W sakiewce dawnych mieszkańców gminy żarów, cz.11: Monety obiegowe okolicznościowe Republiki Weimarskiej 1925-1932

System monetarny Republiki Weimarskej w latach 1919-1933, kształtował się następująco. Po ustanowieniu republiki w 1918 roku wydano następujące monety (o nowych wzorach) w walucie markowej: 50 fenigów (aluminium 1919-1922), 3 marki (aluminium 1922-1923), 200 marek (aluminium 1923), 500 marek (aluminium 1923). W związku z rosnącą inflacją, w latach 1922-1924 wydawano głównie banknoty, tzw. papierowe marki. Emitowano nowe wzory nawet kilka razy w miesiącu, o coraz to wyższych nominałach. Druk banknotów inflacyjnych prowadziła drukarnia państwowa (Reichsdruckerei) oraz prywatne firmy – stwierdzić można to po różnych oznaczeniach serii banknotów. W 1922 roku wydano jeszcze papierowe 1 i 2 marki, a na początku 1924 roku bardzo rzadki dziś banknot 100 bilionów marek.

W 1924 przeprowadzono reformę walutową. Wówczas dawna marka, zastąpiona została rentenmarką. W tym samym roku rentenmarka została przemianowana na reichsmarkę (1 bilion marek inflacyjnych = 1 Reichmarka = 100 Reichspfennigów). Mimo to, już po wymianie, wydane zostały monety opiewające na marki (a nie rentenmarki): 1 marka(srebro 1924-1925), 3 marki (srebro 1924-1925). Po reformie walutowej emitowano następujące nominały monet: 1 reichspfennig (brąz 1924–1933 [i do 1936]), 2 reichspfennig (brąz 1923–1933 [i do 1936]), 4 reichspfennig (brąz 1932), 5 reichspfennig (aluminium-brąz 1924–1933 [i do 1936]), 10 reichspfennig (aluminium-brąz 1924–1933 [i do 1936]), 50 reichspfennig (aluminium-brąz 1924–1925, nikiel 1927-1933 [i do 1938]), 1 reichsmark (srebro 1925–1927), 2 reichsmark (srebro 1925–1931), 5 reichsmark (srebro 1925–1933 [i do 1939]).

W latach 1925-1932 oprócz standardowych monet obiegowych, Republika Weimarska emitowała także tzw. monety obiegowe okolicznościowe, czyli monety upamiętniające ważne wydarzenia, postaci i rocznice historyczne związane m.in. ze światem sztuki, kultury, nauki, przyrody i sportu. Monety te wprowadzane były do obiegu po wartości nominalnej.

3 Reichsmark (1000 lat Nadrenii), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1925, średnica 30 mm, waga 15 g, nakład: 5 581 229 (Berlin – A: 3 052 000), Monachium – D: 1 123 000, Stuttgart – F: 173 000, Karlsruhe – G: 300 000, Hambrug – J: 492 000, Muldenhutten – E: 441 000)

5 Reichsmark (1000 lat Nadrenii), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1925, średnica 37 mm, waga 25 g, nakład: 1 452 226 (Berlin – A: 452 000), Monachium – D: 452 000, Stuttgart – F: 212 000, Karlsruhe – G: 89 000, Hamburg – J: 43 000, Muldenhutten – E: 204 000)

3 Reichsmark (700-lat Wolnego Miasta Lubeki), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1926, średnica: 30 mm, waga 15 g, nakład: 200 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (100-lecie Portu w Bremie (Bremerhaven), srebro (próba 0,500), rok emisji: 1927, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 150 000 (mennica Berlin – A)

5 Reichsmark (100-lecie Portu w Bremie (Bremerhaven), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1927, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 50 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (1000 lat Wolnego Miasta Nordhausen), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1927, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 100 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (400-lat Uniwersytetu w Marburgu), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 130 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (450-lat Uniwersytetu w Tybindze), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1927, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 50 000 (mennica Stuttgart– F)

5 Reichsmark (450-lat Uniwersytetu w Tybindze), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1927, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 40 000 (mennica Stuttgart– F)

3 Reichsmark (900. Rocznica założenia Namburga), srebro (próba 0,500), rok emisji: 1928, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 100 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (400. Rocznica śmierci Albrechta Durera), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1928, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 50 000 (mennica Monachium – D)

3 Reichsmark (1000. Rocznica założenia Dinkelsbuhl), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1928, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 40 000 (mennica Monachium – D)

