W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz.17: Monety cesarza Wilhelma I Hohenzollerna

Po śmierci króla Fryderyka Wilhelma IV Hohenzollerna, na tronie Królestwa Pruskiego zasiadł jego syn Wilhelm I. Uroczysta koronacja króla (ostatnia w historii Prus, następcy na tronie nie koronowali się) nastąpiła 18 października 1861 roku i od razu Wilhelm przystąpił do pracy w służbie kraju. W polityce wewnętrznej początkowo sceptycznie odnosił się do bismarckowskich planów zjednoczenia Niemiec przez walkę z Austrią, jednocześnie opowiadał się za rywalizacją z Habsburgami. 8 lutego 1863 roku zawarł z Rosją tzw. konwencję Alvenslebena, zakładającą współdziałanie w tłumieniu powstania styczniowego. 3 lipca 1866 roku osobiście dowodził armią pruską, która zwyciężyła Austriaków w bitwie pod Sadową. Król niechętnie odnosił się do dyplomatycznej gry „żelaznego kanclerza” podczas rozmów pokojowych z Austrią. Wraz z elitami wojskowymi domagał się aneksji Saksonii oraz odebrania Habsburgom Austrii właściwej i Czech, co wykluczyłoby tę dynastię z Rzeszy i pozwoliłoby zjednoczyć wszystkie ziemie niemieckie. Bismarck nie chciał jednak osłabiać Habsburgów, wolał uczynić z ich osłabionego państwa wygodnego sojusznika Prus. Zdanie kanclerza podzielał następca tronu kronprinz Fryderyk i Wilhelm dał się w końcu przekonać. Na mocy konstytucji Związku Północnoniemieckiego Wilhelm został jego prezydentem. W polityce wewnętrznej coraz bardziej powracał do ideałów umiarkowanie liberalnych. W 1870 roku dowodził armią pruską w wojnie z Francją. Po zjednoczeniu Niemiec (Cesarstwo Niemiec proklamowane 18 stycznia 1871 roku), które było w dużej mierze jego udziałem, poświęcił się pracy organicznej na rzecz nowego państwa, m.in. założył i promował rozbudowę floty cesarskiej, ograniczając swe zainteresowania reformami w Prusach. W 1872 roku zainicjował spotkanie przywódców trzech mocarstw rozbiorowych w Berlinie, podczas którego doszło do zbliżenia politycznego między ich władcami. 22 października 1873 roku dołączył do konwencji wojskowej Austro-Węgier i Rosji, co formalnie zapoczątkowało Sojusz Trzech Cesarzy. Wilhelm I Hohenzollern zmarł 9 marca 1888. Tydzień później został pochowany w Mauzoleum w Charlottenburgu.

Wilhelm, z łaski Bożej cesarz niemiecki, król Prus, margrabia Brandenburgii, burgrabia Norymbergi, hrabia Hohenzollern, suweren i wielki książę Śląska oraz hrabstwa kłodzkiego, wielki książę Nadrenii i Poznania, książę Saksonii, Westfalii i Angarii, Pomorza, Lüneburga, Szlezwiku, Holsztynu, Magdeburga, Bremy, Geldrii, Kleve, Julich i Bergu, jak również Wendów i Kaszub, Krosna n. Odrą, Lauenburga, Meklemburgii etc. landgraf Hesji i Turyngii, margrabia Górnych i Dolnych Łużyc, książę Oranii, książę Rugii, Fryzji Wschodniej, Paderborn i Pyrmontu, Halberstadt, Münster, Minden, Osnabrück, Hildesheim, Verden, Kamienia, Fuldy, Nassau, Mörs etc. uksiążęcony hrabia Hennebergu, hrabia Marchii, Ravensburga, Hohenstein, Tecklenburga i Lingen, Mansfeldu, Sigmaringen i Veringen, pan Frankfurtu, etc., etc.

Za czasów panowania cesarza Wilhelma I, wprowadzone zostały do obiegu złote monety 10 i 20 markowe oraz podział marki na 100 fenigów (system dziesiętny). Zaprzestano jednocześnie wybijania większych monet srebrnych, za wyjątkiem emisji okolicznościowych, utrzymując produkcję monet zdawkowych. W lipcu 1873 roku wycofano wszystkie obiegowe monet lokalne i wprowadzono: 20, 50 fenigów, 1, 2, 5 marek w srebrze; 5 i 10 fenigów w niklu oraz 1 i 2 fenigi w miedzi. W obiegu pozostawiono jednak stare talary związkowe, które wycofano ostatecznie dopiero we wrześniu 1908 roku. Z kolei ustawa z września 1875 roku wprowadziła od początku roku następnego walutę markową jako obowiązujący środek płatniczy na terenie Rzeszy.

1 Pfenning, miedź, rok emisji: 1863, średnica: 17,51 mm, waga: 1,5 g, mennica: Berlin (A)

1 Pfenning, miedź, rok emisji: 1871, średnica: 17,51 mm, waga: 1,5 g, mennica: Bayreuth (B)

1 Pfenning, miedź, rok emisji: 1868, średnica: 17,51 mm, waga: 1,5 g, mennica: Cleve (C)

1 Pfennig, miedź, rok emisji: 1888, średnica: 17,65 mm, waga: 2 g, mennica: Berlin (AA)

2 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1867, średnica: 20,55 mm, waga: 2,97 g, mennica: Berlin (A)

2 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1868, średnica: 20,55 mm, waga: 2,97 g, mennica: Bayreuth (B)

2 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1868, średnica: 20, 55 mm, waga: 2,97 g, mennica: Cleve (C)

2 Pfennig, miedź, rok emisji: 1874, średnica: 20 mm, waga: 3,333 g, mennica: Frankfurt nad Menem (CC)

3 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1869, średnica: 24 mm, waga: 4,4 g, mennica: Berlin (A)

3 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1867, średnica: 24 mm, waga: 4,4 g, mennica: Bayreuth (B)

3 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1872, średnica: 24 mm, waga: 4,4 g, mennica: Cleve (C)

4 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1865, średnica: 26 mm, waga: 6,09 g, mennica: Berlin (A)

4 Pfenninge, miedź, rok emisji: 1867, średnica: 26 mm, waga: 6,09 g, mennica: Cleve (C)

5 Pfennig, miedź niklowana, rok emisji: 1875, średnica: 18,3 mm, waga: 2,33 g, mennica: Frankfurt nad Menem (CC)

10 Pfennig, miedź niklowana, rok emisji: 1874, średnica: 21 mm, waga: 3,80 g, mennica: Hannover (BB)

20 Pfennig, srebro (.900), rok emisji: 1876, średnica: 16 mm, waga: 1,111 g, mennica: Monachium (DD)

20 Pfennig, miedź niklowana, rok emisji: 1887, średnica: 23,1 mm, waga: 6,25 g, mennica: Monachium (DD)

50 Pfennig, srebro (.900), rok emisji: 1876, średnica: 20 mm, waga: 2,777 g, mennica: Hannover (BB)

50 Pfennig, srebro (.900), rok emisji: 1877, średnica: 21 mm, waga: 2,77 g, mennica: Stuttgart (F)

1/2 Silber Groschen, srebro (.222), rok emisji: 1865, średnica: 15,15 mm, waga: 1,098 g, mennica: Berlin (A)

1/2 Silber Groschen, srebro (.222), rok emisji: 1867, średnica: 15,15 mm, waga: 1,098 g, mennica: Bayreuth (B)

1 Silbergroschen, srebro (.222), rok emisji: 1867, średnica: 18,5 mm, waga: 2,1900 g, mennica: Berlin (A)

1 Silbergroschen, srebro (.222), rok emisji: 1870, średnica: 18,5 mm, waga: 2,1900 g, mennica: Hannover (B)

1 Silbergroschen, srebro (.222), rok emisji: 1871, średnica: 18,5 mm, waga: 2,1900 g, mennica: Cleve (C)

2 1/2 Silber Groschen, srebro (.375), rok emisji: 1872, średnica: 21,22 mm, waga: 3,15 g, mennica: Berlin (A)

1/16 Thaler, srebro (.521), rok emisji: 1861, średnica: 22,95 mm, waga: 5,345 g, mennica: Berlin (A)

1 Vereinsthaler, srebro (.900), rok emisji: 1866, średnica: 33 mm, waga: 18,52 g, mennica: Berlin (A)

1 Thaler / Ausbeutetaler / "Mining Thaler", srebro (.900), rok emisji: 1861, średnica: 33 mm, waga: 18,52 g, mennica: Berlin (A)

1 Thaler / Krönungstaler, srebro (.900), rok emisji: 1861, średnica: 33 mm, waga: 18,52 g, mennica: Berlin (A)

1 Thaler / Siegesthaler, srebro (.900), rok emisji: 1871, średnica: 33 mm, waga: 18,52 g, mennica: Berlin (A)

2 Thaler / Doppeltaler, srebro (.900), rok emisji: 1868, średnica: 41 mm, waga: 37,02 g, mennica: Berlin (A)

2 Thaler / Doppeltaler, srebro (.900), rok emisji: 1867, średnica: 41 mm, waga: 37,02 g, mennica: Cleve (C)

1 Mark, srebro (.900), rok emisji: 1875, średnica: 24 mm, waga: 5,45 g, mennica: Hannover (BB)

2 (Zwei) Mark, srebro (.900), rok emisji: 1876, średnica: 28 mm, waga: 11,11 g, mennica: Cleve (C)

5 (Fünf) Mark, srebro (.900), rok emisji 1874, średnica: 38 mm, waga: 27,777 g, mennica: Berlin (A)

10 Mark, złoto (.900), rok emisji: 1888, średnica: 19,5 mm, waga: 3,982 g, mennica: Berlin (A)

20 Mark, złoto (900), rok emisji: 1873, średnica: 22 mm, waga: 7,965 g, mennica: Hannover (B)

Dotychczasowe opracowania:

Część 1: Srebrne talary Habsburgów i Hohenzollernów
Część 2: Grosze praskie
Część 3: Srebrne brakteaty
Część 4: Monety Cesarstwa Niemiec 1871-1918
Część 5: Monety Republiki Weimarskiej 1919-1933
Część 6: Monety III Rzeszy 1933-1945
Część 7: Monety Fryderyka Wilhelma IV 1840-1861
Część 8: Złote monety cesarza Leopolda I Habsburga
Część 9: Srebrny halerz legnicki z Wierzbnej
Część 10: Srebrne kwartniki Piastów śląskich
Część 11: Monety okolicznościowe obiegowe Republiki Weimarskiej 1925-1933
Część 12: Srebrne krajcary cesarza Leopolda I Habsburga
Część 13: Srebrne i złote monety cesarza Wilhelma II Hohenzollerna
Część 14: Monety Fryderyka Wilhelma II 1786-1797 
Część 15: Monety króla pruskiego Fryderyka II
Część 16: Monety cesarza Józefa I Habsburga
"Obol zmarłego" - obyczaj praktykowany w XV-XVII wieku na cmentarzu przykościelnym w Wierzbnej

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Źródła i ilustracje:
1. S. Haffner, Prusy bez legendy: Zarys dziejów, Warszawa 1996
2. https://colnect.com/
3. https://www.kuenker.de/
4. https://www.coinstree.com/
5. https://en.numista.com/
6. https://www.nbportal.pl/

Opracowanie
Bogdan Mucha