Kalendarium cz.I

 

Kalendarium historyczne z uwzględnieniem obszaru Gminy Żarów

Część I - lata 921 - 1617

Przy tworzeniu niniejszego kalendarium uwzględnione zostały kolejno: przynależność terytorialna, panujący władca oraz wydarzenia z historii państw, których granice obejmowały obszar Śląska w danym czasie. Aspekty te miały bezpośredni lub pośredni wpływ na życie ówczesnych mieszkańców Ziemi Żarowskiej. Pamiętać bowiem należy, że decyzje polityczne oraz toczone wojny pociągały za sobą: podatki, kontrybucje, rabunki, kwaterunki i przemarsze wojsk, pobór rekruta oraz inne nieszczęścia, które na przestrzeni wieków dotykały miejscowości dzisiejszej Gminy Żarów i ich mieszkańców.

 

ok. 921 (lata 20-30 X w.) – Śląsk staje się częścią państwa czeskiego

- Wratysław I – ks. czeski od ok. 905-921
- Wacław – ks. czeski od ok. 921-935?
- Bolesław I – ks. czeski od 935-972
- Bolesław II Pobożny – ks. czeski od 972-999

przed 990 (985-990) – opanowanie Śląska przez państwo polskie

- Mieszko I – ks. polski ok. 960-992

Mieszko I

• 990 – wojna polsko-czeska na Śląsku, rozstrzygnięta na korzyść Mieszka I; ostateczne scalenie pod władzą Piastów ziem, które obejmowały Małopolskę, Wielkopolskę, Śląsk, Mazowsze i Pomorze

- Bolesław I Chrobry – ks. polski 992-1025, król polski od 1025

Bolesław I Chrobry

• ok. 995 – wypędzenie Ody (ks. polski od 979 lub 980, druga żona Mieszka I) wraz z jej  3 synami
• 997 – męczeńska śmierć biskupa praskiego Wojciecha podczas misji chrystianizacyjnej w Prusach, którego ciało wykupuje Bolesław I Chrobry i składa w Gnieźnie
• 999 – Bolesław doprowadza do kanonizacji Wojciecha, który staje się pierwszym patronem państwa polskiego
• 1000 – pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu św. Wojciecha i spotkanie z Bolesławem I Chrobrym; cesarz wręcza księciu insygnia władzy i godzi się na utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu
• 1002-1005 – I wojna polsko-niemiecka; Bolesław zajmuje Łużyce, Milsko i Miśnię,  a w 1003 roku Czechy, Morawy i Słowację; po interwencji niemieckiej na mocy pokoju w Poznaniu Chrobry traci wszystkie nabytki
• 1007-1013 – II wojna polsko-niemiecka; zajęcie Łużyc i Milska, które zostały przyznane Bolesławowi I Chrobremu jako lenno na mocy pokoju w Merseburgu
• 1015-1018 – III wojna polsko-niemiecka; zwycięstwa Polaków podczas obrony grodów Bytów, Głogów i Niemcza, pokój w Budziszynie, gdzie Polska otrzymała Milsko i Łużyce, posiłki niemieckie na wyprawę kijowską (300 zbrojnych od cesarza Henryka II i 500 od króla Węgier Stefana Wielkiego), w Miśni cesarz niemiecki zobowiązywał się powoływać margrabiów przychylnych Polsce
• 1018 – wyprawa na Kijów, gdzie Bolesław I Chrobry usuwa Jarosława Mądrego i osadza na tronie swojego zięcia Świętopełka, przyłączenie Grodów Czerwieńskich do Polski i zdobycie bogatych łupów
• 1025 – koronacja na króla polski

- Mieszko II Lambert – król polski 1025-1032

Mieszko II Lambert

• 1025 – koronacja na króla polski; wyprawa łupieżcza do Saksonii
• 1030(31) – wystąpienie dążących do władzy braci Bezpryma i Ottona
• 1031 – Mieszko II zmuszony przez koalicję niemiecko-ruską do ucieczki z kraju
• cesarz niemiecki Konrad II odbiera Polsce Milsko i Łużyce, a ks. kijowski Jarosław Mądry Grody Czerwieńskie

- Bezprym – najstarszy syn Bolesława I Chrobrego, krótkie rządy w 1031 roku

Bezprym

- Mieszko II Lambert – ks. polski 1032-34

• 1032 odzyskanie władzy za cenę zrzeczenia się korony i uznania zwierzchnictwa cesarza niemieckiego Konrada II
• krótkotrwałe rozdzielenie kraju między Ottona i Dytryka, do 1034 zjednoczenie państwa
• 1034 – po śmierci Mieszka II Lamberta wygnanie Rychezy (pierwsza królowa polski, siostrzenica cesarza Ottona III i od 1013 żona Mieszka II) i Kazimierza I (syn Mieszka II Lamberta); powstanie ludowe przeciw możnym, oderwanie Mazowsza przez Miecława (cześnik Mieszka II Lamberta, namiestnik na Mazowszu od 1037)

1038(39)-1050 – Śląsk pod panowaniem władców Czech

- Brzetysław I – ks. czeski ok. 1012-55, korzystając z sytuacji politycznej w Polsce najeżdża i łupi kraj (złupienie grodów wielkopolskich Gniezna i Poznania, wywiezienie relikwii św. Wojciecha, wcielenie Śląska do Czech, utrata przez Polskę Pomorza)

1050 – przyłączenie Śląska do Polski

- Kazimierz I Odnowiciel – ks. polski od 1034 (lub 1039)-1058

Kazimierz I Odnowiciel na obrazie Jana Matejki

• powrót z wygnania do kraju przy pomocy cesarza niemieckiego Henryka III i ks. kijowskiego Jarosława Mądrego
• zajęcie Wielkopolski i Małopolski, od 1041 lub 1042 walki o Mazowsze z Miecławem, przywrócenie zwierzchności nad Pomorzem Gdańskim 
• 1047 – pokonanie Miecława na Mazowszu przy pomocy ruskich posiłków 
• 1050 – przyłączenie Śląska pod warunkiem płacenia trybutu Czechom w wysokości 500 grzywien srebra i 30 grzywien złota rocznie 
• 1054 – potwierdzenie na zjeździe w Kwedlinburgu przynależności Śląska do polski w zamian za płacenie trybutu państwu czeskiemu; przywrócenie biskupstwa wrocławskiego, które przestało funkcjonować w latach czeskiego panowania

- Bolesław II Śmiały (Szczodry) – ks. polski 1058-76, król polski 1076-79

Bolesław II Śmiały

• 1058 – ingerencja w sprawy wewnętrzne Czech (nieudana wyprawa); zaprzestanie płacenia trybutu ze Śląska; utrata Pomorza Gdańskiego 
• 1060-63 – interwencja na Węgrzech na rzecz Beli I i jego syna Gejzy, reprezentujących politykę antycesarską
• 1069 – wyprawa na Kijów i przyłączenie Grodów Czerwieńskich, wykorzystując rozbicie dzielnicowe na Rusi i walki o tron, obsadza własnych kandydatów
• 1070-72, 1075-76 – wyprawy dywersyjne do Czech, aby wesprzeć tamtejsze stronnictwo  antyniemieckie
• 1076 – poparcie dla papieża Grzegorza VII w jego sporze o inwestyturę z cesarzem Henrykiem IV; przywrócenie metropolii kościelnej w Gnieźnie i zgoda papieska na koronację
• 1076 – koronacja na króla polski
• 1078-79 – wyprawa na Ruś i osadzenie na tronie swego zięcia Izysława; nieustanne dalekie wyprawy wojenne prowadzą do zawiązania spisku możnych na czele z Władysławem Hermanem i biskupem krakowskim Stanisławem, który zostaje skazany na śmierć i zgładzony; wybucha bunt możnych; Bolesław II Śmiały ucieka wraz z synem na Węgry, gdzie umiera w 1081 roku w tajemniczych okolicznościach (otruty ?)