3 Reichsmark (200. Rocznica urodzin Gottholda Lessinga), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 197 000 (mennica Berlin – A: 56 000, Monachium – D: 30 000, Stuttgart – F: 24 000, Karlsruhe – G: 24 000, Hamburg – J: 33 000, Muldhutten – E: 30 000)

5 Reichsmark (200. Rocznica urodzin Gottholda Lessinga), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 159 760 (mennica Berlin – A: 87 000, Monachium – D: 22 000, Stuttgart – F: 16 000, Karlsruhe – G: 9 760, Hamburg – J: 13 000, Muldhutten – E: 12 000)

3 Reichsmark (Przyłączenie Waldeck do Niemiec), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 170 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (10. Rocznica uchwalenia Konstytucji Republiki Weimarskiej), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 2 999 000 (mennica Berlin – A: 1 421 000, Monachium – D: 488 000, Stuttgart – F: 370 000, Karlsruhe – G: 256 000, Hamburg – J: 342 000, Muldhutten – E: 122 000)

5 Reichsmark (10. Rocznica uchwalenia Konstytucji Republiki Weimarskiej), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 540 000 (mennica Berlin – A: 325 000, Monachium – D: 84 000, Karlsruhe – G: 37 000, Hamburg – J: 49 000, Muldhutten – E: 45 000)

3 Reichsmark (1000. Rocznica założenia Meissen), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 200 000 (mennica Muldhutten – E)

5 Reichsmark (1000. Rocznica założenia Meissen), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1929, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 120 000 (mennica Muldhutten – E)

3 Reichsmark (Graf Zeppelin), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1930, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 1 000 100 (mennica Berlin – A: 542 000, Monachium – D: 141 000, Stuttgart – F: 100 000, Karlsruhe – G: 61 000, Stuttgart – J: 82 000, Muldhutten – E: 75 000)

5 Reichsmark (Graf Zeppelin), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1930, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 239 000 (mennica Berlin – A: 56 000, Monachium – D: 56 000, Stuttgart – F: 40 000, Karlsruhe – G: 61 000, Stuttgart – J: 33 000, Muldhutten – E: 30 000)

3 Riechsmark (Walter von der Vogelweide), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1930, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 300 000 (mennica Berlin – A: 163 000, Monachium – D: 42 000, Stuttgart – F: 30 000, Karlsruhe – G: 18 000, Stuttgart – J: 25 000, Muldhutten – E: 22 000)

3 Reischmark (Rheinstorm), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1930, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 2 999 000 (mennica Berlin – A: 1 734 000, Monachium – D: 450 000, Stuttgart – F: 321 000, Karlsruhe – G: 195 000, Stuttgart – J: 261 000, Muldhutten – E: 38 000)

5 Reischmark (Rheinstorm), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1930, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 561 000 (mennica Berlin – A: 325 000, Monachium – D: 45 000, Stuttgart – F: 60 000, Karlsruhe – G: 37 000, Stuttgart – J: 49 000, Muldhutten – E: 45 000)

3 Reichsmark (300. Rocznica przebudowy Marburga), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1931, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 100 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark (100-lecie śmierci Heinricha von Steina), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1931, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 150 000 (mennica Berlin – A)

3 Reichsmark, srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1931, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 30 001 000 (mennica Berlin – A: 1931 – 13 324 000, 1932 – 2 933 000, Monachium – D: 1931 – 2 232 000, 1932 – 1 986 000, Stuttgart – F: 1931 – 2 357 000, 1932 – 653 000, Karlsruhe – G: 1931 – 1 468 000, 1932 – 210 000, 1933 – 152 000, Stuttgart – J: 1931 – 1 115 000, 1932 – 1 336 000)

3 Reischmark (100-lecie śmierci Goethego), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1932, średnica: 30 mm, waga: 15 g, nakład: 400 000 (mennica Berlin – A: 217 000, Monachium – D: 56 000, Stuttgart – F: 40 000, Karlsruhe – G: 24 000, Stuttgart – J: 33 000, Muldhutten – E: 30 000)

5 Reischmark (100-lecie śmierci Goethego), srebro (próba 500/1000), rok emisji: 1932, średnica: 37 mm, waga: 25 g, nakład: 26 162 (mennica Berlin – A: 11 000, Monachium – D: 2 812, Stuttgart – F: 2 006, Karlsruhe – G: 1 220, Stuttgart – J: 1 634, Muldhutten – E: 1 490)

Źródła i ilustracje:
https://www.dorotheum.com/
https://www.primus-muenzen.com/
http://www.muenzenwert.de/
https://www.ngccoin.com/
https://www.ma-shops.com/
https://en.numista.com/
https://www.blackmountaincoins.com/
https://colnect.com/pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha