Udział mieszkańców Żarowa w I wojnie światowej
W 1 ćwierci XX wieku, Żarów liczył ok. 3300 mieszkańców i ok. 150 budynków mieszkalnych. Pomimo dynamicznego rozwoju tutejszego przemysłu, miejscowość rozbudowywała się w sposób przypadkowy. Inwestorzy – zakłady przemysłowe i indywidualne osoby – budowali domy w miarę nabywania ziemi i gromadzenia potrzebnych środków finansowych, dostosowując się do istniejącego już układu ulic. Z wybuchem I wojny światowej mieszkańcy Żarowa mogli się czuć w pełni bezpieczni, gdyż walki toczyły się w znacznej odległości od Dolnego Śląska. Musieli natomiast borykać się z szeregiem innych problemów. Stopniowe powołanie do wojska prawie wszystkich dorosłych mężczyzn doprowadziło do dotkliwego braku siły roboczej w przemyśle i rolnictwie. Przestawienie przemysłu na produkcję wojenną oraz brak szeregu surowców spowodował drastyczny spadek produkcji towarów konsumpcyjnych. Dotyczy to zwłaszcza rolnictwa, które szczególnie silnie odczuło brak rąk do pracy, nawozów i maszyn rolniczych. Innym poważnym problemem był lęk o losy najbliższych powołanych do Armii Kajzera. Charakter walk powodował, że straty ludzkie w były bardzo duże. Według list strat armii niemieckiej z lat 1914-1919, udział w I wojnie światowej wzięło 311 mieszkańców dawnego Saarau [a]. Spośród nich: 98 poległo lub zmarło w szpitalach, 35 zaginęło, 145 zostało rannych (w tym 37 ciężko), 33 trafiło do niewoli [b], [c].
Czytaj więcej: Udział mieszkańców Żarowa w I wojnie światowej
"Nocne Wiedźmy" w Świdnicy
W 1941 roku po ataku niemieckim na ZSRR, Marina Raskowa – znakomita pilotka i nawigatorka, wyróżniona m.in. tytułem Bohatera Związku Radzieckiego, zwróciła się osobiście do szefa Ludowego Komisariatu Obrony ZSRR z propozycją utworzenia grupy lotniczej składającej się wyłącznie z kobiet. Po uzyskaniu zgody (rozkaz nr 0099 z października 1941 roku) rozpoczęła ona organizowanie grupy lotniczej nr 122, w której kobiety miały być zarówno personelem latającym, jak również stanowić obsługę naziemną. W krótkim czasie zebrano odpowiednią liczbę ochotniczek, a Raskowa w stopniu majora została mianowana ich dowódcą. Grupa została przeniesiona do miejscowości Engels nad Wołgą, gdzie rozpoczęto szkolenie oraz dokonano jej podziału na trzy pułki lotnicze: 586. Pułk Myśliwski, 587. Pułk Bombowy i 588. Pułk Nocnych Bombowców Jako pierwszy osiągnął gotowość bojową 586. Pułk w lutym 1942 roku, następnie 588. – w maju 1942 roku i jako ostatni 587. Pułk Bombowy – w listopadzie 1942 roku. Najsłynniejszy spośród nich 588. pułk lotnictwa bombowego, którym dowodziła major Jewdokija Bierszanska, wyruszył na front 23 maja 1942 roku i został włączony w skład 218. Dywizji Lotnictwa Nocnych Bombowców (4. Armia Lotnicza). Wówczas stan osobowy pułku wynosił 115 dziewcząt, głównie w wieku 17-22 lat. Zadaniem pułku było nocne nękające bombardowanie znajdujących się na tyłach wroga instalacji militarnych.
Żarowski eksponat pożarnictwa - samochód gaśniczy Jelcz 005-GBA 2,5/16 (Star 244L)
W latach 1958-1991 głównym krajowym producentem pojazdów gaśniczych były Jelczańskie Zakłady Samochodowe (JZS). W 1958 roku w Jelczu ruszyła produkcja średniego samochodu gaśniczego 001 – GBA 2/16 (na podwoziu Star A21P). Dwa lata później przystąpiono do produkcji średniego Jelcza 002 N-751-GBM 2/8. Modernizacja tego modelu obejmowała zmiany w nadwoziu. W związku z uruchomieniem przez FSC Starachowice produkcji nowej kabiny N20.1 zmianie uległa struktura zabudowy samochodu. Nowy pojazd produkowany w latach 1964-1966 otrzymał oznaczenie Jelcz 002 N-752-GBM 2/8 na podwoziu Star A25P. W 1966 roku do produkcji seryjnej wszedł Jelcz 028 GSBAM 2000/8+8 na podwoziu Star A26P, który wytwarzano do 1969 roku. Na tym samym podwoziu w latach 1969-1975 produkowany był Jelcz 003/003E-GBAM 2/8+8. W tzw. "złotej erze Gierka" w Jelczańskich Zakładach Samochodowych uruchomiono produkcję ciężkiego samochodu gaśniczego Jelcz 004-GCBA 6/32 na podwoziu Jelcz 315MS (1974-1979) oraz nowego średniego Jelcz 005-GBA 2,5/16. (1975-1979). Prototyp tego ostatniego był gotowy już 1972 roku. Konstrukcyjnie pojazd oparty był o podwozie Stara 244L, który w odróżnieniu od pokrewnych mu uterenowionych ciężarówek, miał zwiększony rozstaw osi z przeznaczeniem wyłącznie pod zabudowę pojazdów gaśniczych.
Czytaj więcej: Żarowski eksponat pożarnictwa - samochód gaśniczy Jelcz 005-GBA 2,5/16 (Star 244L)
Zespół wokalno-instrumentalny "Locum", cz.1
W czasach Polski Ludowej, muzycy byli postrzegani przez społeczeństwo jako osoby niezależne i wole. Były to jednak tylko pozory oparte na treściach manifestowanych w muzyce oraz na popularności i wizerunku, który wyróżniał tych artystów spośród codziennej szarości. Na co dzień także i oni zmagali się z takimi samymi problemami jak większość społeczeństwa. W szczególności nie omijały ich działania mechanizmów państwowych, ponieważ działalność twórcza i artystyczna, jak wiele innych, podlegała ścisłej kontroli ze strony państwa. Oprócz cenzury szczególnie ważną rolę odgrywała w tamtym czasie weryfikacja muzyków oraz mechanizm centralnie ustalanych stawek za występy. Ścisłe przepisy w tym zakresie określała Ustawa z dnia 9 kwietnia 1968 roku (Dz.U. 1968 nr 12 poz. 64) o zezwoleniach na publiczną działalność artystyczną, rozrywkową i sportową. W myśl ustawowych paragrafów oraz wytycznych Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Wałbrzychu, w dniu 14 grudnia 1985 roku, zaświadczenie kwalifikacyjne uprawniające do publicznej działalności artystycznej i rozrywkowej, przyznano zespołowi wokalno-instrumentalnemu "Locum" w składzie: Henryka Lichwała, Leszek Lichwała, Czesław Lichwała, Henryk Krzewicki, Jerzy Krajewski, Adam Bryła. Decyzją Komisji Kwalifikacyjnej niniejsze zaświadczenie uprawniało wyżej wymienionych muzyków do pobierania wynagrodzenia za występy według kategorii pierwszej. Pochodzący z gminy Żarów zespół wokalno-instrumentalny "Locum", dawał liczne koncerty podczas różnego rodzaju imprez oraz uroczystości. Muzycy występowali m.in. w żarowskim "Nefrycie", w Imbramowicach, Domanicach, Jaworzynie Śląskiej, Udaninie, Piotrowicach Kąckich oraz wielu innych pobliskich i dalszych miejscowościach. Skład zespołu na przełomie lat 1985-2005 ulegał zmianom. Występowali w nim m.in. Marian Śmigielski, Mieczysław Adamski, Ryszard Popek, Henryk Daniel oraz Stanisław Pyrek, wieloletni członek zespołu Combo. W część pierwszej prezentujemy fotografie ze zbiorów pana Leszka Lichwały, któremu składamy serdeczne podziękowania za ich udostępnienie.
Bilety systemu Edmondsona w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Kolejne pamiątki w Żarowskiej Izbie Historycznej. Tym razem jest to zbiór pięciu kolejowych biletów kartonikowych tzw. systemu Thomasa Edmondsona. Bilety datowane są są na lata 30-40. XX wieku (1 bilet niemiecki) i 80.-90. XX w. (4 bilety polskie). Zbiór kartonikowych biletów przekazał do Żarowskiej Izby Historycznej pan Roman, za co składamy mu serdeczne podziękowania. Pierwszy bilet na pociąg osobowy 3. klasy relacji: Saarau – Bad Salzbrunn (Żarów – Szczawno Zdrój). Na awersie biletu widnieje: numer biletu (8805), odległość taryfowa (29 km), cena biletu (1,20 RM – Reichsmark), polski stempel powojenny (Biuro Kontroli Dochodów). Drugi bilet na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Wrocław Główny – Jelenia Góra (przez Żarów, Roztokę). Na awersie biletu widnieje: numer biletu (B00556), odległość taryfowa (120 km), cena biletu (19,20 zł – ulgowy 50%), otwór jako dowód uiszczenia opłaty za przejazd. Na rewersie widnieją nazwy stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej: "albo Radków przez Ziębice", "albo Kamienna Góra przez Świebodzice, Marciszów". Trzeci bilet na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Wrocław Główny – Wołów. Na awersie biletu widnieje: numer biletu (E00312), odległość taryfowa (45 km), cena biletu (7,20 zł – ulgowy 50%), otwór jako dowód uiszczenia opłaty za przejazd. Na rewersie widnieją nazwy stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej: "albo Malczyce", "albo Żarów", "albo Dobroszyce", albo Poniatowice". Czwarty bilet na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Wrocław Główny – Strzelin. Na awersie biletu widnieje: numer biletu (D00829), odległość taryfowa (40 km), cena biletu (6,40 zł – ulgowy 50%), otwór jako dowód uiszczenia opłaty za przejazd. Na rewersie widnieją nazwy stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej: "albo Sobótka", "albo Imbramowice", "albo Środa Śląska Miasto", "albo Skokowa". Piąty bilet na pociąg osobowy 2. klasy relacji: Wrocław Główny – Polanica Zdrój (przez Ziębice). Na awersie biletu widnieje: numer biletu (B00501), odległość taryfowa (110 km), cena biletu (17,60 zł – 50% ulgowy), otwór jako dowód uiszczenia opłaty za przejazd. Na rewersie widnieją nazwy stacji znajdujących się w tej samej odległości taryfowej: "albo Ostrów Wielkopolski przez Odolanów", "albo Nowa Ruda przez Żarów, Świebodzice".
Czytaj więcej: Bilety systemu Edmondsona w zbiorach Żarowskiej Izby Historycznej
Więcej artykułów…
Strona 63 z 282
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 90
Warning: Illegal string offset 'active' in /home/virtualki/259278/domains/centrum.zarow.pl/public_html/izba/templates/malita-fjt/html/pagination.php on line 96