamiki, broni rakietowej (jak ci pracujący nad projektami V1 i V2), broni chemicznej i medycyny. Niemieccy naukowcy wraz z rodzinami byli przerzucani do USA bez wiedzy i zgody amerykańskiego Departamentu Stanu. Większość z tych naukowców była członkami NSDAP lub SS, część z nich mogła być odpowiedzialna za zbrodnie wojenne, co oznaczało, że oficjalnie żaden z nich nie otrzymałby wizy amerykańskiej i pozwolenia na wjazd do tego kraju.

W ten sposób w latach 1945-1952 do Stanów Zjednoczonych trafiło 652 niemieckich specjalistów, w tym 111 zatrudnionych następnie w badaniach realizowanych przez Marynarkę Wojenną Stanów Zjednoczonych (US Navy). Wśród tej grupy naukowców był Alfred Keil, który wraz z podległymi mu wcześniej pracownikami CPVA, umieszczony został na liście priorytetowych osób dla Operacji Paperclip. Zespół ten otrzymał w maju 1946 roku wstępną 10-miesięczną umowę pracy w USA i w lutym 1947 roku przetransportowany został statkiem do Nowego Jorku. Z uwagi na charakter wcześniejszych badań oraz posiadaną wiedzę, Keil przydzielony został wraz ze swoimi współpracownikami do stoczni Marynarki Wojennej w Norfolk, gdzie dla US Navy budowano wielkie pancerniki oraz okręty podwodne. Na miejscu zapoznano go z dotychczasowym stanem badań nad wytrzymałością konstrukcji okrętowych, które poddawane były różnego rodzaju wybuchom. Keil szybko zorientował się, że 14-osobowy wykwalifikowany zespół badawczy nie jest w stanie podołać stawianym przed nim wymaganiom, zwłaszcza w sytuacji kiedy wyniki przeprowadzanych testów odsyłane są do analizy w innym miejscu. Z Jego inicjatywy, podjęto więc reorganizację prac zespołu naukowego oraz zbudowano hiperbaryczny zbiornik badawczy wzorowany na zbiorniku, z którego wcześniej korzystał w Niemczech. Urządzenie to służyło do badania pulsacji i migracji fal uderzeniowych spowodowanych wybuchem pod wodą. Były to pierwsze badania podjęte przez Keila dla US Navy. W krótkim czasie olbrzymie doświadczenie i wiedza Keila oraz postęp w prowadzonych pracach badawczych, przyniósł mu w sierpniu 1947 roku pozycję głównego eksperta w swojej dziedzinie. Dwa miesiące później do Stanów przyjechała żona Keila z Jego dwoma synami. W maju 1949 roku dzięki staraniom Marynarki Wojennej i Departamentu Stanu, Keil otrzymał wizę a pięć lat później cała Jego rodzina uzyskała obywatelstwo amerykańskie.

Dalsze prace, którymi kierował Alfred Keil polegały na wpływie podwodnych eksplozji na różnego rodzaju okręty wojenne w tym podwodne (m.in. USS Nautilus). W 1959 roku Keil udał się na atol Eniwetok, aby zbadać wpływ broni nuklearnej na statki, ze szczególnym uwzględnieniem skutków odbicia fal uderzeniowych od dna morza. W tym samym roku był też najwyższym rangą pracownikiem cywilnym we wszystkich stoczniach Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych. W lipcu 1959 roku został wybrany na stanowisko dyrektora technicznego w laboratorium badawczym US Navy w Carderock (Maryland). Laboratorium to miało cztery sekcje: hydromechanika, aeromechanika, matematyka stosowana i materiały konstrukcyjne. Również i tutaj Keil zreorganizował system analizy wyników badań oraz strukturę wewnętrzną kadry. Badania Keila w laboratorium Carderock dotyczyły głównie skutków działania eksplozji na kadłub łodzi podwodnej USS Trout, wyposażonej w silnik wysokoprężny. Po zakończeniu testów Keil zreferował sprawozdanie Sekretarzowi Marynarki Wojennej, a w listopadzie 1961 roku dla Stowarzyszenia Architektów Marynarki Wojennej i Inżynierów Morskich, napisał pracę pt. Reakcja statków na podwodne eksplozje.

Amerykańskie łódzie podwodne USS Nautilus (u góry) i USS Trout (na dole), które brały udział w badaniach prowadzonych przez Alfreda Keila

Strona tytułowa opracowania Alfreda Keila z 1961 roku

Dwa lata później w marcu, mianowany został pierwszym dyrektorem technicznym w laboratorium Carderock. W ciągu kolejnych trzech lat Keil prawie podwoił personel laboratorium, zwiększył czterokrotnie budżet oraz utworzył sekcję zajmującą się akustyką i wibracjami. W lipcu 1963 roku został odznaczony przez dowództwo Marynarki Wojennej, a pod koniec tego roku przygotował raport prognozujący strategiczne cele US Navy na następne 15 lat. Osiągnięcia badawcze Keila, przyczyniły się do wszystkich istotnych ulepszeń w zakresie odporności na uszkodzenia, ochronę przed wstrząsami oraz na żywotność okrętów wojennych i okrętów podwodnych pełniących służbę w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych. W 1964 roku otrzymał Złoty Medal Towarzystwa Inżynierów Marynarki Wojennej. 22 kwietnia 1966 roku Keil złożył rezygnację z pracy w laboratorium badawczym Marynarki Wojennej i został szefem Wydziału Architektury Marynarki Wojennej i Inżynierii Morskiej w Massachusetts. Jego pierwszym priorytetem na nowym stanowisku było wzmocnienie bazy badawczej departamentu, drugim uaktualnienie zakresu i wiedzy fachowej wydziału, poszerzenie i wzmocnienie programu absolwentów, a także rozwiązywanie problemów inżynierskich przy użyciu podejścia systemowego. W 1967 roku Alfred Keil otrzymał tzw. medal Gibbsa za wybitne osiągnięcia w architekturze morskiej i inżynierii morskiej. Z innych nagród medal Meritorious Public Service Award Coast Guard, złoty medal Akademii Nauk i Inżynierów Marynarki Wojennej, nagrodę Lockheed dla nauk morskich i inżynieryjnych oraz Krzyż Oficerski Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec. Oprócz tego Keil był aktywnym członkiem Narodowej Akademii Inżynierii, pełnił też służbę w Komitecie Oceanotechniki oraz w kilku innych organizacjach. W 1971 roku został dziekanem w National Sea Grant College i doprowadził do jej rozwoju. Stopniowe uszczuplanie budżetu uczelni, przyniosło rezygnacji Keila z zajmowanego stanowiska w czerwcu 1977 roku. Niedługo potem został powołany na szefa wydziału inżynierii w firmie Ford, gdzie pracował do przejścia na emeryturę w lipcu 1978 roku.

Urodzony w Mrowinach na Dolnym Śląsku Alfred Keil, zasłużony w służbie dwóch marynarek wojennych, człowiek o wyjątkowej energii, wykazujący głębokie zaangażowanie w powierzone obowiązki, umiejętnie zarządzający i ciągle poszukujący nowych i lepszych sposobów dla rozwiązania badanych zagadnień, zmarł 9 stycznia 2002 roku w wieku 88 lat w domu opieki Goddard w Jamaica Plain koło Bostonu.

Źródła i fotografie:
https://www.nap.edu/
http://news.mit.edu/
https://en.wikipedia.org/

Opracowanie
Bogdan Mucha