Pruski pomnik w Imbramowicach

Wielkie triumfy armii pruskiej w wojnach z Danią, Austrią i Francją dały impuls do budowy wielu pomników, ku pamięci bohaterów walczących za ojczyznę. Pomniki "ku pamięci" lub tzw. "pomniki zwycięstwa" powstawały licznie w miastach oraz na wsiach, będąc zawsze szczególnie ważnym miejscem w lokalnym krajobrazie i społecznej świadomości. Z okolic Żarowa pochodzą dwie znane nam konstrukcje o wspomnianym rodowodzie. Przy tzw. drodze węglowej, prowadzącej z Żarowa w kierunku Piotrowic Świdnickich, skryty pośród bujnej zieleni ustawiony jest pomnik, na którym widnieją nazwiska biorących udział w wojnach z lat 1864, 1866 i 1870/71. Ten zapomniany obiekt jest typowym przykładem tzw. pomnika "ku pamięci", który wielokrotnie utrwalano na ówczesnych kartkach pocztowych. O pomniku tym pisaliśmy już szerzej poruszając tematykę udziału mieszkańców okolic Żarowa w wojnach pruskich z 2 połowy XIX wieku (patrz tutaj; o genezie budowy pomników tutaj). Na kartkach pocztowych z końca XIX i lat 20-tych XX wieku utrwalony został również pomnik wojenny (niem. Kriegdenkmal) z Imbramowic (niem. Ingramsdorf).

Postument dawnego pruskiego pomnika w Imbramowicach 

Składamy serdeczne podziękowania dla sołtysa Imbramowic pana Marka Fity, pana Zenona Trzepli oraz Mateusza Trafasa

Konstrukcja pomnika posadowiona została tuż przed budynkiem dawnego urzędu pocztowego, po lewej stronie od wejścia głównego. Nieistniejący już dziś pomnik posiadał formę czworobocznej kolumny zwieńczonej cesarskim orłem, która ustawiona została na dwu schodkowym podwyższeniu i masywnym sześciennym postumencie (93,5 x 92 cm). Od strony frontowej w postumencie znajdowało się owalne wgłębienie, w którym umieszczono odlew mosiężnej płaskorzeźby z wizerunkiem panującego wówczas cesarza Wilhelma I Hohenzollerna (w 1875 roku cesarz odwiedził Imbramowice w związku z odbywającymi się w okolicy wielkimi manewrami armii pruskiej). Poniżej znajdowały się mosiężne litery tworzące napis 11 Juli 1879. (11 lipiec 1879.; niektóre źródła podają miesiąc kwiecień jako czas wzniesienia owego pomnika). W 3/4 wysokości kolumny pomnika od frontu wyryty został motyw żelaznego krzyża oraz data 1870 (upamiętniająca wojnę prusko-francuską). W podobnej wysokości na płaszczyźnie po lewej stronie wyryta była data 1866 (upamiętniająca wojnę prusko-austriacką). Na płaszczyźnie po prawej stronie niemal na pewno znajdowała się data 1864 (wojna prusko-duńska). Powierzchnia kolumny oraz postumentu nie zawierała pierwotnie żadnych imion oraz nazwisk mieszkańców biorących udział w walkach, co klasyfikuje obiekt jako tzw. pomnik "zwycięstwa", który upamiętniał  czas wielkich zwycięstw, zwłaszcza nad Austrią i Francją. Pomnik w takiej formie stał we wspomnianym miejscu co najmniej do roku 1945. Po II wojnie światowej podzielił los wielu innych podobnych budowli i został zniszczony (nie znamy niestety dokładnej daty tego wydarzenia). Strącono wówczas cesarskiego orła, obalono kolumnę, a z postumentu wyrwano wizerunek cesarza Wilhelma I oraz skuto mosiężny napis. Jak relacjonuje mieszkaniec Imbramowic pan Zenon Trzepla " ... kolumna pomnika z wyrytymi datami leżała przez jakiś czas w pobliżu urzędu pocztowego, później zawleczono ją na zaplecze ciągu budynków przy ul. Żarowskiej, co się z nią dalej stało tego nie wiadomo" (dziś całkowicie zagruzowany i zarośnięty obszar za sklepem spożywczym przy ul. Żarowskiej 34). Postument pomnika pozbawiony napisów oraz mosiężnej tablicy trafił w bliżej nieokreślonych okolicznościach w pobliże miejscowego kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP. Tutaj spoczywa po dziś dzień skierowany reprezentacyjną stroną ku ziemi, pełniąc corocznie rolę ołtarza w czasie święta Bożego Ciała.

Pomnik wojenny (Kriegdenkmal) w Imbramowicach na fragmencie kartki pocztowej z końca XIX wieku

Pomnik przed dawnym urzędem pocztowym na kartce pocztowej z lat 20-tych XX wieku.. Po I wojnie światowej ustawiono za nim nowy pomnik upamiętniający poległych podczas wojny mieszkańców Imbramowic

Opracowanie
Bogdan Mucha