- Władysław I Herman – ks. polski 1079-1102

Władysław I Herman

• upadek znaczenia polski po wypędzeniu Bolesława II Śmiałego
• zwycięstwo cesarza Henryka IV w sporze o inwestyturę z papieżem Grzegorzem VII; słabość Henryka I wobec cesarza niemieckiego, ślub z jego siostrą Judytą Marią; rezygnacja z koronacji na króla polski; wyrażenie zgody na płacenie trybutu ze Śląska państwu czeskiemu
• 1092 – korzystając z trudności wewnętrznych Czech Władysław I Herman zaprzestaje płacenia trybutu ze Śląska
• 1093 – Brzetysław II, nowy władca Czech, pustoszył Śląsk częstymi najazdami, dopóki książę polski Władysław nie zapłacił co do jednego grosza trybutu za poprzedni i za ten rok tysiąc grzywien srebra i 60 złota). Ostatecznie zawarto pokój na mocy, którego Śląsk został oddany synowi Władysława I Hermana, Bolesławowi Krzywoustemu
• 1093 – podczas walk z Czechami komes wrocławski (zarządca prowincji) Magnus i możni z okolic Wrocławia podnieśli bunt przeciw wszechwładnemu na dworze Władysława Hermana palatynowi Sieciechowi. Buntownicy przyjęli we Wrocławiu księcia Zbigniewa, starszego syna Władysława Hermana, oraz przybyłych z Czech polskich wygnańców – przeciwników Sieciecha. Sieciech stłumił bunt umiejętną dyplomacją, a Władysław I Herman uznał prawa swojego pierworodnego syna Zbigniewa, odsuniętego od sukcesji przez Sieciecha pod zarzutem nieprawego pochodzenia
• 1100 – wybucha kolejny bunt wrocławian przeciw Sieciechowi. Zgromadzenie ludowe zażądało usunięcia palatyna (wojewody) i podziału państwa między Władysława Hermana i obu jego synów –  Zbigniewa i Bolesława. Po podziale Władysław Herman otrzymuje władzę zwierzchnią, Mazowsze i główne grody, Zbigniew – Wielkopolskę i Kujawy, natomiast Śląsk i Małopolska przypada Bolesławowi

- Zbigniew i Bolesław Krzywousty – ks. polscy 1102-1107

• 1102 – po śmierci Władysława I Hermana, Zbigniew obrany zostaje księciem zwierzchnim i zajmuje Mazowsze, Bolesław – główne grody należące do ojca
• 1106-07 – rywalizacja między braćmi, Bolesław zajmuje dzielnice Zbigniewa, ten ucieka do cesarza i króla niemieckiego Henryka V

- Bolesław III Krzywousty – ks. polski 1107-1138

Bolesław III Krzywousty

• 1108 – wyprawa na Czechy (poparcie Węgier przed napaścią niemiecko-czeską)
• 1109 – polsko-niemiecka wojna podjazdowa (najazd cesarza Henryka V pod pretekstem  obrony praw wygnanego Zbigniewa, faktycznie odwet za wyprawę Bolesława na Czechy w 1108 roku). Obrona Głogowa, Bytomia Odrzańskiego, bezskuteczne niemieckie ataki na  Wrocław. Epizod ten w późniejszej wersji zmienił się w wielkie zwycięstwo Bolesława Krzywoustego na Psim Polu, skąd cesarz Henryk V „tylko trupy wywoził jako trybut”
• 1112 – powrót Zbigniewa, który zostaje oślepiony z rozkazu Bolesława, co wywołuje opór przeciw władcy, okupiony publiczną pokutą i darami na rzecz Kościoła, założenie biskupstw w Lubuszu, Kamieniu Pomorskim i Włocławku
• 1116 – przyłączenie Pomorza Gdańskiego
• 1117-18 – bunt z nieznanych przyczyn palatyna (wojewody) wielkopolskiego Skarbimira, który zostaje pokonany i oślepiony
• hołd ks. Warcisława – przyłączenie Pomorza Zachodniego (1121-1122)
• 1123 – wyprawa Bolesława na ziemie Wieleckie – przyłączenie ziem Pomorza Zaodrzańskiego
• sojusz Polski z Danią poprzez małżeństwo Ryksy, córki Bolesława z Magnusem, królem Danii i Szwecji
• 1131-33 – pretensje arcybiskupa Magdeburga Norberta wspieranego przez papieża Innocentego II do władzy nad kościołem w Polsce
• 1135 – spotkanie Bolesława III Krzywoustego z cesarzem Lotarem III w Merseburgu, gdzie potwierdzone zostały prawa metropolitarne Gniezna, złożenie hołdu lennego cesarzowi z Pomorza i Rugii, w zamian Polska zachowuje samodzielność organizacji kościelnej
• 1136 – potwierdzenie samodzielnej organizacji kościelnej w Polsce bullą papieża  Innocentego II
• 1138 – statut Bolesława III Krzywoustego o następstwie tronu – podział dzielnicowy państwa na zasadzie senioratu – tron miał przypaść najstarszemu z synów (Senior), a potem  najstarszemu z książąt piastowskich oraz na zasadzie pryncypatu – podzielenie państwa na dzielnice, ale zachowanie jedności poprzez skupienie władzy w ręku jednego księcia zwierzchniego (Princepsa)

1138 – Śląsk dzielnicą państwa polskiego

- Władysław II Wygnaniec – ks. zwierzchni Polski i dziedziczny na Śląsku 1138-1146

Władysław II Wygnaniec

• 1141-46 – dążenie Władysława II do zjednoczenia ziem, co wywołało opór Kościoła, możnych i braci „bunt juniorów”; nieudana próba przy pomocy książąt ruskich utrzymania władzy - wygnanie w 1146 roku

- Bolesław IV Kędzierzawy – ks. mazowiecki 1138-73, ks. zwierzchni Polski 1146-73

Bolesław IV Kędzierzawy

• 1157 – wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy w celu przywrócenia na tron Władysława II; Bolesław IV Kędzierzawy składa hołd lenny cesarzowi w Krzyszkowie  i pozostaje na tronie
• 1163 – po kolejnej interwencji cesarza Fryderyka I, synowie Władysława II Wygnańca – Bolesław I Wysoki, Mieszko I Plątonogi, uzyskują zapewnienie władzy na Śląsku
• 1173 – potwierdzenie władzy synów Władysława II na Śląsku po kolejnej interwencji cesarza i złożeniu hołdu lennego przez Bolesława IV Kędzierzawego

1163 – rozpad dzielnicy śląskiej na mniejsze księstwa

- Bolesław I Wysoki – ks. śląski 1163-1201

Bolesław I Wysoki na rysunku Jana Matejki

• 1163 – podział dzielnicy śląskiej między synów Władysława II Wygnańca na 3 księstwa; księstwo centralne z Wrocławiem otrzymuje panujący w latach 1163-1201 Bolesław I Wysoki, który walczy o powiększenie swego księstwa dzielnicowego i zabiega o jego rozwój gospodarczy
• 1185 – pierwsza wzmianka pisemna o Pożarzysku i jego właścicielach. W „nekrologu lubiąskim” wzmiankowani są Ilich de Pozarische i Gneomirus de Pozariz – obaj z rodu rycerskiego Strzegomiów-Ilikowiców
• 1198-1201 – pierwsza wzmianka pisemna o kościele i parafii w Pożarzysku, zawarta w dokumencie biskupa wrocławskiego Jarosława, który potwierdził wymianę wsi stanowiących uposażenie kościoła w „Posarisch”. Proboszcz pożarzyski otrzymał wówczas „Jauorau” (Stary Jawornik), „Tissech” (Czechy), „Petri villa” (Piotrowice)
• 1198-1201 – w dokumencie biskupa wrocławskiego Jarosława wzmianka pisemna o osadzie Scharino (identyfikacja tej osady z Żarowem lub nieistniejąca dziś osadą-folwarkiem Sanderhof w powiecie średzkim – kwestia mocno problematyczna)

- Henryk I Brodaty – ks. śląski 1201-1238, ks. krakowski 1232-38, ks. wielkopolski 1234-38

Henryk I Brodaty

• dążenie do zjednoczenia ziem polskich i podniesienia ich gospodarki; prawdopodobnie  przygotowuje koronację syna Henryka II
• 1201 – Imbram z rodu Strzegomiów-Ilikowiców jako właściciel wsi Posarische (Pożarzysko), podarowuje prawo do ściągania z niej dziesięciny klasztorowi lubiąskiemu
• 12.05.1209 – pierwsza wzmianka pisemna o wsi Wierzbna i jej właścicielach. W dokumencie ks. Henryka I Brodatego wymienieni zostają: comes Stephanus de Wirbna, comes Johannes de Wirbno et frater eius Nicolaus

- Henryk II Pobożny – ks. śląski, krakowski i wielkopolski 1238-41

Henryk II Pobożny

• 1241 – plany koronacji i zjednoczenia państwa unicestwia najazd Tatarów na Polskę
• 9.04.1241 – bitwa rycerstwa polskiego z Tatarami na Legnickim Polu, która mimo klęski Polaków – poległ w niej książę Henryk II Pobożny, rycerze Jan i Stefan z Wierzbnej – zahamowała pochód Tatarów na zachód, którzy skierowali się na Węgry pustosząc po drodze okolice Strzegomia i Świdnicy

Bitwa pod Legnicą na średniowiecznej miniaturze

1242-1253 – podział Śląska między synów Henryka II Pobożnego

• 9.08.1245 – pierwsza wzmianka pisemna o wsi Buków. W bulli protekcyjnej papież Innocenty IV potwierdził prawo do czerpania dochodów przez biskupa wrocławskiego ze wsi „villa Bucou”

1249 – rozpad na dzielnice: wrocławską, legnicką i głogowską

- Bolesław II Rogatka – ks. legnicki i głogowski 1248-78

Bolesław II Rogatka na obrazie autorstwa Jana Matejki

- Henryk III Biały (1248-1266) i Władysław V Salzburski (1248-1270) – ks. wrocławscy

• okolice Strzegomia początkowo w granicach dzielnicy legnickiej
• następnie w granicach dzielnicy wrocławskiej
• 1250 – w bulli papieża Innocentego IV wśród miejscowości, które uiszczały dziesięcinę  wrocławskiemu kościołowi NMP na Piasku, wymienione zostały osady Soraw i Sarise – (identyfikacja nazw z Żarowem niepewna i problematyczna)
• 1260 – w wydanym dokumencie biskup wrocławski odnowił niejakiemu Hermanowi przywilej na lokację na prawie niemieckim wsi „Buccow” (Buków), przyznając mu prawo do posiadania sołectwa, 3 łanów ziemi (zwolnionych od wszelkich świadczeń), trzeciej części opłat sądowych, karczmy oraz młyna. Kościół bukowski posiadał 2 łany ziemi (widmut kościelny należał do wrocławskiej kapituły katedralnej – patronat świątyni) a biskupstwo wrocławskie 6 łanów – jedyny zachowany dokument lokacyjny z okolic Żarowa

- Henryk IV Prawy (Probus) – ks. wrocławski 1270-90, ks. krakowski 1288-90

Henryk IV Prawy (Probus)

• dążenie do zjednoczenia Polski i zabiegi o zgodę papieską na koronację
• 07.1277 – umowa między ks. legnickim Bolesławem II Rogatką i ks. wrocławskim Henrykiem IV Prawym na mocy, której ⅓ dzielnicy wrocławskiej zmarłego Henryka V Salzburskiego ze Strzegomiem i Środą Śląską zostaje włączona do dzielnicy legnickiej, lecz po paru latach zostaje odzyskana przez Henryka IV Prawego
• 1283 – pierwsza wzmianka pisemna o kościele w Wierzbnej, którego patronami byli wówczas rycerze Stefan, Jan i Henryk z rodu Wierzbnów

1290 – śmierć Henryka IV Prawego; podział dzielnicy wrocławskiej na mniejsze księstwa (księstwo świdnickie, księstwo świdnicko-jaworskie)

