Żarowskie grafiki Ryszarda Łomańskiego

Jak podaje portal Exlibris Polski – Historia.Sztuka.Kolekcjonerstwo.Popularyzacja, nazwa exlibris pochodzi z języka łacińskiego: ex libris = z książek. Jest to znak własnościowy książki, którym posługiwał się właściciel księgozbioru do personalnego oznaczania własności woluminu. Geneza ekslibrisu wywodzi się od malowanego herbu na kartach ksiąg w dawnych wiekach. Później, od XV wieku, zaczął on przybierać formę misternie skomponowanej ilustracji graficznej z wpisanym nazwiskiem właściciela. Znaki książkowe zamawiali i do dzisiaj zamawiają zarówno osoby prywatne, jak też i instytucje. Miejscem ekslibrisu w książce jest wewnętrzna, przednia strona okładki książki. Czasem przybierał również formę pieczątki odciśniętej na stronie tytułowej tomu. Znak książkowy podkreśla bibliofilski stosunek właściciela do książki. W Europie, w formie papierowej, stosowany jest od XV wieku, w Polsce od XVI wieku. Obecnie ekslibris stał się małą formą grafiki, a jego pierwotna funkcja użytkowa zanika, ustępując miejsca funkcji estetyczno – artystycznej. Od XIX wieku jest przedmiotem pasji kolekcjonerskiej. Exlibris zawiera najczęściej napis Ex libris (lub jego zamiennik: Z książek, Z księgozbioru, Ex collectione, ExL., EL), nazwisko lub nazwę właściciela, graficzne przedstawienie osobowości właściciela lub specyfiki księgozbioru, nie rzadko również cechy identyfikujące artystę: jego sygnaturę autorską, datę roczną wykonania, technikę (sporadycznie), numer opus, podpis twórcy. Ekslibris często odzwierciedla: style artystyczne epoki, użytą technikę graficzną, rozwój technik graficznych, poziom artystyczny twórcy, osobowość i zainteresowania właściciela książki, specyfikę bądź tematykę księgozbioru, względnie kolekcji, szacunek bibliofilski.

Jednym ze współczesnych twórców exlibrisów jest pan Ryszard Łomański. Urodzony w Żarowie, z zawodu technik górnik, z zamiłowania artysta, obecnie mieszkający w Świdnicy. Pan Ryszard swój pierwszy exlibris wykonał w 1984 roku. Do chwili obecnej stworzył już ponad 170 egzemplarzy, większość w technice linorytu. Jego prace prezentowane były na wielu wystawach indywidualnych, zbiorowych oraz konkursach graficznych. Exlibrisy pana Ryszarda Łomańskiego zdobywały liczne wyróżnienia i nagrody. Artysta z powodzeniem organizuje warsztaty o ekslibrisie dla młodzieży oraz osób dorosłych. Od 2013 roku tworzy także w technice plastikorytu wklęsłego. W ostatnich latach mieszkańcy Żarowa, mieli okazję oglądać ekslibrisy pana Ryszarda Lomańskiego na wystawach, które odbyły się w Żarowskiej Izby Historycznej (2015 r.) oraz w Bibliotece Publicznej Miasta Gminy Żarów im. ks. Jana Twardowskiego (2016 r.). W 2013 i 2014 roku powstały dwie grafiki wykonane w technice plastikorytu wklęsłego, które pan Ryszard pozostawił w Żarowskiej Izbie Historycznej jako pamiątkę po zakończeniu wspomnianej wyżej wystawy ekslibrisów.

Pierwsza z nich zatytułowana "Żarowianka", przedstawia znany wszystkim pomnik nagiej kobiety, ustawiony na placu przed "Nefrytem", który tutaj ukazany został na tle żarowskiego zamku. Druga grafika opatrzona tytułem "Wspomnienia z Żarowa" prezentuje narożną część budynku przy ul. Armii Krajowej 48 (ob. Bank Spółdzielczy), postać damy z parasolką, wizerunek koguta – nawiązujący do nieistniejącego kurka z wieży kościoła NSPJ w Żarowie, godło górnicze (perlik i żelazko), będące nawiązaniem do godła widniejącego nad wejściem do klatki schodowej nr 13 w żarowskim zamku oraz żołędzie i liście dębu, które nawiązują do XIX-wiecznej alei dębowej przy stadionie w Żarowie.

Exlibrisy Ryszarda Łomańskiego 1984-2012

1984
Ex libris Neli i Morosława Turowskich, X3, 1984, 95 x 67, op. 2.

1987
Ex libris Filii dla Dzieci M[iejskiej] B[iblioteki] w Turku, X3, 1987, 67 x 60, op. 21.
Ex libris Marii – Krzysztofa Malickich, X3, 1987, 68 x 58, op. 23.
Ex libris Marii – Zbigniewa Kopczyńskich, X3, 1987, 74 x 56, op. 24.
Ex libris Muzeum Okręgowego w Zamościu, X3, 1987, 71 x 46, op. 27.

1988
Ex libris Klubu Rolnika w Łazach, X3, 1988, 75 x 52, op. 29.
Ex libris Dorota Józef Baściuk, X3, 1988, 76 x 44, op. 30.
Ex libris Gustawa Lisa, X3, 1988, 51 x 38, op. 31.
Ex libris Grażyny Banach, X3, 1988, 78 x 55, op. 32.
Ex libris Teresy Walczak, X3, 1988, 58 x 38, op. 37.
Ex libris Citta Di Pescara. D’Annunzio 1988, X3, 1988, 73 x 56, op. 39.
Ex libris Muzeum Okręgowego w Zamościu, X3, 1988, 56 x 38, op. 40.
Ex libris Mirostowicki Ośrodek Kultury Sekcja Plastyki, X3, 1988, 90 x 67, op. 41.
Ex libris Roman Maria Otręba, X3, 1988, 74 x 65, op. 42.
Ex libris Halina Andrzej Zosuł, X3, 1988, 71 x 60, op. 43.
Ex libris Haliny Zdzisława Dąbków, X3, 1988, 85 x 40, op. 44.

1989
Ex libris Jadwigi Antoniego Urbańskich, X3, 1989, 62 x 45, op. 45.
Ex libris Genowefy, Janusza Szymańskich, X3, 1989, 65 x 46, op. 46.
Ex libris Biblioteki Prezydenta Miasta Starachowice, X3, 1989, 66 x 47, op. 47.
Ex libris Biblioteki PSM im. Feliksa Rybickiego w Starachowicach [Państwowej Szkoły Muzycznej], X3, 1989, 66 x 48, op. 48.

1990
Ex libris Edwarda Szpocińskiego, X3, 1990, 68 x 41, op. 49.

1992
Ex libris Jonas Pilka, X3, 1992, 57 x 52, op. 51.
Ex libris Juozas Tumaitis, X3, 1992, 96 x 44, op. 52.

1993
Ex libris Ewa i Marek Pala, X3, 1993, 63 x 43, op. 53.
Ex libris Anny i Macieja Zydlewiczów, X3, 1993, 63 x 43, op. 54.

1994
Ex libris Andrzeja Znamirowskiego, X3, 1994, 80 x 35, op. 55.
Ex libris Danuty Trawińskiej-Słabędzkiej, X3, 1994, 71 x 46, op. 56.
Ex libris Galeria Ekslibrisu, X3, 1994, 84 x 42, op. 57.
Ex libris Jadwigi Dzienis, X3, 1994, 71 x 44, op. 58.
Ex libris Muzeum Żup Krakowskich, X3, 1994, 54 x 62, sno. op. 59.
Ex libris Juliusza Szczęsnego Batury, X3, 1994, 61 x 51, op. 60.
Ex libris Andrzeja Wróbla, X3, 1994, 75 x 57, op. 61.
Ex libris Waldemara Kowalczyka, X3, 1994, 80 x 52, op. 62.
Ex libris Zygmunta Gontarza, X3, 1994, 75 x 45, op. 63.
Ex libris Kopalni Soli w Wieliczce, X3, 1994, 61 x 50, op. 64.
Ex libris Zespołu Szkół Górniczych w Lubinie. 1963, X3, 1994, 76 x 50, op. 65.
Ex libris Zofii Tadeusza Szymaszczyków, X3, 1994, 60 x 52, op. 66.
Ex libris Teatru STU, X3, 1994, 63 x 45, op. 67.
Ex libris Beaty Krzysztofa Urbańskich, X3, 1994, 65 x 54, op. 68.
Ex libris Muzeum Miasta Krakowa, X3, 1994, 64 x 42, op. 69.
Ex libris Piotra Wróbla, X3, 1994, 62 x 35, op. 70

