Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!

Z Otchłani Wieków. Odcinek 3: Wojenne pomniki

Drukuj
Utworzono: piątek, 07, maj 2021

XIX-wieczna brama wjazdowa w Łażanach

Drukuj
Utworzono: czwartek, 06, maj 2021

Do XVII-XVIII wieku zabudowa mieszkalna oraz gospodarcza wsi dzisiejszej Gminy Żarów wznoszona była wyłącznie z drewna. Ten sam budulec stosowany był również przy budowie obiektów znacznie większych rozmiarów, którymi były stodoły, stajnie i spichlerze wchodzące w skład zabudowy wiejskich folwarków (oprócz Bukowa i Mielęcina, gdzie folwarki nie powstały w ogóle oraz Pożarzyska, w którym późno powstały folwark posiadał zabudowę murowaną). W budownictwie drewnianym dominowały wówczas konstrukcje: przysłupowa, sumikowo-łątkowa i zrębowa. Budownictwo drewniane rozwinięte zostało w oparciu o naturalne warunki geograficzne i klimatyczne. Okoliczne lasy dostarczały niezbędnego budulca, łatwego do obróbki ciesielskiej. Czasami budynki drewniane, zwłaszcza większe obiekty gospodarcze, posadowione były na kamiennej podmurówce, np. wzniesiona w 1716 roku drewniana stodoła folwarku w Zastrużu. W XVIII wieku zaczęły pojawiać się coraz większe trudności z pozyskaniem dotychczasowego podstawowego materiału budowlanego – drewna. Po przejęciu Śląska przez państwo pruskie w 1741 roku, upowszechniła się nowa technologia – tzw. budownictwo ryglowe. Równocześnie wprowadzony został szereg przepisów budowlanych, przeciwpożarowych i ubezpieczeniowych, które przyczyniły się do utrwalenia techniki ryglowej, a w późniejszym czasie rozwoju budownictwa murowanego, przy jednoczesnym zaniku budownictwa drewnianego. Proces wypierania drewna w tradycyjnym budownictwie wiejskim przez kamień i cegłę nasilił się po 1870 roku, kiedy na Dolnym Śląsku miał miejsce silny rozwój budownictwa związany z postępem gospodarczym (rozwój przemysłu materiałów budowlanych) i ekonomicznym (napływ kapitału) epoki pouwłaszczeniowej. Na terenie Gminy Żarów łatwo było o budulec kamienny, gdyż już na początku XIX wieku działał kamieniołom w Gołaszycach, a później także w okolicy Bukowa, Pyszczyna oraz w Wierzbnej. Poza tym funkcjonowały również cegielnie – Gołaszyce (od 1 ćw. XIX w.), Imbramowice (od 2 poł. XIX w.), Marcinowiczki (przed 1830 r.), Mikoszowa (przed 1880 r.), Mrowiny (od końca XIX w.), Wierzbna (przed 1830 r.), Żarów (od 1842 r. oraz Fabryka Kulmiza od 1850 r.).

Czytaj więcej: XIX-wieczna brama wjazdowa w Łażanach

Udział mieszkańców Gołaszyc i Pożarzyska w I wojnie światowej

Drukuj
Utworzono: czwartek, 06, maj 2021

Przed wybuchem I wojny światowej obszar dóbr "rycerskich" w Gołaszycach (wówczas niem. Gohlitsch) wynosił 226 ha, w tym 160 ha gruntów ornych, 29 ha łąk, 16 ha lasu oraz 4 ha stawów. W skład dwóch zespołów folwarcznych wchodziły 4 domy mieszkalne, które zamieszkiwało 86 osób. Cała wieś liczyła 221 mieszkańców, z których 163 było wyznania ewangelickiego. Z kolei w Pożarzysku (wówczas niem. Hohenposeritz) obszar dominium wynosił 171 ha, w tym grunty orne 142 ha, łąki 12 ha, las 6 ha. Niewielki folwark z dwoma budynkami mieszkalnymi i dwoma gospodarczymi, zamieszkiwało 20 osób. Powierzchnia gruntów chłopskich stanowiła obszar 376 ha, na który składały się: grunty orne – 305 ha, łąki – 26 ha oraz las o powierzchni 9 ha. Całą wieś zamieszkiwały 354 osoby w tym zaledwie 58 katolików. Listy strat armii niemieckiej z lat 1914-1919 [a], wymieniają następujące nazwiska uczestników I wojny światowej z Gohlitsch (24 osoby): Fritz Blasig, Hermann Dittrich, Fritz Gregor, Friedrich Karl Gäbel, Paul I Heinrich, Gustav Hoffmann, Wilhelm I Hoffmann, Albert Klose, Alfred Klose, Hermann Klose, Klose Wilhelm, Alfons II Klose, Richard Kühnel, Paul Ludwig, Hermann Müller, Paul August Quarg, Wilhelm Quarg, Adolf Ringel, Gustav Paul II Scholz, Wilhelm Süffenbach,Friedrich Thiel, Gustav Tilsch, Hermann Tilsch, Paul Wenzig, Gustav Winkler (w tym 9 poległych w walce i zmarłych w szpitalu, 3 zaginionych, 2 ciężko rannych, 9 lekko rannych, 2 wziętych do niewoli); z Hohenposeritz (29 osób): Wilhelm Arndt, Gustav Berger, Gustav Dorn, Paul Dorn, Paul Drescher, Paul Eckhardt, Richard Finke, Friedrich Geppert, Fritz Göllner, Fritz Hauptfleisch, Gustav Hauptfleisch, Hermann Härtel, Paul II Härtel, Gustav Kahlert, Paul Kahlert, Wilhelm Karisch, Hermann Kartsch, Paul Kartsch, August Konrad Klose, Hermann Littmann, Adolf Rauer, Reinhold Rauer, Arthur Schneider, Hermann Schubert, Robert Schumann, Wilhelm Süssenbach, Heinrich Tschee, Paul Willig, Georg Woiton (w tym 9 poległych w walce i zmarłych w szpitalach, 6 zaginionych, 5 ciężko rannych, 9 lekko rannych) [b], [c].

Czytaj więcej: Udział mieszkańców Gołaszyc i Pożarzyska w I wojnie światowej

Butelkowy miszmasz z żarowskiej "Organiki"

Drukuj
Utworzono: czwartek, 06, maj 2021

Polska Rzeczpospolita Ludowa, w skrócie PRL, to oficjalna nazwa państwa polskiego w latach 1952-1989. Choć był to trudny czas dla Polski i Polaków, przez niektórych wprost nazywany rozbiorem naszego kraju, to poprzez cały wachlarz absurdów, jakie kreśliła nam szara rzeczywistość, dziś PRL często wspominany jest z nostalgią. Dla wielu bowiem minione czasy kojarzą się z tym, czego nigdy nie zapominamy – beztroskimi czasami dzieciństwa. Dziś chcemy powrócić do tamtych lat przy pomocy znanych wówczas napojów butelkowanych. Woda gazowana z saturatorów, oranżada, lemoniada, polo cocta i cytroneta ... lista jest dosyć długa. Większość owych chłodzących napojów zniknęła już na zawsze z minioną epoką. Tym bardziej interesujący jest zbiór butelek z nieistniejących Dolnośląskich Zakładów Chemicznych "Organika", który do Żarowskiej Izby Historycznej przekazał pan Stanisław – były pracownik DZCH. Wedle jego wspomnień to zaledwie skromna namiastka tego co w latach 70/80. XX w. można było dostać i skosztować na terenie zakładów. Niektóre z tych napojów były przywożone z różnego rodzaju spotkań, konferencji, wymian oraz wszelkich innych kontaktów międzyzakładowych. Inne były zamawiane przez dyrekcję dla pracowników. Zobaczcie sami co spożywano w DZCH w dobie PRL.

Czytaj więcej: Butelkowy miszmasz z żarowskiej "Organiki"

XIX-wieczne graffiti na wieży kościoła w Pożarzysku

Drukuj
Utworzono: środa, 26, kwiecień 2023

Pierwsza informacja o istnieniu kościoła i parafii w Pożarzysku pochodzi z końca XII wieku, a dokładnie z roku 1198. Owa wzmianka zawarta została w dokumencie spisanym przez biskupa wrocławskiego Jarosława, w którym potwierdził wymianę wsi stanowiących uposażenie kościoła w miejscowości Posarische (wówczas Pożarzysko). Nieznany z imienia i nazwiska proboszcz pożarzyski otrzymał wówczas Jauorau, Tissech, Petri villa (Stary Jawornik, Czechy i Piotrowice) w zamian za Osech, Lopenice, Ystebche, Wlostrouicu i Scharino (Osiek, Łopienice, Istebkę, Blizanowice, Żarów lub folwark Sanderhof). Bez wątpienia fundatorami i pierwszymi patronami kościoła w Pożarzysku byli możni rycerze z rodu Ilikowiców. Problem jednak w tym, że obecna świątynia, która góruje nad zabudowaniami Pożarzyska, datowana jest dopiero na połowę XIII wieku. Jaka była konstrukcja i usytuowanie pierwszego kościoła, który stał we wsi przynajmniej pół wieku wcześniej ?. Czy pierwszą świątynię w Pożarzysku mogły zniszczyć wojska mongolskie, które wiosną 1241 roku, podążały spod Legnicy przez Strzegom i Świdnicę na Węgry ?. Tego przynajmniej na razie nie wiadomo.

Czytaj więcej: XIX-wieczne graffiti na wieży kościoła w Pożarzysku

Więcej artykułów…

  1. W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz. 19: Monety cesarza Fryderyka III Hohenzollerna
  2. Gra terenowa "Na szlaku historii - Gmina Żarów"
  3. Znalezisko w Wierzbnej
  4. Tajemnice kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Imbramowicach, gm. Żarów, cz. 2

© 2022 Żarowska Izba Historyczna

Monday the 16th. By BlueHost Review and Affiliate Marketing.