- Bolko I – ks. jaworski 1278-1301, ks. świdnicki 1291-1301

Bolko I zw. Surowym

• po śmierci Henryka IV Prawego, rywalizacja legalnego następcy Henryka I Głogowskiego (ks. głogowski 1273 lub 1275-1309, wielkopolski 1306-09) z Henrykiem V Grubym (ks. legnicki i wrocławski 1278-96, od 1281 lennik Henryka IV Prawego). W sporze tym ks. jaworski Bolko I wspiera swego brata Henryka V i otrzymuję południową część księstwa wrocławskiego, od Strzegomia przez Ziębice po Strzelin (Księstwo Świdnickie)
• 26.06.1294 – zawarta zostaje pisemna umowa pomiędzy proboszczem pożarzyskim Ulrichem von Liebenthal (posiadającym patronat nad miejscowym kościołem) a klasztorem cysterskim w Lubiążu, który po śmierci proboszcza z Pożarzyska ma przejąć patronat nad tamtejszym kościołem i uzyskać prawo pobierania od poddanych dziesięciny (prawo nadane w 1201 przez Imbrama)
• 1294 – pierwsza wzmianka pisemna o wsiach: Imbramowice (Ingrammi villa), Kruków (Rabyn), Mrowiny (Conradeswald), Pyszczyn (pavrum Pyschyn), Siedlimowice (Schonenuelt), Tarnawa (Tarnow). Miejscowości te zostają umieszczone we fałszywym dokumencie (opatrzony datą 1213), sporządzonym w skryptorium klasztoru lubiąskiego. Jego powstanie związane jest z przejęciem przez klasztor patronatu nad kościołem w Pożarzysku i zapewnieniem sobie prawa do pobierania dziesięciny z miejscowości, które prawdopodobnie należały do parafii pożarzyskiej
• 1295 – pierwsza wzmianka pisemna o wsi Zastruże przy transakcji wymiennej pomiędzy ks. świdnicko-jaworskim Bolkiem I a opatem krzeszowskim Teoderykiem. W zamian za przekazany księciu Jarostów cystersi krzeszowscy otrzymują wieś Sastrushe
• 1295 – ks. świdnicko-jaworski Bolko I przyznaje klasztorowi krzeszowskiemu pełne prawa sądownicze i swobodę dysponowania nadwyżkami czynszowymi z dóbr zastrużańskich
• 25.10.1297 – ks. świdnicko-jaworski Bolko I zezwala właścicielowi folwarku w Conradiswalde (Mrowiny) rycerzowi Tyczko zw. Muscho, na płacenie klasztorowi lubiąskiemu dziesięciny  pieniężnej
• 30.01.1300 – rycerz Stefan z Wierzbnej podarowuje wrocławskiemu klasztorowi premonstratensów (opactwo św. Wincentego na Ołbinie) patronat nad kościołem w Wierzbnej. Aktu tej darowizny nie akceptują jednak inni członkowie rodu rycerskiego Wierzbnów
• ok. 1300 – pierwsza wzmianka pisemna o wsiach Mikoszowa (villa Nicolai) i Przyłęgów (Proilsdorf), które wymienione zostają w Liber fundationis biskupstwa wrocławskiego

- Bernard – ks. świdnicki 1301-1326

• po śmierci Bolka I podział ziem między jego synów na 3 księstwa: jaworskie, ziębickie i świdnickie

• ok. 1304 – pierwsza wzmianka pisemna o wsi Mielęcin. Ks. Beatrycze (wdowa po ks. Bolku I) podarowuje część wsi Pfaffendorf kapitule kościoła św. Krzyża we Wrocławiu
• 1307 – pierwsza wzmianka pisemna o wsi Kalno (Kalendorf)
• 1307-08 – pierwsze wzmianki pisemne o wsi Bożanów (Eckehardesdorf,  Eckardi villa). Początki wsi wiązane są z rycerzem Ekkehardem (z rodu Wierzbnów bądź ich lennik) wzmiankowanym w dokumentach z 1274, 1285
• 12.01. i 21.11.1308 – pierwsze wzmianki pisemne o wsi Żarów (Sarowicze). Mieszkańcy miejscowości uiszczali wówczas dziesięcinę proboszczowi wierzbneńskiemu
• 25.10 i 27.11.1308 – pierwsze wzmianki pisemne o wsi Gołaszyce (Golzciz). Mieszkańcy Gołaszyc podobnie jak mieszkańcy Bożanowa płacili wówczas dziesięcinę kościołowi  w Wierzbnej (ród rycerski Wierzbnów założycielem-lokatorem wsi ?)
• 1310 – ks. Bernard i Henryk poświadczają zakup przez zakon benedyktynek za Strzegomia 13 grzywien czynszu we wsi villa Pfaffendorf (Mielęcin) i nadają przywilej immunitetowy  zwalniający majętności ze wszelkich świadczeń
• 05.1315 – biskup wrocławski Henryk oraz Jan i Stefan z Wierzbnej przekazują patronat nad kościołem wierzbneńskim klasztorowi cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Konflikt pomiędzy klasztorem kamienieckim a wrocławskim opactwem św. Wincentego o bogato uposażoną parafię
• 08.1318 – klasztor krzeszowski właścicielem 11 łanów ziemi w Wierzbnej (utworzenie folwarku klasztornego)
• 31.08.1318 – klasztor kamieniecki właścicielem 4,5 łana ziemi w Gołaszycach oraz  przywileju immunitowego (zwolnienie dóbr ze wszelkich świadczeń) nadanego przez księcia świdnickiego Bernarda
• po 1318? – klasztor kamieniecki właścicielem majętności żarowskich – założenie niewielkiego folwarku
• 1324-25 – biskupstwo wrocławskie dokumentami z 19.12.1324, 18.08.1325 i 17.09.1325 rozstrzyga spór pomiędzy klasztorem kamienieckim a wrocławskim opactwem  św. Wincentego na Ołbinie, które zrzeka się patronatu nad kościołem wierzbneńskim w zamian za zwrot kosztów poniesionych w związku z procesem, które pokrywa klasztor kamieniecki

- Bolko II Mały – ks. świdnicki 1326-68, potem również ks. jaworski

Bolko II Mały

• 1326 – ks. świdnicki Bolko II potwierdza posiadanie części Wierzbnej przez klasztor krzeszowski i zwalnia dobra klasztorne ze wszelkich świadczeń
• 1327 – król czeski Jan Luksemburski jako zięć Wacława II, roszcząc pretensje do tronu polskiego, przyjmuje hołd lenny księstw: cieszyńskiego, głogowskiego, legnickiego, niemodlińskiego, oleśnickiego, opolskiego, oświęcimskiego, raciborskiego, wrocławskiego, żagańskiego – utrata Śląska przez Polskę (księstwo świdnicko-jaworskie i biskupie księstwo ziębickie – samodzielne i niezależne)
• 1330 – klasztor kamieniecki nabywa od prywatnych właścicieli folwark w Gołaszycach oraz uzyskuje zgodę księcia świdnickiego Bolka II na połączenie świeżo nabytych dóbr z własnymi 
• 9.02.1339 – zrzeczenie się przez króla polski Kazimierza III Wielkiego praw do księstw śląskich. W dokumencie krakowskim nie wymieniono samodzielnego księstwa świdnickiego
• 1335 – spotkanie w Wyszehradzie króla polski Kazimierza III Wielkiego i króla czeskiego Jana Luksemburskiego – w zamian za odszkodowanie Jan Luksemburski zrzeka się pretensji do korony polskiej, a Kazimierz III Wielki obiecuje uznać czeskie zwierzchnictwo nad Śląskiem
• 1335 – pierwsza wzmianka pisemna o kościele i wsi Łażany (Laszano), wymienionej w rejestrze świętopietrza archidiecezji gnieźnieńskiej. Sama wieś powstała niewątpliwie wcześniej w dobie kolonizacji pod koniec XII lub na początku XIII w.
• 1342 – ks. świdnicko-jaworski Bolko II właścicielem wsi Kalno
• 1343 – wprowadzenie na urząd proboszcza w Wierzbnej kamienieckiego cystersa o imieniu Tyczko, odnawia spór pomiędzy klasztorem z Kamieńca a wrocławskim opactwem św. Wincentego o prawo do patronatu nad kościołem wierzbneńskim
• 1343 – ks. świdnicko-jaworski Bolko II powołując się na dokumenty wydane przez swojego ojca ks. Bernarda, zezwala opatom kamienieckim na swobodne dysponowanie dobrami gołaszyckimi oraz zwalnia majętności z wszelkich świadczeń na rzecz władcy 
• lata 40-te-1356 – konflikt polsko-czeski o Śląsk (książę świdnicko-jaworski Bolko II po stronie Kazimierza Wielkiego)
• 1345-48 – wojna polsko-czeska (działania na terenie księstwa świdnickiego)
• 1347 – dokument biskupa wrocławskiego (3.03.1347) oraz dokument papieski (31.12.1347) potwierdzają stan posiadania patronatu nad kościołem w Wierzbnej przez klasztor cysterski z Kamieńca Ząbkowickiego

Klasztor cysterski w Kamieńcu Ząbkowickim na rysunku F.B.Wernera z XVIII wieku

• 1348 – pokój w Namysłowie – król Kazimierz III Wielki uznaje akt inkorporacji Śląska do Czech, wydany przez Karola IV, syna i następcy Jana Luksemburskiego 
• 1350-53 – dwa układy między księciem świdnicko-jaworskim Bolkiem II, a królem czeskim Karolem IV. Na mocy zawartego drugiego układu, bratanica Bolka II, Anna poślubiła króla czeskiego Karola IV i po bezpotomnej śmierci Bolka II miała przejąć jego państwo jako wiano
• 1356 – układ Praski – Karol IV zrzeka się ks. płockiego, a Kazimierz III Wielki Byczyny, Kluczborka, Świdnicy i Jawora
• 23.05. i 10.07.1357 – książę świdnicko-jaworski Bolko II potwierdził fakt sprzedaży przez klasztor kamieniecki folwarku w miejscowości Zarow (Żarów), który nabył mieszczanin świdnicki Jeszko Schalewitz. Klasztor kamieniecki zachował prawo pobierania (do 1670) z folwarku żarowskiego rocznego czynszu w wysokości 7 grzywien 
• 1365 – pierwsza wzmianka pisemna o dworze obronnym w Pyszczynie, będącym wówczas siedzibą właścicieli wsi – rycerzy von Czirn

1368 – przejście po śmierci Bolka II księstwa świdnicko-jaworskiego pod zwierzchność lenną czeską

- 1368-92 – rządy wdowy po Bolku II, księżnej Agnieszki Austriackiej

• 11.04.1369 – ks. Agnieszka przekazuje klasztorowi cystersów w Krzeszowie darowiznę  w postaci wsi Kalno (Callndorf)
• 11.11.1369 i 7.01.1371 – pierwsze wzmianki o wsi-folwarku Marcinowiczki (Mertinsdorf), będących w posiadaniu rycerzy Gunzela i Heinricha von Czirn 
• 1369 – pierwsza wzmianka pisemna o dworze obronnym w Łażanach, będącym wówczas siedzibą właścicieli wsi – rycerzy von Seidlitz 
• lata 70-te XIV w. klasztor kamieniecki sprzedaje folwark gołaszycki von Seidlitzom
• 1381 – klasztor cystersów z Krzeszowa nabywa od prywatnych właścicieli część wsi Rabin (Kruków) wraz z połową sołectwa, młynem (istniał przed 1365) i karczmą (istniała przed 1381) – utworzenie folwarku
• 1383 – klasztor krzeszowski właścicielem całego Krukowa po wykupieniu pozostałej części wsi z rąk prywatnych 
• 10.04.1386 – pierwsza wzmianka pisemna o dworze obronnym i folwarku w Siedlimowicach, będących wówczas własnością Heinemanna von Seidlitz

1392 – po śmierci ks. Agnieszki objęcie władzy w księstwie świdnicko-jaworskim przez starostę czeskiego Benesza z Chuśnik. Księstwo świdnicko-jaworskie staje się prowincją Królestwa Czeskiego pod berłem Luksemburgów (Czechy, Śląsk, Morawy, Łużyce)

- Karol IV Luksemburski – król czeski 1346-78

Karol IV Luksemburski

• 25.09.1369 – król czeski Karol IV potwierdza darowiznę Kalna przez ks. Agnieszkę na rzecz klasztoru w Krzeszowie

- Wacław IV Luksemburski – król czeski 1378-1419, król niemiecki 1378-1400

Wacław IV Luksemburski

• nie zyskał poparcia w Niemczech i Czechach – zdetronizowany
• przed 1397 – powstanie należącego do cystersów dworu w Zastrużu (wzm. 1397-1403) – siedziba zarządcy majątku
• 1399 – pierwsza wzmianka pisemna o dworze obronnym w Imbramowicach, będącym wówczas siedzibą właścicieli wsi – rycerzy von Czirn
• 23.01.1403 – klasztor krzeszowski współwłaścicielem rycerskiej posiadłości wierzbneńskiej (murowany dwór, folwark, 12 łanów ziemi uprawnej, winnica, ogród, młyn, 8 zagród chłopskich oraz część przywilejów), nabytej od rycerzy von Rohnau

- Zygmunt Luksemburski – elektor brandenburski 1378-1437, król węgierski 1387-1437, król  niemiecki 1410-37, król czeski 1420-37, cesarz rzymsko-niemiecki 1433-37

Zygmunt Luksemburski

• niechętny Polsce, popierał przeciw niej Krzyżaków, w 1402 oddał im w zastaw Nową Marchię, 1415 nadał Brandenburgię dynastii Hohenzollernów
• Jan Hus – 1369-1415, czeski reformator religijny, profesor teologii uniwersytetu praskiego, twórca husytyzmu. Odrzucając autorytet Kościoła i powołując się wyłącznie na Biblię, domagał się radykalnej reformy Kościoła: prawa głoszenia Ewangelii przez świeckich, komunii pod dwiema postaciami, zrezygnowania z bogactw przez Kościół. Bronił języka i kultury czeskiej przed wpływami niemieckimi. Wezwany na sobór do Konstancji, pomimo „żelaznego listu” króla niemieckiego Zygmunta Luksemburskiego, który nie dotrzymał obietnicy, został przez niego uwięziony, a następnie uznany za heretyka i 15.07.1415 spalony na stosie (w Czechach ogłoszony bohaterem narodowym)
• 1419 – gdy król niemiecki Zygmunt Luksemburski zgłasza pretensje do korony czeskiej, husyci wywołują powstanie (I defenestracja praska) –  początek wojen husyckich 1419-34
• 1420 – klasztor krzeszowski nabywa wyższe i niższe prawa sądownicze w posiadanej części Wierzbnej 
• 1420 – husyci zawierają swoją doktrynę w „czterech artykułach praskich”: wolne kaznodziejstwo, komunia pod dwiema postaciami, apostolskie ubóstwo duchowieństwa. Podział husytów na: utrakwistów=kalikstynów – odłam umiarkowany skupiający uniwersytet, szlachtę, mieszczaństwo (swoboda religijna, komunia pod dwiema postaciami, sądownictwo świeckie) oraz taborytów – odłam radykalny skupiający chłopów i biedotę miejską (zniesienie obrzędów, hasła socjalizmu utopijnego – powszechna równość, wspólnota dóbr)
• 1420, 1421, 1422 – dowodzona przez Jana Žižka z Trocnova (ok.1360-1424, od 1420 hetman taborytów), narodowa armia husycka odpiera wyprawy Zygmunta Luksemburskiego
• 1426, 1427 – dowodzone przez Prokopa Wielkiego (ok. 1380-1434, wódz taborytów od 1426), wojska husyckie odpierają najazdy niemieckie i po rozgromieniu armii króla Zygmunta Luksemburskiego, plądrują sąsiednie kraje
• 1428 – wielki najazd wojsk husyckich dowodzonych przez Andrzeja Prokopa na Ziemię Kłodzką i Śląsk
• 29-30.12.1428 – zwycięstwo wojsk husyckich w bitwie pod Cielętnikiem (Stary Wielisław) i spustoszenie znacznego obszaru Śląska, m.in. spalenie Środy Śląskiej
• 01.1429 – bezskuteczne ataki husyckiego oddziału w sile 8000 żołnierzy i 500 wozów na Świdnicę
• 1429-32 – w trakcie działań zbrojnych na terenie ks. świdnickiego, ucierpiały: Wierzbna – wieś spustoszona przez oddziały husyckie, w której prawdopodobnie zniszczony został dwór obronny, folwark klasztorny oraz splądrowany został kościół. Jeszcze w 1447 roku we wsi były opustoszałe zagrody chłopskie; oraz być może Łażany – właściciele majętności rycerze von Seidlitz, zdecydowali się na odbudowę posiadłości czeskich – zamku Bechin i miejscowości Pičin, a sprzedali zniszczone? Łażany

Wojska husyckie pod wodzą Jana Žižka z Trocnova

• 1429 – zajęcie Niemczy przez husyckie oddziały Piotra Polaka i Sobótki przez wojska Jana Koldego
• 1428-33 – ziemia świdnicka oraz okolica po Kąty Wrocławskie i Środę Śląską, najeżdżane i pustoszone przez oddziały husyckie Henryka Petterswalde, Bedrzycha ze Strażnicy, Piotra Polaka (z Niemczy – główna baza husycka na Dolnym Śląsku) i Jana Koldego (z Sobótki)
• 1430 – oddziały husyckie po raz drugi bezskutecznie oblegały Świdnicę, a 01.09.1430 zostały w jej pobliżu rozbite przez wojska miasta Wrocławia – 80 poległych, 44 żołnierzy husyckich wraz z dowódcą Henrykiem Petterswalde dostało się do niewoli 
• 1431 – zwycięstwo wojsk husyckich Prokopa Wielkiego nad wojskami ks. brandenburskiego Fryderyka pod Domažlicami
• 1432 – oblężenie przez wojska husyckie Strzegomia, odstąpienie po wypłaceniu przez miasto pokaźnego okupu
• 1432 – właścicielem majętności w Mrowinach znany na Śląsku rycerz Herman von Czettritz (1410-11 – walczył po stronie zakonnej w wojnie z Polską i Litwą, nie wiadomo, czy brał udział w bitwie pod Grunwaldem; lata 20-30-te XV w. – jako urzędnik wojskowy w ks. świdnickim zwalczał bandy rycerzy-rabusiów i uczestniczył w walkach z husytami)
• 1433 – ugoda utrakwistów=kalikstynów z katolikami w tzw. „kompaktach praskich” – wojna domowa 
• 16.05.1433 – zwycięstwo połączonych wojsk świdnickich, strzegomskich i wrocławskich nad husytami dowodzonymi przez Piotra Polaka w bitwie koło Pożarzyska 
• 1433 – podpisanie porozumienia o wykupie zamków obsadzonych przez husytów zakończyło działania zbrojne na Śląsku (1435 – zawarcie pokoju)
• 30.05.1434 – w bitwie pod Lipanami, utrakwiści sprzymierzeni z katolikami pokonują taborytów; śmierć w bitwie wodza taborytów Prokopa Wielkiego
• 1434 – klasztor krzeszowski w posiadaniu całego rycerskiego folwarku wierzbneńskiego wraz z prawami sądowniczymi. Spór pomiędzy klasztorem kamienieckim (posiadającym patronat nad kościołem wierzbneńskim, widmut kościelny wynoszący 7,5 łana i prawo do dziesięciny od poddanych) a klasztorem krzeszowskim (dążącym do zwolnienia swoich posiadłości folwarcznych od opłacania kościołowi wierzbneńskiemu dziesięciny)
• 1436 – osłabienie autorytetu papieża i cesarza na soborze w Bazylei, gdzie uznano autonomię narodowego Kościoła czeskiego
• 1436 – zjazd w Igławie uznaje Zygmunta Luksemburskiego królem Czech; dochodzi do kolejnych czesko-niemieckich potyczek zbrojnych

1438 – Rządy Habsburgów w Czechach (1438-57) i na Węgrzech (1438-1440)

- Albrecht II Habsburg – ks. austriacki 1397-1439, król niemiecki 1438-39, król czeski i węgierski 1438-39

Albrecht II Habsburg

• 1437 – po śmierci Zygmunta Luksemburskiego (ostatni z dynastii), Albrecht II dziedziczy koronę Czech i Węgier

- Władysław V Pogrobowiec – król czeski 1440-1457

Władysław V Pogrobowiec

• 10.11.1444 – po śmierci pod Warną króla węgierskiego Władysława III i wyborze w 1446  Jana Hunyadyego na regenta, Habsburgowie (Władysław V Pogrobowiec), zgłaszają pretensje do tronu węgierskiego
• 1447 – przy mediacji opata lubiąskiego i henrykowskiego zawarty zostaje kompromis pomiędzy klasztorem krzeszowskim i kamienieckim w sporze o płacenie dziesięciny z folwarku w Wierzbnej. Wedle ustaleń klasztor krzeszowski zobowiązany jest do płacenia dziesięciny i należnych czynszów z folwarku i odstępowanie część opłat sądowych pobieranych od obcych poddanych, natomiast klasztor kamieniecki uznaje prawa sądownicze Krzeszowa w Wierzbnej
• 1447 – z inicjatywy klasztoru krzeszowskiego następuje odbudowa zniszczonego w czasie  wojen husyckich murowanego dworu (wieża mieszkalna – 15x12,7 m, nabyta w 1403 od rycerzy von Rohnau), będącego siedzibą administratora folwarku klasztornego (do 1403 własność szlachecko-rycerska)

1458 – Czechy (1458-71) i Węgry (1458-90) rządzone przez własnych królów narodowych

- Jerzy z Podiebradu – regent 1452, król czeski 1458-71

Jerzy z Podiebradu

• przywódca utrakwistów; już w 1448 zdobywa Pragę
• 1462 – papież unieważnia tzw. „kompakty praskie” z 1433
• 1466 – Jerzy z Podiebradu zostaje wyklęty
• 1467 – taboryci i waldensi tworzą wspólnotę Braci Czeskich i Morawskich

- Maciej Korwin – król węgierski 1458-90

Maciej Korwin

• 1477 – ataki węgierskie na Austrię Habsburgów
• 1485 – zdobycie Wiednia oraz zajęcie Karyntii i Styrii

1469-78 – wojna o koronę czeską między królem węgierskim Maciejem Korwinem, a kolejnymi władcami Czech – Jerzy z Podiebradu (do 1471), Władysław II Jagiellończyk (1471-1516)