1995
Ex libris Ewy Zydlewicz, X3, 1995, 71 x 63, op. 71.
Ex libris Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Legnicy, X3, 1995, 71 x 62, op. 72.
Ex libris Antonio Gomesz, X3, 1995, 58 x 55, op. 73.
Ex libris Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Legnicy, X3, 1995, 69 x 56, op. 74.
Ex libris Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Legnicy, X3, 1995, 66 x 52, op. 75.
Ex libris Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Legnicy, X3, 1995, 60 x 62, op. 76.,

1996
Ex libris Krzysztofa Wróblewskiego, X3, 1996, 61 x 50, op. 78.
Ex libris Bohdana Rutkowiaka, X3, 1996, 67 x 31, op. 79.
Ex libris Justyny Czosnyki, X3, 1996, 60 x 41, op. 80.
Ex libris Władysława Gębczyka, X3, 1996, 68 x 52, op. 81.
Ex libris Kopalni Soli w Wieliczce, X3, 1996, 57 x 45, op. 82.
Ex libris Muzeum Miasta Krakowa, X3, 1996, 70 x 39, op. 83.
Ex libris Włodzimierza Przewoskiego, X3, 1996, 55 x 36, op. 84.
Ex libris Krystyny Rutkowiak, X3, 1996, 36 x 55, op. 85.
Ex libris Sylwii Bombały, X3, 1996, 73 x 47, op. 86.
Ex libris Janiny Saffarini, X3, 1996, 68 x 44, op. 87.
Ex libris Miejskiej Biblioteki Publicznej w Lubinie. 50 lecie, X3, 1996, 65 x 53, op. 88.,

1997
Ex libris Marty Skowrońskiej, X3, 1997, 68 x 50, op. 91.

1998
Ex libris Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Żarowie, X3, 1998, 76 x 64, op. 92.
Ex libris Żarowskiego – Ośrodka Kultury w Żarowie, X3, 1998, 75 x 63, op. 93.
Ex libris Kopalni Soli w Wieliczce, X3, 1998, 62 x 49, op. 94.
Ex libris Kopalni Soli w Wieliczce, X3, 1998, 58 x 38, op. 95.
Ex libris Tadeusza Ortyla z Sanoka, X3, 1998, 72 x 51, op. 96.
Ex libris Ewy Szumilas, X3, 1998, 71 x 48, op. 97.

1999
Ex libris Domu Twórczości Ludowej w Lublinie, X3, 1999, 59 x 54, op. 98.
Ex libris Beaty – Leszka Buchowskich, X3, 1999, 64 x 50, op. 99.
Ex libris Burmistrza Miasta Żarowa, X3, 1999, 59 x 55, op. 100.
Ex libris Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. 180 lat, X3, 1999, 86 x 68, op. 101.

2007
Ex libris Muzeum Panoramy Racławickiej, X3, 2007, 59 x 67, op. 102.
Ex libris Muzeum Panoramy Racławickiej, X3, 2007, 70 x 58, op. 103.
Ex libris Marii Warias. St. Wyspiański 1907 – 2007, X3, 2007, 65 x 52, op. 104.

2008
Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Żarów, X3, 2008, 63 x 54, op. 105.
Ex libris Biblioteka Jacka B. Kasztelanica, X3, 2008, 66 x 53, op. 106.
Ex libris Rajmunda Aszkowskiego, X3, 2008, 61 x 53, op. 107.
Ex libris Gimnazjum im. Jana Pawła II w Żarowie, X3, 2008, 69 x 50, op. 108.
Ex libris Krzysztofa Lachowicza, X3, 2008, 66 x 44, op. 109.
Ex libris Muzeum Panoramy Racławickiej, X3, 2008, 49 x 53, op. 110.
Ex libris Ryszarda Bandosza, X3, 2008, 68 x 50, op. 111.

