Udział mieszkańców Gołaszyc i Pożarzyska w I wojnie światowej

Przed wybuchem I wojny światowej obszar dóbr "rycerskich" w Gołaszycach (wówczas niem. Gohlitsch) wynosił 226 ha, w tym 160 ha gruntów ornych, 29 ha łąk, 16 ha lasu oraz 4 ha stawów. W skład dwóch zespołów folwarcznych wchodziły 4 domy mieszkalne, które zamieszkiwało 86 osób. Cała wieś liczyła 221 mieszkańców, z których 163 było wyznania ewangelickiego. Z kolei w Pożarzysku (wówczas niem. Hohenposeritz) obszar dominium wynosił 171 ha, w tym grunty orne 142 ha, łąki 12 ha, las 6 ha. Niewielki folwark z dwoma budynkami mieszkalnymi i dwoma gospodarczymi, zamieszkiwało 20 osób. Powierzchnia gruntów chłopskich stanowiła obszar 376 ha, na który składały się: grunty orne – 305 ha, łąki – 26 ha oraz las o powierzchni 9 ha. Całą wieś zamieszkiwały 354 osoby w tym zaledwie 58 katolików. Listy strat armii niemieckiej z lat 1914-1919 [a], wymieniają następujące nazwiska uczestników I wojny światowej z Gohlitsch (24 osoby): Fritz Blasig, Hermann Dittrich, Fritz Gregor, Friedrich Karl Gäbel, Paul I Heinrich, Gustav Hoffmann, Wilhelm I Hoffmann, Albert Klose, Alfred Klose, Hermann Klose, Klose Wilhelm, Alfons II Klose, Richard Kühnel, Paul Ludwig, Hermann Müller, Paul August Quarg, Wilhelm Quarg, Adolf Ringel, Gustav Paul II Scholz, Wilhelm Süffenbach,Friedrich Thiel, Gustav Tilsch, Hermann Tilsch, Paul Wenzig, Gustav Winkler (w tym 9 poległych w walce i zmarłych w szpitalu, 3 zaginionych, 2 ciężko rannych, 9 lekko rannych, 2 wziętych do niewoli); z Hohenposeritz (29 osób): Wilhelm Arndt, Gustav Berger, Gustav Dorn, Paul Dorn, Paul Drescher, Paul Eckhardt, Richard Finke, Friedrich Geppert, Fritz Göllner, Fritz Hauptfleisch, Gustav Hauptfleisch, Hermann Härtel, Paul II Härtel, Gustav Kahlert, Paul Kahlert, Wilhelm Karisch, Hermann Kartsch, Paul Kartsch, August Konrad Klose, Hermann Littmann, Adolf Rauer, Reinhold Rauer, Arthur Schneider, Hermann Schubert, Robert Schumann, Wilhelm Süssenbach, Heinrich Tschee, Paul Willig, Georg Woiton (w tym 9 poległych w walce i zmarłych w szpitalach, 6 zaginionych, 5 ciężko rannych, 9 lekko rannych) [b], [c].

Uczestnicy I wojny światowej z Gołaszyc (niem. Gohlitsch)

1. Fritz Blasig, 94. Pułk Piechoty Großherzog von Sachsen (2. kompania) – 5. Turyński / 83. Brygada Piechoty / 38. Dywizja Piechoty / XI. Korpus Armii / 3. Armia, poległy w walkach nad Aisne, Verlustlisten Preußen Nr 339 z 28.09.1915, str. 9054

2. Hermann Dittrich, 11. Rezerwowy Pułk Piechoty / 21. Rezerwowa Brygada Piechoty/ 11. Rezerwowa Dywizja Piechoty / 6. Rezerwowy Korpus Armii / 5. Armia, lekko ranny w walkach pod Artois, Verlustlisten Preußen Nr 628 z 8.09.1916, str. 14670

● Hermann Dittrich, 11. Rezerwowy Pułk Piechoty (8. kompania) / 21. Rezerwowa Brygada Piechoty/ 11. Rezerwowa Dywizja Piechoty / 6. Rezerwowy Korpus Armii / 5. Armia, Verlustlisten Preußen Nr 416 z 29.12.1915, str. 10859

3. Fritz Gregor, ur. 17.12., poległy 29.07.1918, pochowany na cmentarzu Bray-sur-Somme (Francja), kwatera 4, grób 32, Verlustlisten Preußen Nr 1206 z 3.08.1918, str. 25431

4. Friedrich Karl Gäbel, 272. Rezerwowy Pułk Piechoty (6. kompania) / 82. Rezerwowa Brygada Piechoty / 82. Rezerwowa Dywizja Piechoty / 6. Korpus Armii, ciężko ranny w walkach nad Prypecią, Verlustlisten Nr Preußen 464 z 25.02.1916, str. 11429

5. Paul I Heinrich, 100. Przyboczny Pułk Grenadierów (1. kompania) / 45. Brygada Piechoty / 23. Dywizja Piechoty / XII. Korpus Armii / 3. Armia, poległy 21.11.1915 w walkach pod La Ville aux Bois (Huulluch), pochowany na cmentarzu Lens-Sallaumines (Francja), mogiła zbiorowa, Verlustlisten Sachsen Nr 257 29.02.1916, str. 11469

6. Gustav Hoffmann, starszy szeregowy, ur. 18.02., poległy 18.09.1918, pochowany na cmentarzu Noyers-Pont-Maugis (Francja), kwatera B, grób 174, Verlustlisten Preußen Nr 1285 z 4.11.1918, str. 27448

7. Wilhelm I Hoffmann, Pułk Piechoty Lehr (I. Batalion, I. Kompania) / 6. Brygada Piechoty Gwardii / 3. Dywizja Gwardii / Korpus Gwardii / 2. Armia, lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 262 z 30.06.1915, str. 7303

8. Albert Klose, 10. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma II – 1. Śląski (11. kompania) / 21. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 4. Armia – zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 597 z 3.08.1916, str. 13744

9. Alfred Klose, ur. 4.08., lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 1167 z 19.06.1918, str. 24404

10. Hermann Klose, 10. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma II – 1. Śląski (6. kompania) / 21. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 4. Armia – poległy 29.04.1915 podczas walk w Szampanii, pochowany na cmentarzu Berru (Francja), kwatera 2, grób 423, Verlustlisten Preußen Nr 248 z 14.06.1915, str. 6929

11. Klose Wilhelm, ur. 2.03.1890, 26. Pułk Piechoty, w niewoli, Zurückgekehrte preußische Kriegsgefangene Nr 29 z 25.06.1919, str. 30511

● Wilhelm Klose, ur. 2.03., w niewoli (Rotterdam), Verlustlisten Preußen Nr 1224 z 24.08.1918, str. 25818

12. Alfons II Klose, ur. 17.12.1897, zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 823 z 2.05.1917, str. 18344

13. Richard Kühnel, 23. Rezerwowy Pułk Piechoty / 22. Rezerwowa Brygada Piechoty / 12. Rezerwowa Dywizja / VI. Rezerwowy Korpus / 5. Armia, lekko ranny w bitwie pod Verdun, Verlustlisten Preußen Nr 503 z 11.04.1916, str. 11987

14. Paul Ludwig, starszy palacz kotłowy na krążowniku liniowym S.M.S. "Pommern", zaginiony, Verlustlisten Marine Nr 80 z 20.06.1916, str. 13025

● Paul Ludwig, starszy palacz kotłowy na krążowniku liniowym S.M.S. "Pommern", zaginiony, Verlustlisten Marine Nr 89 z 4.10.1916, str. 15293

15. Hermann Müller, 51. Rezerwowy Pułk Piechoty – 4. Dolnośląski (sztab II. batalionu) / 22. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 2. Armia, poległy w walkach pod Frise, pochowany na cmentarzu Vermandovillers (Francja), kwatera 3, grób 1785, Verlustlisten Preußen Nr 502 z 10.04.1916, str. 11965

16. Paul August Quarg, 6. Batalion Strzelców (1. kompania) – 2. Śląski / 22. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 2. Armia, poległy 26.09.1914 w walkach pod Bois de Cheppy i Malancourt, pochowany na cmentarzu Thionville (Francja), kwatera E, grób 1063, Verlustlisten Preußen Nr 106 z 19.12.1914, str. 3738

17. Wilhelm Quarg, kapral, ur. 16.10.1888, ciężko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 861 z 17.06.1917, str. 19163

18. Adolf Ringel, ur. 25.01.1892, lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 873 z 2.07.1917, str. 19417

19. Gustav Paul II Scholz, 10. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma II – 1. Śląski (6. kompania) / 21. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 4. Armia –ranny, Verlustlisten Preußen Nr 66 z 1.11.1914, str. 2114

20. Wilhelm Süffenbach, ur. 11.08.1889, 271. Rezerwowy Pułk Piechoty / 82. Rezerwowa Dywizja, w niewoli 5.05.1915, Verlustlisten Preußen Nr 762 z 17.02.1917, str. 17602

21. Friedrich Thiel, 11. Rezerwowy Pułk Piechoty (8. kompania) / 21. Rezerwowa Brygada Piechoty/ 11. Rezerwowa Dywizja Piechoty / 6. Rezerwowy Korpus Armii / 5. Armia, ranny w bitwie pod Parthes, Verlustlisten Preußen Nr 362 z 25.10.1915, str. 9578

22. Gustav Tilsch, 94. Rezerwowy Pułk Piechoty / 43. Rezerwowa Brygada / 22. Rezerwowa Dywizja / IV. Rezerwowy Korpus / 1. Armia, lekko ranny w bitwie pod Verdun, Verlustlisten Preußen Nr 598 z 4.08.1916, str. 13784

23. Hermann Tilsch, 155. Pułk Piechoty – 7. Zachodniopruski, / 77. Brygada Piechoty / 10. Rezerwowa Dywizja / V. Rezerwowy Korpus / 5. Armia – ranny podczas walk w Szampanii, Verlustlisten Preußen Nr 501 z 4.08.1916, str. 11958

24. Paul Wenzig, 38. Pułk Fizylierów General-Feldmarschall Graf Moltke (Schlesisches) – 2. kompania / 21. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 4. Armia – poległ podczas walk w Szampanii, pochowany na cmentarzu Neuville-St. Vaast (Francja), kwatera 6, grób 939, Verlustlisten Preußen Nr 685 z 14.11.1916, str. 16242

25. Gustav Winkler, ur. 16.10., poległ 6.11.1917, Verlustlisten Preußen Nr 1284 z 2.11.1918, str. 27435

Uczestnicy I wojny światowej z Pożarzyska (niem. Hohenposeritz)

1. Wilhelm Arndt, 10. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka Wilhelma II – 1. Śląski (11. kompania) / 21. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 4. Armia – poległy w walkach pod La Bassée i Arras; Verlustlisten Preußen Nr 359 z 21.10.1915, str. 9491

2. Gustav Berger, ur. 13.12.1897, 11. Pułk Strzelców Konnych / 44. Brygada Kawalerii / 12. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 2. Armia, lekko ranny podczas walk na linii Antwerpia – Mozela, Verlustlisten Preußen Nr 1332 z 4.01.1919, str. 28545

3. Gustav Dorn, ur. 1.01.1896, zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 848 z 2.06.1917, str. 18803

4. Paul Dorn, 52. Pułk Piechoty von Alvensleben – 6. Brandenburski (8. kompania) / 10. Brygada Piechoty / 5. Dywizja Piechoty / III. Korpus Armii / 1. Armia, ciężko ranny w walkach nad Aisne, Verlustlisten Preußen Nr 98 z 10.12.1914, str. 3530

● Paul Drescher, ur. 26.01., ranny, Verlustlisten Preußen Nr 941 z 19.09.1917, str. 20691

5. Paul Drescher, fizylier, ur. 26.01., poległy 7.04.1918, pochowany na cmentarzu Morisel (Francja), kwatera 3, grób 89, Verlustlisten Preußen Nr 1153 z 3.06.1918, str. 23995

6. Paul Eckhardt, ur. 10.11., lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 1202 z 30.07.1918, str. 25330

7. Richard Finke, 154. Pułk Piechoty – 5. Dolnośląski (8. kompania) / 18. Brygada Piechoty / 9. Dywizja Piechoty / V. Korpus Armii / 5. Armia, lekko ranny w walkach pod Grande Tranchée de Calonne , Verlustlisten Preußen Nr 275 z 15.07.1915, str. 7616

8. Friedrich Geppert, 14. Pułk Piechoty Graf Schwerin – 3. Pomorski (9. kompania) / 7. Brygada Piechoty / 4. Dywizja Piechoty / II. Korpus Armii / 1. Armia, poległy, Verlustlisten Preußen Nr 548 z 6.06.1916, str. 12796

9. Fritz Göllner, ur. 11.02.1899, 64. Pułk Piechoty General-Feldmarschall Prinz Friedrich Karl von Preußen – 8. Brandenburski / 12.Brygada Piechoty / 6. Dywizja Piechoty / III. Korpus Armii / 1. Armia, ciężko ranny podczas walk na pozycji Antwerpia – Mozela, Verlustlisten Preußen Nr 1392 z 20.03.1919, str. 29638

10. Fritz Hauptfleisch, ur. 2.01., ciężko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 1035 z 11.01.1918, str. 22409

11. Gustav Hauptfleisch, kapral, ur. 1.02, ciężko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 1201 z 29.07.1918, str. 25306

● Hermann Härtel, ur. 13.11., ciężko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 1174 z 27.06.1918, str. 24614

12. Hermann Härtel, ur. 13.11., zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 1290 z 9.11.1918, str. 27611

13. Paul II Härtel, ur. 20.09, lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 980 z 3.11.1917, str. 21455

● Paul II Härtel, ur. 20.09., ranny, Verlustlisten Preußen Nr 1129 z 3.05.1918, str. 23377

● Gustav Kahlert, starszy szeregowy, 11. Rezerwowy Pułk Piechoty (6. kompania) / 21. Rezerwowa Brygada Piechoty / 11. Rezerwowa Dywizja / VI. Rezerwowy Korpus / 5. Armia, lekko ranny w walkach pod Verdun, Verlustlisten Preußen Nr 42 z 4.10.1914, str. 820

● Gustav Kahlert, kapral, 22. Rezerwowy Pułk Piechoty (5. kompania) / 23. Rezerwowa Brygada Piechoty / 12. Rezerwowa Dywizja / VI. Rezerwowy Korpus / 5. Armia, lekko ranny w bitwie nad Sommą, Verlustlisten Preußen Nr 616 z 25.08.1916, str. 14330

14. Gustav Kahlert, sierżant, ur. 2.10.1884 r., 71. Rezerwowy Pułk Piechoty / 43. Rezerwowa Brygada Piechoty / 22. Rezerwowa Dywizja / IV. Rezerwowy Korpus / 1. Armia, zaginiony podczas walk na linii Antwerpia – Mozela, Verlustlisten Preußen Nr 1303 z 28.11.1918, str. 27954

● Paul Kahlert, 23. Pułk Piechoty von Winterfeldt – 2. Górnośląski (2. kompania) / 24. Brygada Piechoty / 12. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 2. Armia, ranny w walkach pod Artois, Verlustlisten Preußen Nr 615 z 24.08.1916, str. 14301

15. Paul Kahlert, zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 655 z 10.10.1916, str. 15433

● Paul Karisch, ur. 29.03., zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 975 z 29.10.1917, str. 21360

16. Wilhelm Karisch, 28.06., zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 975 z 29.10.1917, str. 21360

17. Hermann Kartsch, starszy szeregowy, ur. 30.06., lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 931 z 7.09.1917, str. 20468

18. Paul Kartsch, ur. 29.03., lekko ranny, Verlustlisten Preußen Nr 949 z 28.09.1917, str. 20900

19. August Konrad Klose, starszy szeregowy, 11. Rezerwowy Pułk Artylerii Pieszej (5. bateria) / 35. Rezerwowa Dywizja, poległy 8.09.1914, pochowany na cmentarzu Connantre (Francja), grób 8, Verlustlisten Preußen Nr 40 z 2.10.1914, str. 755

20. Hermann Littmann, ur. 4.02.1875, 213. Kompania Sanitarna, poległy 16.10.1918, pochowany na cmentarzu Buzancy (Francja), kwatera 5, grób 160, Verlustlisten Preußen Nr 1389 z 17.03.1919, str. 29605

21. Adolf Rauer, Pułk Fizylierów Gwardii (11. kompania) / 6. Brygada Piechoty Gwardii / 3. Dywizja Gwardii / Rezerwowy Korpus Gwardii / 2. Armia, lekko ranny 23.11.1914 w walkach pod Brzezinami, Verlustlisten Preußen Nr 207 z 24.04.1915, str. 6055

22. Reinhold Rauer, sierżant, ur. 7.12., zaginiony, Verlustlisten Preußen Nr 1267 z 14.10.1918, str. 26965

23. Arthur Schneider, kapral, 11. Pułk Grenadierów im. Króla Fryderyka III – 2. Śląski (kompania karabinów maszynowych) / 22. Brygada Piechoty / 11. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 2. Armia, poległy 25.08.1915 w walakch pozycyjnych zachód od Péronne, pochowany na cmentarzu Alt-Rahden, grób 1, Verlustlisten Preußen Nr 361 z 23.10.1915, str. 9546

24. Hermann Schubert, ur. 7.09.1881, 64. Rezerwowy Pułk Artylerii / 226. Dywizja Piechoty, ciężko ranny podczas walk na linii Antwerpia – Mozela, Verlustlisten Preußen Nr 1334 z 7.01.1919, str. 28592

● Hermann Schubert,, 21. Pułk Artylerii von Clausewitz (3. bateria) – 1. Górnośląski / 12. Brygada Artylerii / 12. Dywizja Piechoty / VI. Korpus Armii / 2. Armia, lekko ranny w bitwie nad Sommą, Verlustlisten Preußen Nr 598 z 4.08.1916, str. 13793

25. Robert Schumann, 352. Pułk Piechoty (11. kompania) / 176. Brygada Piechoty / 88. Dywizja Piechoty / VII. Korpus Armii, poległy, Verlustlisten Preußen Nr 382 z 18.11.1915, str. 10224

26. Wilhelm Süssenbach, 21. Batalion Pionierów (1. kompania) / 21. Dywizja Piechoty / XVIII, Korpus Armii / 4. Armia, lekko ranny podczas walk w lesie Chauffour i Albain, Verlustlisten Preußen Nr 478 z 13.03.1916, str. 11601

27. Heinrich Tschee, ur. 24.10.1889, poległy 23.03.1918, pochowany na cmentarzu Viry-Noureuil (Francja), kwatera 2, grób 78, Verlustlisten Preußen Nr 1140 z 17.05.1918, str. 23646

28. Paul Willig, porucznik, ur. 24.06., poległy 2.10.1918, pochowany na cmentarzu Vouziers (Francja), kwatera 3, grób 901, Verlustlisten Preußen Nr 1290 z 9.11.1918, str. 27626

29. Georg Woiton, starszy szeregowy, lekko ranny, Verlustlisten Marine Nr 132 z 28.11.1917, str. 21838

Przypisy:

[a] Verlustlisten Preußen Nr 40, 42, 66, 96, 106, 207, 248, 262, 275, 339, 359, 361, 362, 382, 416, 464, 478, 501, 502, 503, 548, 597, 598, 615, 616, 628, 655, 685, 762, 823, 848, 861, 873, 931, 941, 949, 975, 1035, 1129, 1140, 1153, 1167, 1174, 1201, 1202, 1206, 1248, 1267, 1284, 1285, 1290, 1303, 1332, 1334, 1389, 1392

Verlustlisten Sachsen Nr 257

Verlustlisten Marine Nr 80, 89, 132

Zurückgekehrte preußische Kriegsgefangene Nr 29

[b] Listy najprawdopodobniej niekompletne. Brak nazwisk mieszkańców, którzy odbyli służbę i powrócili bez odniesienia ran

[c] Brak informacji o powrocie osób zaginionych w walce (śmierć lub niewola i powrót do domu po wojnie ?)

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Zobacz też:

1. Udział mieszkańców Kalna w I wojnie światowej
2. Udział mieszkańców Marcinowiczek, Pyszczyna i Tarnawy w I wojnie światowej
3. Udział mieszkańców Przyłęgowa w I wojnie światowej
4. Udział mieszkańców Siedlimowic w I wojnie światowej
5. Udział mieszkańców Żarowa w I wojnie światowej
6. Zaginione płyty z kościoła w Zastrużu
7. Podwodne groby mieszkańców gminy Żarów
8. S.M.S. "Pommern" – podwodny grób Paula Ludwiga z Gołaszyc
9. Pomnik poległych podczas I wojny światowej mieszkańców Wierzbnej

Źródła i ilustracje:

1. Deutschen Verlustlisten 1914-1919
2. T. Ciesielski, Żarów. Historia Miasta i Gminy, Żarów 2006
3. Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge e. V.
4. Archiwum autora

Opracowanie
Bogdan Mucha