1469/70-90 – Morawy, Śląsk i Łużyce zajęte przez króla Węgier Macieja Korwina

• 1489 – król Węgier Maciej Korwin zatwierdza dawny przywilej warzenia i sprzedaży piwa w Wierzbnej a miastu Świdnicy zakazuje akcji restrykcyjnych (wcześniej władze miejskie Świdnicy starały się doprowadzić do przerwania procederu warzenia piwa w Wierzbnej, poprzez próbę nałożenia na wieś tzw. prawa mili)

1471-1526 Czechy, 1490-1526 Węgry – pod rządami Jagiellonów

- Władysław II Jagiellończyk – król czeski 1471-1516, król węgierski 1490-1516

Władysław II Jagiellończyk

• po śmierci Jerzego z Podiebradu, sejm czeski powołuje na tron Władysława II
• 1479 – wojna z królem węgierskim Maciejem Korwinem zakończona porozumieniem w Ołomuńcu – Władysław II otrzymał Czechy, a Śląsk, Łużyce i Morawy dożywotnio (do 1490) pozostały w rękach Macieja Korwina
• 1485 – pokój w Kutnej Horze między katolikami i utrakwistami – gwarancje wzajemnego poszanowania obu wyznań
• 1490 – po śmierci Macieja Korwina, Władysław II Jagiellończyk poparty przez magnaterię węgierską zostaje obrany królem węgierskim; Śląsk, Morawy i Łużyce wracają do korony czeskiej; Królestwo Czech i Węgier pod władzą dynastii Jagiellońskiej
• 1491 – układ w Bratysławie – Władysław II uznaje pretensje dziedziczne Habsburgów (zwrot Karyntii, Styrii i Wiednia zajętych przez Węgrów w 1485)
• 1515 – porozumienie Jagiellonów z Habsburgami – w razie wygaśnięcia linii Jagiellonów w Czechach i na Węgrzech władzę mają przejąć Habsburgowie

- Ludwik II Jagiellończyk – król czeski i węgierski 1516-26

Ludwik II Jagiellończyk

• 1522 – rozstrzygnięcie przynależności Śląska do Czech
• 29.08.1526 – śmierć króla Ludwika II w bitwie z Turkami pod Mohaczem

1526 – tron czeski i węgierski obejmują Habsburgowie (władcy Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego – I Rzeszy Niemieckiej 1452-1740, 1745-1806)

- Ferdynand I Habsburg – ks. austriacki 1521-64, władca Czech i Węgier 1526-64, cesarz rzymsko-niemiecki 1556-64

Ferdynand I Habsburg

• 1521 – Karol V Habsburg (cesarz rzymsko-niemiecki 1519-56), przekazuje swemu bratu Ferdynandowi I Habsburgowi dziedziczne kraje w Rzeszy (Austria wraz z Karyntią, Styrią, Krainą i Tyrolem)
• 1522 – pierwsza wzmianka pisemna o osadzie-folwarku Weselina (Froudentall), która po 1557 połączona została z sąsiednimi Mrowinami w jeden kompleks majątkowy
• 1522 – ukończenie budowy kościoła w Imbramowicach
• 1526 – po śmierci Ludwika II, koronę czeską i węgierską obejmuje Ferdynand I Habsburg władając Austrią (Karyntia, Styria, Kraina, Tyrol), Królestwem Czech (Czechy, Morawy, Śląsk, Łużyce), Królestwem Węgier (od 1526 tylko zachodnia część)
• 1527 – uchwalenie przez stany śląskie dobrowolnego podatku na wojnę turecką w wysokości 100 tys. guldenów i 1.05.1527 złożenie hołdu nowemu władcy Ferdynandowi I Habsburgowi
• 1527 – król Czech i Węgier Ferdynand I nakłada na posiadłości kościelne wysoki podatek przeznaczony na sfinansowanie wydatków związanych z wojną przeciw Turcji
• lata 20-te XVI w. – zapoczątkowana 31.10.1517 przez Marcina Lutra reformacja, dociera na prawie cały Śląsk, w tym na ziemie księstwa świdnickiego
• 1529 – oblężenie Wiednia przez wojska tureckie
• 1532 – po nałożeniu przez Ferdynanda I wysokiego podatku na majętności kościelne (1527), klasztor cysterski w Krzeszowie będąc w nienajlepszej sytuacji finansowej, odsprzedaje osobie prywatnej wsie Zastruże i Kruków 
• 1533 – rozejm z Turcją i podział Węgier, których wschodnią część otrzymuje osmański wasal ks. siedmiogrodzki Jan Zapolya
• 1534 – wrocławska kapituła św. Krzyża odsprzedaje za 350 guldenów węgierskich posiadaną część wsi Mielęcin wraz ze wszystkimi przywilejami i prawami sądowniczymi klasztorowi benedyktynek ze Strzegomia, który tym samym staje się właścicielem całej wsi
• 1536 – przywilej bartniczy dla Mielęcina, będącego w posiadaniu klasztoru benedyktynek ze Strzegomia 
• 1541 – zajęta przez Osmanów wschodnia część Węgier staje się prowincją turecką
• 1548 – pierwsza wzmianka pisemna o nowo wybudowanej osadzie-folwarku Kalno-Wostówka (Neusorge), która ok. 1605 staje się częścią kompleksu majątkowego Mrowiny
• od ok.1550-1740 – podział administracyjno-terytorialny ks. świdnickiego na okręgi sądowe prawa niemieckiego, tzw. weichbildy: Świdnicki (Bożanów, Gołaszyce, Imbramowice, Kalno, Kruków, Marcinowiczki, Mrowiny, Pożarzysko, Siedlimowice, Tarnawa, Wierzbna, Żarów), Strzegomski (Łażany, Mielęcin, Mikoszowi, Przyłęgów, Zastruże), Okręg Kąty Wrocławskie w ks. wrocławskim (Buków, Pyszczyn) 
• 1555 – pokój augsburski między luteranami a katolikami – poddani muszą przyjąć wyznanie swego pana (jedynie miasta cesarskie utrzymują tolerancję religijną); terenów kościelnych dotyczy „klauzula” (książę-duchowny po zmianie wyznania musi zrzec się urzędu); Delectario Ferdinandea gwarantuje szlachcie i miastom na terytoriach kościelnych wolność wyznania
• 1556 – Ferdynand I Habsburg po śmierci swego brata Karola V, zostaje cesarzem rzymsko-niemieckim
• 1557 – dysputa wormacka: książęta protestanccy nie przyjmują „klauzuli duchownej”, a katoliccy „wspólnej deklaracji”, które zawarte zostały w pokoju augsburskim
• 1557-1605 – właściciele Mrowin – von Adelsbachowie wznoszą we wsi rezydencje rycerską (szlachecką)

- Maksymilian II Habsburg – król niemiecki i czeski 1562-76, król węgierski 1564-76, cesarz rzymsko-niemiecki 1564-76

