W sakiewce dawnych mieszkańców gminy Żarów, cz. 27: Monety cesarza Maksymiliana II Habsburga

Maksymilian II Habsburg, jako syn cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, króla Czech i Węgier, Ferdynanda I Habsburga oraz Anny Jagiellonki, córki króla Władysława II Jagiellończyka, przyszedł na świat 31 lipca 1527 roku. Na tronie cesarskim oraz królewskim (Czechy, Węgry, Chorwacja) zasiadał w latach 1564-1576. Za swego panowania przejawiał niewielkie zainteresowanie sporami religijnymi. Nie kontynuował kontrreformacyjnych działań ojca, ale z drugiej strony nie udzielał protestantom poparcia. Wydał natomiast dekrety przeciw braciom czeskim, tradycyjnie nastawionym wrogo wobec Habsburgow. Popierał też reformę Kościoła katolickiego. Kiedy papież i sobor trydencki wypowiedzieli się za celibatem księży i przeciw komunii pod obiema postaciami, Maksymilian II zakazał publikowania uchwał soborowych (mimo że niemieccy katolicy przyjęli konstytucje soboru w 1566 r.). W 1566 roku pod naciskiem książąt uznał kalwinistyczne wyznanie wiary palatyna reńskiego Fryderyka III Pobożnego, ktore stało się podstawą dla Katechizmu Heidelberskiego. Nigdy nie rozszerzył jednak artykułow pokoju religijnego na kalwinizm. Maksymilian II Habsburg opierał się rownież żądaniom luteranów dotyczącym poszerzenia wolności religijnych i sekularyzacji dobr kościelnych. W 1567 roku na żądanie luteranow anulował kompakty praskie, pochodzące jeszcze z czasow wojen husyckich. 

Maksymilian, z Bożej łaski uświęcony i wybrany cesarz rzymski, po wieki August, król Niemiec, Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, etc., etc. arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Brabancji, Styrii, Karyntii, Karnioli, margrabia Moraw, książę Luksemburga, Górnego i Dolnego Śląska, Wirtembergii, Teck etc. książę Szwabii, hrabia Habsburga, Tyrolu, Ferreti, Kyburga, Gorycji etc. landgraf Alzacji, margrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Burgau, Górnych i Dolnych Łużyc etc. pan Marchii Wendyjskiej, Salin, Port Naon, etc., etc.

W 1570 roku cesarz Maksymilian II zaproponował Sejmowi Rzeszy obradującemu w Spirze wzmocnienie obronności Cesarstwa, zwłaszcza wschodnich granic (co wiązało się z wojną z Turkami). Książęta jednak obawiali się wzrostu siły cesarza w Rzeszy i Sejm uchwalił ustawę ograniczającą kompetencje cesarskie w sprawach wojskowych. Żadnych działań zmierzających do poprawy obronności Niemiec nie podjęto. W 1571 roku wydał edykt asekuracyjny, w ktorym zezwolił protestantom w Austrii na odprawianie nabożeństw w ich domach i prywatnych dobrach. W 1575 roku przyrzekł sejmowi czeskiemu wydanie edyktu tolerancyjnego dla protestantow i utrakwistow (w zamian za co sejm czeski wybrał jego syna, Rudolfa, na krola), czego jednak nie zrealizował. Władcy niemieccy rozumieli, że walki Habsburgow z Imperium Osmańskim na Węgrzech to sprawa dotycząca także Niemiec. Maksymilian II Habsburg bezskutecznie prowadził wojnę z Turkami na Węgrzech. W 1568 roku zawarł rozejm z rządem sułtana Selima II. Na jego mocy Habsburgowie mieli płacić Porcie Ottomańskiej trybut. Cesarz maksymilian II Habsburg zmarł 12 października 1576 roku w Ratyzbonie.

Do lokalnych ciekawostek, należy fakt poręczenia przez opata krzeszowskiego pożyczki, którą Maksymilian II Habsburg, zaciągnął u Hansa von Mühlheim z Pielaszkowic, a prolongowanej następnie przez Rudolfa II Habsburga (cesarz w latach 1576-1612). Pieniądze nie zostały zwrócone i von Mühlheimowie zajęli wóczas Kalno, należące do braci zakonnych z Krzeszowa. Cystersi wkrótce jednak wykupili całą wieś.

Monety wybijane za panowania Maksymiliana II Habsburga:

1 Kreuzer, 1570-1575, srebro, Budziejowice

1 Kreuzer, 1564-1569, 19 mm, srebro, Wrocław

2 Kreuzer, 1565-1573, srebro, 1,48 g, 19 mm, Joachimsthal

2 Kreuzer, 1570-1572, srebro, 1,1 g, 19 mm, Praga

2 Kreuzer 1570-1572, srebro, 1,2 g, 19 mm, Budziejowice

Weissengroschen, 1576, srebro, 1,8 g, 21 mm, Joachimsthal

Weissengroschen, 1577, srebro, 1,5 g, 22 mm, Kutna Hora

Weissengroschen, 1573-1577, srebro, 1,55 g, 22 mm, Budziejowice

Weissengroschen, 1576, srebro, 1,6 g, 22 mm, Praga

10 Kreuzer, 1566, srebro, 3,4 g, 26 mm, Joachimsthal

10 Kreuzer, 1567, srebro, 3,44g, 27 mm, Kutna Hora

1/4 thaler, 1576, srebro, 7,16 g, 31,5 mm, Kutna Hora

1/2 Gulden / 30 Kreuzer, 1568, 12,01 g, 30 mm, srebro, Joachimsthal

1/2 Gulden / 30 Kreuzer, 1577, srebro, 12 g, 32 mm, Kutna Hora

1/2 Gulden / 30 Kreuzer, 1569, 12,1 g, 32,1 mm, srebro, Praga

1/2 Thaler, 1576, srebro, 14,2 mm, 32,5 g, Joachimsthal

1/2 Thaler, 1573, 14,3 g, 32,6 g, srebro, Kutna Hora

Gulden / 60 Kreuzer, 1568, 24,6 g, 37,7 mm, srebro, Praga

Gulden / 60 Kreuzer, 1571, 24,6 g, 38 mm, srebro, Kutna Hora

Gulden / 60 Kreuzer, 1569, 24,6 g, 38 mm, srebro, Joachimsthal

1 Thaler, 1573, 28,68 g, srebro, 40 mm, Joachimsthal

1 Thaler, 1575, 28,55 g, 40 mm, srebro, Budziejowice

1 Thaler, 1573, 28,44 g, 39 mm, srebro, Kutna Hora

Dotychczasowe opracowania:

Część 1: Srebrne talary Habsburgów i Hohenzollernów
Część 2: Grosze praskie
Część 3: Srebrne brakteaty
Część 4: Monety Cesarstwa Niemiec 1871-1918
Część 5: Monety Republiki Weimarskiej 1919-1933
Część 6: Monety III Rzeszy 1933-1945
Część 7: Monety Fryderyka Wilhelma IV 1840-1861
Część 8: Złote monety cesarza Leopolda I Habsburga
Część 9: Srebrny halerz legnicki z Wierzbnej
Część 10: Srebrne kwartniki Piastów śląskich
Część 11: Monety okolicznościowe obiegowe Republiki Weimarskiej 1925-1933
Część 12: Srebrne krajcary cesarza Leopolda I Habsburga
Część 13: Srebrne i złote monety cesarza Wilhelma II Hohenzollerna
Część 14: Monety Fryderyka Wilhelma II 1786-1797 
Część 15: Monety króla pruskiego Fryderyka II
Część 16: Monety cesarza Józefa I Habsburga
Część 17: Monety cesarza Wilhelma I Hohenzollerna
Część 18: Monety Fryderyka Wilhelma III Pruskiego (1797-1840)
Część 19: Monety cesarza Fryderyka III Hohenzollerna
Część 20: Monety cesarza Karola VI Habsburga
Część 21: Złote monety króla Fryderyka Wilhelma IV
Część 22: Monety okolicznościowe cesarza Wilhelma II Hohenzollerna
Część 23: Węgierskie złote guldeny
Część 24: Monety cesarza Ferdynanda III Habsburga
Część 25: Monety króla Macieja Korwina
Część 26: Monety cesarza Rudolfa II Habsburga
"Obol zmarłego" - obyczaj praktykowany w XV-XVII wieku na cmentarzu przykościelnym w Wierzbnej
Złoty dukat odnaleziony w pobliżu Żarowa

Posiadacie wiedzę na temat interesujących miejsc, budowli, a może znacie jakąś ciekawą historię ?? Podzielcie się z nami swoją wiedzą lub starociami z domowych strychów, głębokich szuflad oraz rodzinnych albumów. Wszelkie informacje, skany fotografii i dokumentów możecie przesyłać bez wychodzenia z domu na adres mailowy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript..

Źródła i i lustracje:
■ P. Kalinowski, Śląskie monety królów czeskich. Katalog, Kalety 2006
■ Słownik władców Europy nowożytnej i najnowszej, J. Dobosz, M. Serwański, I. Czamańska, wyd. 2, Poznań 2002
■ https://en.numista.com/

Opracowanie
Bogdan Mucha