2009
Ex libris Zofii Jerzego Woźnicy, X3, 2009, 44 x 58, op. 112.
Ex libris Karoliny Taborskiej, X3, 2009, 61 x 42, op. 113.
Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy w Żarowie. 60-lecie 1949 – 2009, X3, 2009, 78 x 58, op. 114.
Ex libris Mirosława Ryszarda Mazepy, X3, 2009, 64 x 52, op. 115.
Ex libris Ireneusza Traczyka, X3, 2009, 59 x 64, op. 116.
Ex libris Andrzeja Znamirowskiego, X3, 2009, 75 x 63, op. 117.
Ex libris Józefa Tadeusza Czosnki, X3, 2009, 96 x 68, op. 118.
Ex libris Romualda Nowaka, X3, 2009, 86 x 58, op. 119.
Ex libris Krzysztofa Kmiecia, X3, 2009, 83 x 74, op. 120.
Ex libris Biblioteki Opactwa OO Benedyktynów w Tyńcu, X3, 2009, 68 x 77, op. 121.

2010
Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Żarów im. ks. Jana Twardowskiego, X3, 2010, 69 x 51, op. 124.
Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. Elizy Orzeszkowej w Strzegomiu, X3, 2010, 87 x 59, op. 125.
Ex libris Mariusza Lomanskiego, X3, 2010, 81 x 55, op. 126.
Ex libris in memoriam ks. Jana Twardowskiego, X3, 2010, 63 x 72, op. 127.
Ex libris in memoriam Jana Pawła II, X3, 2010, 79 x 42, op. 128.
Ex libris Moniki Góreckiej, X3, 2010, 65 x 58, op. 129.
Ex libris Szkoły Podstawowej Nr 1 w Świdnicy im. Tadeusza Kościuszki, X3, 2010, 66 x 54, op. 130.
Ex libris Senola – ex libris Idy, X3, 2010, 71 x 64, op. 131.
Ex libris Ryszarda Raszkiewicza, X3, 2010, 77 x 69, op. 132.
Ex libris Stanisławy Biernackiej, X3, 2010, 83 x 48, op. 133.

2011
Ex libris Magdy Zbigniewa Bojczuków, X3, 2011, 67 x 51, op. 137.
Ex libris in memoriam Czesława Miłosza 1911 2004, X3, 2011, 67 x 62, op. 138.
Ex libris in memoriam Czesława Miłosza 1911 2004, X3, 2011, 72 x 47, op. 139.
Ex libris Kuby Bojczuka, X3, 2011, 62 x 53, op. 140.
Ex libris Jadwigi Ryszarda Łomańskich, X3, 2011, 81 x 39, op. 141.
Ex libris Muzeum Panoramy Racławickiej, X3, 2011, 71 x 56, op. 142.
Ex libris Andrzeja Znamirowskiego, X3, 2011, 69 x 41, op. 143.
Ex libris Haliny Józefa Bondarczyków, X3, 2011, 79 x 55, op. 144.
Ex libris Marii Żarskiej, X3, 2011, 66 x 54, op. 145.
Ex libris Adrianny Majchrzak, X3, 2011, 77 x 52, op. 146.
Ex libris Kasi Tomka Ziemińskich, X3, 2011, 58 x 61, op. 147.
Ex libris Jerzego Zagórskiego, X3, 2011, 65 x 66, op. 148.
Ex libris Józefa Zdunka, X3, 2011, 53 x 68, op. 149.
Ex libris Joanny Dawid, X3, 2011, 69 x 74, op. 150.
PF 2012 – dopisek: Do Siego Roku, X3, 2011, 69 x 49.

2012
Ex libris Jadwigi i Józefa Łapety, X3, 2012, 71 x 62, op. 151.

Źródła:
http://ekslibrispolski.pl/
https://miejskabibliotekapublicznawzaganiu.blogspot.com/

Opracowanie
Bogdan Mucha