Maksymilian II Habsburg

• odmowa przyjęcia uchwał soboru trydenckiego 1545-63 (dekret o wierze jasno odcinający się od nauk protestantyzmu i dekret o reformie kościelnej) i ogłoszenie neutralności w kwestiach religijnych. Protestantyzm osiąga swój maksymalny zasięg (przejęcie biskupstw północnoniemieckich)
• lata 40-70-te XVI w. – w okresie największych sukcesów reformacji – przejęcie przez protestantów większości kościołów w księstwie świdnickim w tym na obszarze dzisiejszej Gminy Żarów (z wyjątkiem Bukowa leżącego wówczas w granicach księstwa wrocławskiego) i zamienienie ich w zbory luterańskie
• 1553 – przejęcie przez protestantów kościołów w Pożarzysku i Łażanach przy wsparciu właścicieli obu majętności – przedstawicieli rodu szlacheckiego von Mühlheim, którzy w połowie XVI w. stali się zdeklarowanymi protestantami 
• 1566 – wojna z Turcją; szturm i zdobycie węgierskiej twierdzy Szeged bronionej przez Miklósa Zrinyego
• 1568 – pokój w Adrianopolu – Habsburgowie płacą coroczny trybut

- Rudolf II Habsburg – cesarz rzymsko-niemiecki 1576-1612

Rudolf II Habsburg

• cesarz wychowany przez jezuitów w Hiszpanii, jest samotnikiem i dziwakiem, który otacza się na praskich Hradczanach stajennymi, alchemikami i astronomami, a rządy powierza dworzanom; zwolennik kontrreformacji
• 1579 – kontrreformacja w Austrii pod przewodnictwem kardynała Melchiora Khlesla przybiera ostre formy
• 1579 – pierwsza wzmianka o pastorze protestanckim (Matthias Hübner) w Imbramowicach
• 1585 – czasowe przejęcie kościoła w Wierzbnej przez protestantów
• 1586 – klasztor kamieniecki odsprzedaje za 1600 florenów prawa patronatu nad kościołem w Wierzbnej klasztorowi krzeszowskiemu 
• 17.02.1589 – śmierć osiemnastoletniego Martina von Hof-Schnorbein, zamordowanego przez Dawida von Borwizt auf Dirswitz – upamiętniona drewnianym epitafium w kościele imbramowickim oraz kamiennym krzyżem pojednania stojącym w miejscowości (w pobliżu kamiennego mostu)
• ok. 1593 – z inicjatywy właściciela Zastruża Jona von Schindel następuje przebudowa i rozbudowa miejscowego pałacu w stylu renesansowym (odnowa i powiększenie korpusu starego dworu, dobudowa skrzydła płd.)
• 1595 – kolejne przejęcie katolickiej świątyni w Wierzbnej przez protestantów (utrzymana do 1629) 
• 1596 – arcyksiążę Ferdynand II Habsburg forsuje kontrreformację w Styrii, Karyntii, Krainie i prowadzi brutalną walkę z tamtejszymi protestantami
• 1593-1606 – wojna z Turcją
• 1602-przed 1616 – z inicjatywy Anny von Schindel dobudowane zostaje drugie skrzydło pałacu w Zastrużu
• 1604 – w Kalnie zakwaterowany został czasowo urlopowany z wojny przeciw Turcji oddział  wojska dowodzony przez Hansa von Uchtritza. W czasie swego pobytu żołnierze cesarscy wybierali nadmierne świadczenia i dopuszczali się grabieży, doprowadzając mieszkańców Kalna do ruiny
• 1607 – Maksymilian I Bawarski (ks. bawarski 1579-1651, elektor bawarski 1623-51) z upoważnienia cesarza, pod pretekstem zakłócania przez protestantów procesji katolickiej, zajmuje Donauwörth – wolne miasto Rzeszy i narzuca mu katolicyzm
• 1608 – złamanie augsburskiego pokoju religijnego prowadzi do zerwania sejmu w Ratyzbonie i powołania Unii Protestanckiej książąt Rzeszy (1608-21) przez Christiana von Anhalt, sprzymierzonej z Francją, Anglią, Holandią, o której powołanie starał się już wcześniej Fryderyk IV elektor Palatynatu (1610-23) 
• Maksymilian I Bawarski tworzy Ligę Katolicką (1609-32) – związek katolickich książąt Rzeszy pod zwierzchnictwem Habsburgów, sprzymierzoną z Hiszpanią i płd. Niderlandami

Flaga Ligii Katolickiej z okresu wojny trzydziestoletniej 1618-48

• spór wewnętrzny w dynastii Habsburskiej: pozostający w konflikcie bracia Rudolf II i Maciej, starają się pozyskać zgromadzenia stanowe
• 1608 – stany austriackie, węgierskie i morawskie wybierają Macieja Habsburga na króla
• 1609 – Rudolf II Habsburg w Liście Majestatycznym potwierdza wolność religijną stanów czeskich (1606) i węgierskich, natomiast Maciej Habsburg – gwarantuje swobodę wyboru króla
• 1611 – Maciej Habsburg zostaje obrany królem czeskim

- Maciej Habsburg – cesarz rzymsko-niemiecki 1612-19, król węgierski 1608-19, król czeski 1611-19

Maciej Habsburg

• 1609-14 – konflikt o sukcesję ks. Jülich-Kleve, ingerencja Francji i Hiszpanii; wybuchowi  wojny zapobiega zawarcie w 1614 układu w Xanten: po zmianie wyznania kandydatów Brandenburgia (teraz kalwińska) otrzymuje ks. Kleve, hr. Mark i Ravensberg, a ks. Neuburg (teraz katolickie) otrzymuje ks. Jülich i Berg 
• rządy Macieja Habsburga pogłębiły antagonizmy wyznaniowe prowadząc do konfliktu zbrojnego, do którego przyczyniły się:

- rozbicie polityczne Rzeszy Niemieckiej – rywalizacja książąt o władzę z cesarzem (konflikty między stanami, władcami, wolnymi miastami Rzeszy a cesarzem)
- dążenia Habsburgów do przekształcenia Rzeszy w jedno państwo, rządzone absolutnie z religią katolicką
- rozbicie religijne po reformacji, spory między katolikami (Liga Katolicka – związek katolickich książąt Rzeszy wiernych Habsburgom) a protestantami (Unia Protestancka – związek księstw i miast protestanckich Rzeszy występujący przeciw stanom katolickim i Habsburgom)
- walka o hegemonię w Europie pomiędzy Habsburgami i Francją, popierającą Unię Protestancką księstw i wolnych miast Rzeszy
- sytuacja w Czechach i na Węgrzech pod panowaniem Habsburgów – protestanci otrzymali gwarancję swobód wyznaniowych (1609), łamane przez władców

• 1613 – w wielkim pożarze Żarowa zniszczeniu ulegają zabudowania folwarczne oraz gospodarstwa kmiece
• 1617 – układ praski: Filip III (z dyn. Habsburgów, król Hiszpanii i Portugalii 1598-1621) zgłasza pretensje do habsburskiej części Alzacji w zamian za zrzeczenie się praw dziedzicznych do Czech na korzyść arcyksięcia Ferdynanda II (syn cesarza Rudolfa II Habsburga), który zostaje królem czeskim bez zgody stanów

 

Źródła: Atlas Historii Świata - 1999, Monografia Historyczna Gminy Żarów - 1993, 2006 oraz archiwum prywatne autora

Opracowanie
Bogdan Mucha