Chińska odznaka Mao Tse-Tunga - niecodzienne znalezisko z Żarowa

Uszkodzony aluminiowy krążek o średnicy 4 cm, zawierający na awersie wizerunek chińskiego przywódcy Mao Tse-Tunga oraz napisy w języku chińskim na rewersie. To niecodzienne znalezisko odnalazł i przekazał do zbiorów Żarowskiej Izby Historycznej mieszkaniec Żarowa. Ów metalowy krążek to tzw. Odznaka Mao, popularna w czasie tzw. Rewolucji Kulturalnej w Chinach z lat 1966-1972. Termin ten używany jest również w przypadku znaczków związanych z Mao, które nie mają na sobie jego wizerunku. Odznaki przewodniczącego Mao, były wraz z tzw. "małą czerwoną książeczką", jedną z najbardziej widocznych manifestacji kultu chińskiego przywódcy. Szacuje się, że w okresie Rewolucji Kulturalnej wyprodukowano kilka miliardów odznak przewodniczącego Mao. Egzemplarz odnaleziony w Żarowie stanowił zapewne zgubioną pamiątkę przywiezioną z wycieczki lub podróży służbowej odbytej do Chińskiej Republiki Ludowej. O tym czym była tzw. Odznaka Mao przeczytacie poniżej.

 Składamy Panu Serdeczne Podziękowania za przekazanie poniższej odznaki

Odznaki przedstawiające Mao Tse-Tunga pojawiły się po raz pierwszy w Yan'an w 1930 roku. Były to odznaki domowej roboty wykonane z metalu po zużytych tubkach pasty do zębów. W latach 40-tych odznaki przedstawiające Mao samodzielnie lub razem z innymi ważnymi ludźmi były produkowane w niewielkich ilościach jako pamiątkowe medale lub nagrody za członkostwo w partii komunistycznej lub służbę w armii. W odróżnieniu od późniejszych odznaczeń okresu rewolucji kulturalnej (które zwykle ukazywały Mao osobiście), przedstawiały Mao u boku innych chińskich postaci rewolucyjnych, takich jak Zhu De, Chen Yi, He Long, Lin Biao i Lu Xun lub w towarzystwie przywódców innych krajów komunistycznych, jak Stalin i Kim Il Sung. W tym okresie odznaki były mniejsze, ale bardziej wytrzymałe w odróżnieniu od odznak z okresu rewolucji kulturalnej. Niektóre egzemplarze wyprodukowane w latach 50-tych, wykonane były ze złota (początkowo 22 karatowe, ale później zredukowane do 13 lub 14 karatów). Po ustanowieniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 roku, a także w latach 50-tych i na początku lat 60-tych, odznaki przedstawiające wizerunek Mao powstały głównie na specjalne okazje, np. chińscy żołnierze otrzymali odznakę w kształcie gwiazdy z portretem Mao, gdy powrócił do Chin z wojny koreańskiej, a robotnicy pracujący przy autostradzie Sichuan-Tibet otrzymali (z okazji ukończenia drogi w grudniu 1954 roku) pozłacane miedziane plakietki z dwujęzycznym napisem po chińsku i tybetańsku. W połowie lat 60-tych odznaki Mao zaczęły być bardziej rozpowszechnione, nawet na międzynarodowych imprezach, takich jak Targi Lipskie w 1965 roku. Pod koniec tego roku rozpoczęto też produkcję małych aluminiowych znaczków Mao Tse-Tunga w Szanghaju. Eksplozja popularności metalowych krążków z wizerunkiem przewodniczącego, miała miejsce po inauguracji tzw. Rewolucji Kulturalnej w 1966 roku.

Funkcja odznak Mao zmieniła się z dnia na dzień. To co wcześniej było w dużej mierze przedmiotem pamiątkowym lub ceromonialnym, teraz stało się wymaganym symbolem lojalności każdego Chińczyka wobec przewodniczącego Mao. Odznaki z portretem Mao noszone na lewej piersi, były tak samo ważne jak tzw. małe czerwone książeczki. Większe egzemplarze wskazywały na większy stopień lojalności wobec Mao. Niektórzy przypinali je nawet bezpośrednio do skóry. Z kolei członkowie klasy ziemiaństwa i reakcjoniści nie mogli nosić tych odznak wogóle, a widoczny ich brak oznaczał wrogie nastawienie do ludu. Produkcja odznak w Szanghaju stale wzrastała od 32 000 w lipcu 1966 do 175 000 w miesiącu następnym. We wrześniu 1966 roku wyprodukowano w Szanghaju 1,3 miliona odznak Mao a w czasie całej Rewolucji Kulturalnej od 2 do 5 miliardów sztuk. Warto dodać, że nie były one dostępne w sklepach, ale często dystrybuowane poprzez wymianę handlową między przyjaciółmi lub na czarnym rynku oraz przez przyznawanie w formie prezentu. W czerwcu 1969 roku Komitet Centralny Komunistycznej Partii Chin wydał dokument zakazujący produkcji jakichkolwiek innych znaczków Mao, chyba że za specjalnym upoważnieniem. Po śmierci Lin Biao (najbliższy współpracownik Mao Tse-Tunga) we wrześniu 1971 roku, noszenie odznak Mao gwałtownie spadło. Niewiele osób spoza obszarów wiejskich nosiło odznakę Mao publicznie podczas drugiej części rewolucji kulturalnej w latach 1972-1976. W październiku 1976 roku, miesiąc po śmierci Mao Tse-Tunga, władze państwowe rozpoczęły organizować zbiórkę i recykling odznak Mao, ale wielu Chińczyków zachowało swoje egzemplarze na pamiątkę.

Odznaki Mao Tse-Tunga z czasów Rewolucji Kulturalnej w Chinach (1966-1971)

Typowe odznaki przewodniczącego Mao z okresu rewolucji kulturalnej produkowane były z aluminium, malowane na kolor złoty i pokrywane czerwoną emalią lub farbą w celu uzyskania czerwono-złotego lub czerwono-srebrnego wzoru. Czasami używano także innych kolorów, takich jak żółty dla pola słoneczników jako tło dla wizerunku Mao. Oprócz typowych aluminiowych i plastikowych plakietek, odznaki były również wykonane z innych materiałów, takich jak porcelana, bambus, pleksa i plastik, ale stanowiły one jedynie niewielki ułamek całkowitej liczby wyprodukowanych odznak. Zdecydowana większość egzemplarzy przedstawia centralnie umieszczony wizerunek Mao Tse-Tunga, skierowany w lewą stronę, ustawiony na tle czerwonym, który może być gładki lub wzorzysty z wzorem granicznym i napisem lub bez. Inskrypcje mogą być pojedynczym znakiem lub całym cytatem z książeczki Mao. Na większości odznak znajduje się napis na odwrocie, który często informuje o miejscu, w którym odznaka została nadana i jaką specjalną okazję upamiętniła. Dodatkowo rewers może zawierać również rewolucyjny slogan, cytat z książeczki Mao lub pełne szacunku życzenia długiego życia dla przewodniczącego.

Obecnie poza dwoma chińskimi kolekcjami odznak Mao (50 i 200 tys. sztuk), inne egzemplarze znajdują się w zbiorach British Museum (Londyn, 350 egzemplarzy), Kulturen Museum (Lund, Szwecja), Thomas Fisher Rare Book Library oraz University of Toronto.

==============================

Mao Tse-Tung urodził się 26 grudnia 1893 roku, zmarł 9 września 1976 roku. Był politykiem, chińskim przywódcą komunistycznym, ideologiem, stworzył prąd ideowo-polityczny zwany maoizmem. Urodził się w zamożnej rodzinie chłopskiej w prowincji Hunan. W 1918 roku ukończył studia pedagogiczne na Uniwersytecie w Chang-sha, następnie wyjechał do Pekinu, gdzie podjął pracę w bibliotece na Uniwersytecie Pekińskim. W 1921 roku wspólnie z innymi założył Komunistyczną Partię Chin (KPCH), od początku był członkiem Komitetu Centralnego tej partii. Uczestniczył w wojnie domowej w latach 1924-27 oraz 1927-37 jako organizator, pełnił również funkcję komisarza politycznego Chińskiej Armii Czerwonej. Od 1933 roku był członkiem Biura Politycznego KPCH, a od 1943 roku faktycznym przywódcą partii. 1 października 1949 roku na placu Tiananmen Mao proklamował powstanie Chińskiej Republiki Ludowej i do 1954 roku pełnił funkcję przewodniczącego Centralnej Rady Rządowej. Od 1954 do 1959 był przewodniczącym CHRL. Początkowo budował państwo na wzorach radzieckich, jednak po śmierci Stalina odszedł od tej praktyki tworząc własny system państwowy. Mao Tse-Tung stworzył potężny kult własnej osoby i wprowadził autokratyczne metody rządzenia. W 1958 roku rozpoczął politykę tzw. „Wielkiego Skoku”, która polegała na zwiększeniu produkcji przemysłowej i rolnej oraz tworzeniu tzw. komun ludowych. Niestety takie działania przyniosły tylko popularność dla przywódcy państwa, a dla społeczeństwa olbrzymi chaos gospodarczy. W ramach przebudowy państwa Mao przeprowadził także (1966) rewolucję kulturalną, w której zamierzał w pełni zmilitaryzować życie Chińczyków, zniszczyć dawną kulturę chińską i wprowadzić własne wizje komunistycznego państwa, opartego na założeniach zawartych w tzw. „Czerwonej książeczce”. Jednocześnie rozpoczął represje i prześladowania wszystkich przeciwników swoich działań, w efekcie czego spowodował śmierć tysięcy ludzi. W 1981 roku nazwano te działania „wielką narodową tragedią”. Zmarł w wieku 83 lat, a jeden z polityków brytyjskich powiedział wówczas, że Mao był człowiekiem który rządził ćwiercią ludności przez ćwierć wieku.

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Opracowanie ma jedynie charakter poznawczy, dokumentacyjny i historyczny bez propagowania jakichkolwiek skrajnych i totalitarnych ideologii.

Źródła i fotografie:
https://en.wikipedia.org/
https://www.123rf.com/
http://www.wosna5.pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha