Koperty z 1937 roku wysłane z Żarowa do cukrowni w Goczałkowie

Prezentujemy dwie koperty zakupione i udostępnione przez prywatnego kolekcjonera. Pierwsza zawiera stempel poczty w Żarowie (Saarau) z datownikiem 19.12.37 oraz prostokątny stempel z nazwą miejscowości Pitschen über Saarau (Kr. Schweidnitz) – Pyszczyn. Adresatem była cukrownia w Goczałkowie koło Strzegomia Zuckersiederei Gutschdorf Sches. über Striegau. Druga koperta opatrzona jest stemplem poczty w Żarowie (Saarau) z datownikiem 17.12.37 oraz prostokątnym stemplem miejscowości Hohenposeritz über Saarau (Kr. Schweidnitz) – Pożarzysko. Także i tutaj adresatem była wyżej wymieniona cukrownia Zuckersiederei Gutschdorf, Striegau Land.

Miejscowość Goczałków została utworzona w 1292 roku i nosiła wówczas nazwę Gothalci villa. W 1350 roku nazwa została zmieniona na Gotschalksdorf. W XIV wieku Goczałków tworzyły trzy odrębne miejscowości: Goczałków Górny, Środkowy i Dolny. Najstarsze zapiski o miejscowości pochodzą z początku XVIII wieku, w których to J. Sinapius wspomina o rodzie von Schliebita (Schliewitza), zamieszkującym tereny Goczałkowa prawdopodobnie na początku XVII wieku. Goczałków przeszedł pod panowanie rodu von Schweinitzow poprzez małżeństwo Georga Hermanna z Elżbietą von Schliebitz. Zawarcie związku małżeńskiego miało miejsce prawdopodobnie około 1627 roku. Inne źródła historyczne wskazują, że Goczałków Górny był własnością von Schweinitzów do 1852 roku. Później bowiem należał do Karla Indwiga von Richthofena, który zakupił ów majątek wraz z Goczałkowem Dolnym i Środkowym. Goczałków znajdował się więc od tego czasu pod panowaniem rodu von Richthofena do II wojny światowej. Najstarszą budowlą w Goczałkowie jest budynek mieszkalny na folwarku, który pochodzi z przełomu XVI i XVII wieku. Ma on kształt prostokąta i jest dwukondygnacyjny, nie posiada piwnicy. Jedną ze starszych budowli w tej miejscowości jest również usytuowany w południowo-wschodniej części wsi, na skraju parku, folwark, który pochodzi z końca XIX wieku. Został on umieszczony na mapie pochodzącej z 1887 roku. Można przypuszczać, że jeszcze w XIX wieku był to pałacyk, który zamieszkiwał zamożny ród. Obecnie w miejscu tym możemy zobaczyć jedynie ruiny. Zabytkowymi budowlami są również pochodzące z XIX wieku stajnie, które znajdują się przy południowej drodze oraz oficyna mieszkalno-gospodarcza powstała w II poł. XIX wieku.

Cukrownia w Goczałkowie, widok z 1 ćw. XX wieku

Obecnie w Goczałkowie znajdują się również ruiny po budynkach z XVIII wieku, których funkcji niestety nie można określić z powodu doszczętnego zniszczenia. Znajdujący się w Goczałkowie park naturalistyczny pochodzi z końca XIX wieku i został utworzony przy wykorzystaniu istniejącego drzewostanu (głównie 200-stu letnich dębów). Dodatkowo w parku zasadzono inne gatunki drzew m. in. klony, buki topole, jesiony, lipy. W parku została również utworzona polana, której fragment służy dziś za boisko do gry w piłkę nożną. Rozpościerające się wokół miejscowości pola umożliwiły rozwój rolnictwa, które z kolei pociągnęło za sobą potrzebę budowy cukrowni. Cukrownia prosperowała na tym terenie od 1885 roku i należała wówczas do jednych z najnowocześniejszych tego typu zakładów na Śląsku. Przed 1945 r. była to spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Zuckersiederei G.m.b.H. Cukrownię zlikwidowano jednak po II wojnie światowej decyzją ówczesnych władz. W miejscu, gdzie znajdowała się kiedyś cukrownia, zbudowana została Wytwórnia Podkładów Strunobetonowych. W połowie XIX wieku w Goczałkowie została położna linia kolejowa Jaworzyna Śląska - Legnica, do której później doprowadzono kolejkę wąskotorową. Kolejka ta w czasie II wojny światowej służyła do przewożenia amunicji. W pobliskim lesie w czasie II wojny światowej Niemcy mieli magazyny z bronią. Prawdopodobnie pod lasem znajdowała się również fabryka amunicji, ale nikt jej jeszcze nie odkrył. Nie wiadomo więc, czy na prawdę istniała. Po obecności Niemców na tym terenie do dziś zachowało się około 120 bunkrów. Pierwsza szkoła w Goczałkowie powstała w 1871 roku i miała ona wówczas jednego nauczyciela, który był również organistą. Gdy w 1875 roku wybudowano nowy budynek szkolny na etacie nauczycielskim były dwie osoby. W roku 1921 szkoła liczyła już sześcioro nauczycieli i miała dyrektora.

Posiadacie niepotrzebne starocie (przedmioty, fotografie, dokumenty lub inne rzeczy) ?? Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.. Skany bądź fotografie, oględziny wszelkich dokumentów i przedmiotów możemy wykonać również od ręki w Gminnym Centrum Kultury i Sportu w Żarowie przy ul. Piastowskiej 10A. Utrwalmy wspólnie w słowie pisanym oraz wzbogacimy historię Naszej Małej Ojczyzny.

Źródła:
http://xn--goczakw-q0a32e.pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha